Όταν πολλές φορές συνομιλώ με φίλους από την Αθήνα, έχω την εντύπωση ότι αυτοί αντιλαμβάνονται τις μουσουλμανικές μειονότητες της Θράκης ως ένα είδος μειονότητας που ομοιάζει με οποιαδήποτε άλλη μειονότητα που ζει στην Αθήνα, πχ. την πακιστανική ή την αλβανική ή μια μειονότητα προσώπων μιας χώρας από την Αφρική.

Αδυνατούν δηλαδή να αντιληφθούν τι σημαίνει να συμβιώνεις με άλλους Έλληνες πολίτες, που ωστόσο μπορεί σε ατομικό επίπεδο να νιώθουν Τούρκοι ή Πομάκοι ή Ρομά, οι οποίοι δεν ήλθαν ως μετανάστες ή πρόσφυγες από άλλη χώρα. Και μάλιστα τι σημαίνει αυτό όταν γειτνιάζεις με μια χώρα, η οποία σταδιακά επιχειρεί να προβάλλει την εικόνα ότι υπάρχει μία και μόνο μειονότητα στη Θράκη και ότι αυτή δεν πρέπει να ονομάζεται μουσουλμανική αλλά τουρκική.

Αυτό ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό έχει λάβει έντονες διαστάσεις. Και στο θέμα της Σαμπιχά Σουλεϊμάν, υπήρξε απλώς ένας επιπόλαιος χειρισμός του ΣΥΡΙΖΑ, από τη στιγμή που μάλιστα συνειδητοποίησε ότι οι ψήφοι της μειονότητας δεν θα κατευθυνθούν προς το κόμμα που επιλέγει ως υποψήφια μια γυναίκα από τη μειονότητα που νιώθει Ρομά, αλλά μόνο κάποιον από τη μειονότητα που νιώθει Τούρκος. Φυσικά κάτι τέτοιο εξυπηρετεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την πολιτική ατζέντα της Άγκυρας και φυσικά του Τουρκικού Προξενείου.

Εκείνο που προκαλεί ιδιαίτερο προβληματισμό, όμως, είναι η κάθοδος στις Ευρωεκλογές του Κόμματος Ισότητας, Ειρήνης και Φιλίας, ενός αμιγώς μουσουλμανικού κόμματος, του οποίου οι υποψήφιοι προβάλλονται ως «πρόεδρος του συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων στο Τουρκικό Μειονοτικό Δημοτικό Ξάνθης» ή ως «πρόεδρος του Ελεγκτικού Συμβουλίου της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης» ή ως «πρόεδρος της Ένωσης Τουρκικής Νεολαίας Κομοτηνής» ή ως «πρόεδρος της Ένωσης Τούρκων Δασκάλων Δυτικής Θράκης», ενώ πολλοί υποψήφιοι παρουσιάζονται ως εκπρόσωποι του κόμματος σε χωριά του νομού Ξάνθης και του νομού Ροδόπης. Και σαφώς η συγκεκριμένη προσπάθεια μόνο τυχαία δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί από τη στιγμή που στο ψηφοδέλτιο δεν υφίσταται κανείς χριστιανός υποψήφιος, ενώ γίνεται ιδιαίτερη προσπάθεια προβολής του «τουρκικού» χαρακτήρα του εν λόγω κόμματος.

Επίσης, κάτοικος της ορεινής Ξάνθης δημοσίευσε τις σεβαστές απόψεις του με θέμα «γεννήθηκα στην μπάρα», όπου, ωστόσο, μεταξύ άλλων αναφέρει: «Βέβαια δεν σταμάτησαν εκεί τα δεινά, ο ελληνικός εθνικισμός άρχισε να οργανώνει και να βάζει σε εφαρμογή το σχέδιο του «διαίρει και βασίλευε». Από τις αρχές του ’90, η μεγάλη προσπάθεια ήταν να συγκροτήσουν μια πομακική εθνική κοινότητα, στην συνέχεια εκδόθηκε ελληνοπομακικό λεξικό και αναγνωστικό πομακικής γλώσσας, με την χρηματοδότηση του ελληνικού στρατού και της Μηχανικής Α.Ε., για μία γλώσσα που δεν είναι καν γραπτή. Μετά άρχισαν να ανακαλύπτουν και ξεχασμένα τραγούδια. Στην συνέχεια έφτιαξαν την «Πομακική Ένωση Ξάνθης» που χρηματοδοτούνταν από εξωθεσμικά κέντρα. Μετά ανακαλύψανε και τους Ρομά, που μέσα από το σύλλογο «Ελπίδα» της Σουλεϊμάν Σαμπιχά άρχισαν να ανακαλύπτουν την «ελληνική καταγωγή» των Ρομά και την κατασκευή εθνικής ταυτότητας».

