Στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψης του πρωθυπουργού της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα, στις 14 και 15 Μαΐου

ο ανταποκριτής του ΑΠΕ-ΜΠΕ στην Κωνσταντινούπολη Α. Κούρκουλας μιλάει για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με πολιτικούς και επιφανείς παράγοντες της γείτονος χώρας.

Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα, οδήγησε σε μία αυθόρμητη εκδήλωση συμπαράστασης από την τουρκική κυβέρνηση και την κοινή γνώμη. “Στην Τουρκία έχουμε μια παροιμία: “αν καίγεται το σπίτι του γείτονα και δεν κάνεις τίποτα, θα καεί και το δικό σου”, δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπουργός Επικρατείας Εγκεμέν Μπαγίς.

“Το πρόβλημα της Ελλάδας θα γίνει τελικά και πρόβλημα της Τουρκίας. Η ευημερία της Ελλάδας θα βοηθήσει τελικά στην ευημερία της Τουρκίας. Τα προβλήματα της Ελλάδας δεν μας κάνουν ευτυχισμένους. Τα προβλήματα της Ελλάδας θα αρχίσουν να ενοχλούν και εμάς”, μας λέει.

“Δεν θα θέλαμε να δούμε το γείτονα μας, την χώρα που έχουμε τα περισσότερα κοινά από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, στην κουλτούρα, στην μουσική, στον τρόπο ζωής, στον τρόπο που περνάμε τον ελεύθερο μας χρόνο, την πιο κοντινή μας χώρα στην Ευρώπη, το κλαμπ που τόσο σκληρά προσπαθούμε να ενταχθούμε, να έχει δυσκολίες”, λέει.

Ο Σαλίχ Μεμετζάν, διάσημος σκιτσογράφος στην εφημερίδα Σαμπάχ (SABAH), που δίνει καθημερινά το σφυγμό της κοινής γνώμης, μας λέει χαρακτηριστικά: “Είχαμε την ίδια εμπειρία πριν 9 χρόνια. Ήταν άσχημα. Προσωπικά, δούλευα για τη Σαμπάχ και, εξαιτίας της κρίσης, δεν πληρώθηκα για πολλούς μήνες. Ύστερα ήλθε η υποτίμηση του νομίσματος και η κατάσταση έγινε πολύ άσχημη, τόσο που νομίζαμε ότι δε θα περάσει ποτέ αλλά πέρασε και μάλιστα γρήγορα”.

“Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι πρέπει να λάβετε μέτρα, να θυμώσετε αλλά να είστε αισιόδοξοι”.

Το σκίτσο του Σαλίχ με το Δία να κοιτά την Αθήνα από τα σύννεφα του Ολύμπου και να φωνάζει “Θεέ μου” συνοψίζει καλύτερα την εξήγηση που μας δίνει με λόγια. Όπως και την πεποίθηση ότι η κρίση είναι πάντα μια ιστορική ευκαιρία.

Η κρίση ενδέχεται ωστόσο να επηρεάσει θετικά τα ελληνοτουρκικά, λέει ο κ. Χάρις Τζήμητρας, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Ευρωπαϊκών σχέσεων του πανεπιστημίου Μπιλγκί (BILGI) και του Διευθυντή του Κέντρου Ελληνοτουρκικών Σπουδών.

“Τα πράγματα είναι τόσο πολύ σοβαρά ώστε πρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι στόχοι και οι προτεραιότητες. Οι δύο χώρες πρέπει να ξανασκεφτούν που στέκονται”, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

“Το έχουμε ξαναδεί αυτό, το έχουμε ξαναδεί την περίοδο του 1999 όταν τα τραγικά συμβάντα και στις δύο πλευρές με τους σεισμούς επέτρεψαν στις πολιτικές ελίτ να κερδίσουν την εσωτερική νομιμοποίηση για την πράξη της επαναπροσέγγισης”, λέει.

“Ίσως και πάλι η κρίση θα λειτουργήσει ως καταλύτης”, σημειώνει ο κ. Τζήμητρας.