Δηλαδή με λίγα λόγια, για τον συντάκτη του κειμένου, το αντίδοτο για τον ονομαζόμενο «ελληνικό εθνικισμό» δεν είναι τίποτα άλλο παρά ο «τουρκικός εθνικισμός», από τη στιγμή μάλιστα που δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη ούτε πομακικής εθνότητας, ούτε πομακικής παράδοσης, ούτε πομακικής γλώσσας, από τη στιγμή που, όπως λέει, δεν είναι καν γραπτή. Θαρρείς και τα τουρκικά γράφονταν από πάντα. Ας μη λησμονούμε ότι το τουρκικό αλφάβητο υιοθετήθηκε από το κράτος του Μουσταφά Κεμάλ μόλις το 1928.

Φυσικά, για όλους τους παραπάνω το ελληνικό κράτος διαχρονικά δεν έχει κάνει τίποτα καλό για τις μειονότητες. Δεν μπορούν να βρούνε ούτε ένα θετικό μέτρο που έχει ληφθεί.

Γεγονός είναι πάντως ότι, αν κάποτε υπήρχαν περιορισμοί και προσκόμματα σε πολλά ζητήματα που αφορούσαν τις μουσουλμανικές μειονότητες, που τα περισσότερα οφείλονταν στην έλλειψη ορθολογικής πολιτικής εκ μέρους της ελληνικής πολιτείας, σήμερα κανείς δεν θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι υπάρχει καταπίεση και διάκριση. Σε μερικά μάλιστα θέματα, όπως η είσοδος σε ανώτερες πανεπιστημιακές σχολές για τους μειονοτικούς, τα πράγματα σαφώς είναι καλύτερα σε σχέση με τους χριστιανούς. Ας μη λησμονούμε ότι, κατά παρέκκλιση, με απόφαση του Γ.Παπανδρέου την εποχή που ήταν υπουργός παιδείας, ισχύει καθεστώς εισαγωγής των παιδιών αυτών, σε ποσοστό 0,5% επί του συνόλου των εισακτέων, στα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας. Έτσι οι μουσουλμάνοι εισάγονται στις καλύτερες σχολές με χαμηλή βαθμολογία, ενώ οι χριστιανοί με υψηλότατη. Κάτι τέτοιο συνιστά διάκριση υπέρ των μουσουλμάνων. Σε όλα τα άλλα σχεδόν ζητήματα, τα προβλήματα και οι ανάγκες είναι κοινά για όλους, είτε ανήκουν στην πλειονότητα, είτε στη μειονότητα. Το δικαίωμα στην υγεία, στην εκπαίδευση, στην εργασία, στην αξιοπρεπή διαβίωση είναι κοινά για όλους. Έστω και αν παρατηρούνται στρεβλώσεις που είναι τουλάχιστον παράλογες. Σήμερα, ένα παιδί από την μειονότητα που μπορεί να μιλάει στο σπίτι του πομακικά ή τη γλώσσα των Ρομά, αναγκάζεται, κυριολεκτικά, από την ηλικία των 5-6 ετών να μάθει να μιλάει και να γράφει στα τουρκικά, υποχρεωτικά, μόνο και μόνο γιατί ανήκει σε κάποια από τις μουσουλμανικές μειονότητες.

Αλήθεια, όσοι μιλάνε για «ελληνικό εθνικισμό» τι έχουν να πουν για τα γεγονότα του 1955 στην Κωνσταντινούπολη και τον ξεριζωμό του ελληνικού στοιχείου ή για την εισβολή στην Κύπρο και την αφάνεια των χιλιάδων «αγνοούμενων»; Ο Ελληνισμός της Τουρκίας (Κωνσταντινούπολη, Ίμβρος και Τένεδος) που παρέμεινε με τη συνθήκη της Λωζάνης ήταν 250.000. Σήμερα, στην Κωνσταντινούπολη ζουν μόνο 3.000 Ελληνες, στην Ιμβρο 400 και στην Τένεδο 150, κατά συντριπτική πλειοψηφία γέροντες. Αντιθέτως, στη Θράκη, ο αριθμός των μουσουλμάνων έχει αυξηθεί σημαντικά. Ας σημειωθεί ότι το 1925 οι μουσουλμάνοι ήταν μόνο το 27% του συνολικού πληθυσμού περιοχής. Σήμερα ο πληθυσμός των μειονοτήτων ανέρχεται γύρω στις 100.000. Στον νομό Ξάνθης, η μειονότητα υπερβαίνει αισθητά το 35%, στον νομό Ροδόπης υπερβαίνει το 40% και στον νομό Έβρου κινείται λίγο πάνω από το 5%. Βάσει της αρχής της αμοιβαιότητας οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης θα έπρεπε να περιοριστούν σε 868 (86.793:100 του πληθυσμού του 1923) με βάση την απογραφή του 1929 ή 1.100 (110.000:100 του πληθυσμού του 1993). Εννοείται όμως ότι ποτέ κανείς δεν διανοήθηκε να εφαρμόσει κάτι τέτοιο.

Να σημειωθεί επίσης ότι η Ελληνική Πολιτεία προχώρησε στην κατάργηση του άρθρου 19 του κώδικα ελληνικής ιθαγένειας, που στο παρελθόν δημιούργησε μια «τάξη» ανιθαγενών, που χρησιμοποιήθηκαν από το Τουρκικό κράτος ως «αθώοι μάρτυρες» της δήθεν σκληρότητας των Ελλήνων. Το τραγελαφικό είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι στην πλειονότητά τους επέστρεψανστη Θράκη, διότι η Τουρκία ελάχιστες φορές και σκοπίμως δεν χορήγησε σε Δυτικοθρακιώτη μουσουλμάνο αυτής της κατηγορίας την τουρκική υπηκοότητα.

Έτσι σπάνια κανείς μουσουλμάνος εγκαταλείπει τη Θράκη για να επιχειρήσει να ζήσει στην Τουρκία. Και αυτό συμβαίνει, διότι όλοι γνωρίζουν ότι εδώ απολαμβάνουν ελευθερίες που εκεί δεν υπάρχουν. Το πρόσφατο γεγονός με την απαγόρευση κάποιων παγκόσμιων ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης για τον φόβο της λογοκρισίας είναι το ελάχιστο που θα μπορούσε κανείς να αναφέρει.

Και το βασικότερο. Κανείς δεν τολμά να θίξει το ζήτημα της εφαρμογής της Σαρία. Η Ελλάδα είναι το μόνο ευρωπαϊκό κράτος που εφαρμόζει τη Σαρία, τον Ιερό Νόμο του Ισλάμ, για τους πολίτες της, τη στιγμή που και η ίδια η Τουρκία δεν τον εφαρμόζει, αλλά εφαρμόζει τον τουρκικό αστικό κώδικα. Έτσι η εκδίκαση των υποθέσεων οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου των Μουσουλμάνων της Θράκης γίνεται από τον Μουφτή.

Ενδεικτικό της όλης διαδικασίας που τηρείται είναι η οποτεδήποτε είσοδος στο Ιεροδικείο οποιουδήποτε μουσουλμάνου με αίτημα την άμεση εκδίκαση του διατυπωμένου τότε για πρώτη φορά προφορικού αιτήματός του, η έλλειψη δικασίμων, η κλήτευση των διαδίκων όχι δια δικαστικού επιμελητή, αλλά τηλεφωνικώς ή μέσω του ιμάμη, η έλλειψη της υποχρεωτικής παράστασης δικηγόρων, η μη τήρηση πρακτικών, η συζήτηση της υπόθεσης στην τουρκική γλώσσα, η έκδοση της απόφασης στην αραβική γλώσσα και η απουσία εφετειακού ελέγχου της απόφασης.

Από άποψη ουσίας, η Σαρία ενισχύει την καταπίεση των γυναικών μουσουλμάνων έναντι των ανδρών. Χαρακτηριστικό είναι ότι προβλέπει το ότι η μουσουλμάνα δεν έχει το δικαίωμα να παντρεύεται μη μουσουλμάνο, ενώ ο άνδρας μουσουλμάνος έχει το δικαίωμα να νυμφεύεται μη μουσουλμάνα. Επιτρέπει το γάμο δια αντιπροσώπων και το γάμο ανηλίκων. Επιτρέπει στον άνδρα να κληρονομεί το διπλάσιο μερίδιο από τη γυναίκα. Υποχρεώνει τη γυναίκα να έχει τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου της, αν είναι αγόρι μέχρι την ηλικία των 7 ετών, ενώ, αν είναι κορίτσι, μέχρι την ηλικία των 9 ετών, και μετά τη συμπλήρωση των παραπάνω ηλικιών καθιερώνει την αυτόματη ανάθεση της γονικής μέριμνας στον πρώην σύζυγο. Καθιερώνει τη μεταβολή του θρησκεύματος ως λόγο λύσης του γάμου. Υποχρεώνει την οποιαδήποτε διατροφή να καταβάλλεται σε χρυσές οθωμανικές λίρες. Προβλέπει την αποπομπή της γυναίκας από τον άνδρα, που στηρίζεται σε επουσιώδη λόγο και κυρίως στη μονομερή βούλησή του να τερματίσει την έγγαμη συμβίωση, ακόμα και αν έχει αντιρρήσεις η σύζυγος, η οποία δεν καλείται καν στο Ιεροδικείο και το οποίο δεν εξετάζει τη σοβαρότητα του λόγου διαζυγίου, ούτε ερευνά με μάρτυρες ή με άλλον τρόπο την ακρίβειά του. Χαρακτηριστικό των παραπάνω είναι η έκδοση απόφασης που επέτρεψε την ανάθεση στην εκ πατρός γιαγιά και όχι στη σύζυγο-μητέρα της επιμέλειας των τέκνων προκειμένου να λυθεί ο γάμος με τον από πενταετίας εξαφανισθέντα σύζυγο-πατέρα.