Τουρκία: Νέοι στόχοι στην εξωτερική πολιτική

«Η Τουρκία, δεν αντιμετωπίζει πλέον το Αιγαίο, την Ελλάδα ως “απειλή”, ασχολείται περισσότερο με το Κουρδικό θέμα, τη Μέση Ανατολή, τα θέματα στον Καύκασο, την Αρμενία», λέει ο δημοσιογράφος Μεχμέτ Αλί Μπιράντ που παρακολουθεί επί χρόνια την εξέλιξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

«Το θέμα του Αιγαίου και της Κύπρου δεν έχουν πια την καθοριστική σημασία που είχαν παλαιοτέρα», λέει. Η Τουρκία έχει υιοθετήσει την άποψη ότι «διατηρούμε τις θέσεις μας, αλλά συνεχίζουμε τη ζωή μας», λέει ο κ. Μπιράντ στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Αλλά και η ακαδημαϊκή κοινότητα τονίζει ότι η αλλαγή αυτή εγγράφεται στα πλαίσια της νέας αντίληψης της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής.

«Υπάρχει μια πραγματική αλλαγή στην τουρκική εξωτερική πολιτική», αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ o καθηγητής διεθνών σχέσεων, κ. Μενσούρ Ακγκιούν σύμβουλος διεθνών σχέσεων του σεβαστού στην Τουρκία Ινστιτούτου TESEV.

H αλλαγή αυτή, που στοχεύει στα μηδενικά προβλήματα με τις γειτονικές χώρες, έχει αρχίσει να εμπεδώνεται το 2002 με την εκλογή του κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης. «Η επερχόμενη επίσκεψη (στην Αθήνα) του Τούρκου πρωθυπουργού αντανακλά αυτή την αλλαγή», τονίζει ο κ. Ακγκιούν.

Κατά παράδοξο, ωστόσο, τρόπο, οι σχέσεις με την Ελλάδα δεν χάνουν την σημασία τους, ούτε στη νέα αντίληψη της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Η Ελλάδα αντιμετωπίζεται πάντα από την Άγκυρα ως σημαντικός στρατηγικός εταίρος στη νέα πολιτική που ασκεί η Τουρκία στη Μέση Ανατολή, στα Βαλκάνια και τον Καύκασο, πεδία όπου παλαιότερα εκδηλώνονταν έντονος ανταγωνισμός.

«Από την Αλβανία έως την Αρμενία υπάρχει χώρος για την συνεργασία με την Ελλάδα», λέει ο κ. Ακγκιούν. «Στα Βαλκάνια, σημειώνεται μια εντυπωσιακή αλλαγή», προσθέτει. «Ενώ επί τριάντα και πλέον χρόνια η Τουρκία προσπαθούσε να περιορίσει την Ελλάδα στο χώρο των Βαλκανίων και προχωρούσε σε συμμαχίες με κράτη και -περισσότερο- χρησιμοποιούσε το μουσουλμανικό στοιχείο, όπως στην Αλβανία, στην Βοσνία κτλ. για να περιορίσει την Ελλάδα, αυτό άλλαξε τώρα εντελώς». «Αυτό που έχει σημασία για την Τουρκία είναι η σταθερότητα της περιοχής. Υπάρχει πλέον ένα κοινό όραμα (με την Ελλάδα) στα Βαλκάνια», λέει ο Ακγκιούν . «Ο στόχος δεν είναι ο περιορισμός της Ελλάδας, αλλά αντίθετα η συνεργασία με την Ελλάδα για να λυθούν τα προβλήματα».

Οι αλλαγές επεκτείνονται και στη Μέση Ανατολή, με θεαματική αλλαγή της στάσης της Τουρκίας απέναντι στο Ισραήλ, αλλαγή που επιχειρήθηκε να λοιδορηθεί ως «νεοοθωμανισμός», από τις ομάδες συμφερόντων που στοιχίζονταν πίσω από την προηγούμενη πολιτική της ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ των Τούρκων στρατιωτικών και του Ισραήλ.

«Δεν έχει καμία σχέση με τον οθωμανισμό, πρόκειται για την πολιτική που στοχεύει στην σταθερότητα της περιοχής, μια περιοχή που αφορά την Τουρκία, αλλά και την Ελλάδα», λέει ο κ. Ακγκιούν και προσθέτει ότι είναι για το καλό όλων των συμβαλλόμενων μερών.

«Η Τουρκία μεσολαβεί στις σχέσεις Σύριας-Ισραήλ, όχι για να αποκτήσει περισσότερη επιρροή στην περιοχή αλλά χάριν της σταθερότητας», λέει.

 Πηγή:ΑΠΕ-ΜΠΕ