Απορώ πως, όσοι εξακολουθούν να φωνάζουν σήμερα για καταπίεση των μουσουλμανικών μειονοτήτων, αποδέχονται την εφαρμογή της Σαρία, που αντιπροσωπεύει το πιο αναχρονιστικό κομμάτι του σημερινού Ισλάμ, που εξισώνει τους μουσουλμάνους της Θράκης όχι με τους μουσουλμάνους κατοίκους μιας ευρωπαϊκής χώρας ή καν με τους Τούρκους, αλλά με τους μουσουλμάνους κατοίκους της Σαουδικής Αραβίας.

Και ας μας πούνε σε ποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, που θα εφαρμοζόταν όπως εδώ η Σαρία, θα εκλέγονταν μουσουλμάνοι βουλευτές, θα υπήρχαν τρεις μουφτήδες και τετρακόσιοι ιμάμηδες, ενώ για τις ανάγκες της εκπαίδευσης της μειονότητας θα λειτουργούσαν 235 σχολεία βασικής εκπαίδευσης, 5 Γυμνάσια (τα 4 με αμιγώς μουσουλμανικό πληθυσμό), 2 Λύκεια και 2 Ιεροσπουδαστήρια, Κομοτηνής και Εχίνου, τα οποία κατέστησαν ισότιμα με τα εκκλησιαστικά λύκεια εξαετούς φοίτησης, ενώ τα διδακτικά εγχειρίδια θα ήταν γραμμένα στην τουρκική και εγκεκριμένα από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.

Ως προς τον τομέα της ενημέρωσης, μέχρι πρόσφατα η Ελληνική Ραδιοφωνία διέθετε εκπομπή για τις μειονότητες, ενώ ο Ραδιοφωνικός Σταθμός της Κομοτηνής εξέπεμπε από το 1997 δύο εκπομπές, μια στην Τουρκική και μια στην Ελληνική και Τουρκική. Παράλληλα, συνολικά εκπέμπουν πολλοί μειονοτικοί ραδιοσταθμοί και εκδίδονται πολλές εφημερίδες στα Τουρκικά.

Είναι επιτέλους αναγκαίο να συνειδητοποιηθεί από όλους ότι οι μουσουλμάνοι συμπολίτες μας συμμετέχουν στην πολιτική, οικονομική, επαγγελματική και κοινωνική ζωή της Θράκης σε καθεστώς απόλυτης ελευθερίας συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της περιοχής και απολαμβάνοντας την προστασία των ατομικών τους δικαιωμάτων ισότιμα με τους χριστιανούς συμπολίτες τους. Έχουν πολιτιστική δράση με ιδρυμένους λαογραφικούς και πολιτιστικούς συλλόγους για τη διατήρηση και αναβίωση των εθίμων τους. Αναρωτιέται επομένως κανείς σε ποιον τομέα άραγε της καθημερινής ζωής μειονεκτούν και υστερούν.

Ωστόσο επιβάλλεται, επιτέλους, κάποια στιγμή να αντιληφθούμε όλοι μας, και ιδίως οι μουσουλμάνοι συμπολίτες μας, τον αληθινό ρόλο που διαδραματίζουν συγκεκριμένα πρόσωπα, είτε των Αθηνών, είτε από τους ίδιους τους κόλπους των μειονοτήτων, και να τεθεί ένας φραγμός. Αν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, το αναπόφευκτο αποτέλεσμα θα είναι η όξυνση των παθών, η αναζωπύρωση των εθνικισμών και η δημιουργία κλίματος καταρχήν ψυχολογικής βίας, που κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει τι είδους εξελίξεις θα επιφέρει και τι δραματικά αποτελέσματα θα έχει για όλους όσους κατοικούν στη Θράκη, αγαπούν και νοιάζονται πραγματικά για την πρόοδο και προκοπή αυτού του τόπου.

Νίκος Σεργκενλίδης

Δικηγόρος