Κάθε φορά που το παιδάκι σας κάθεται στο γιογιό νιώθει ένα έντονο τσούξιμο. Από τώρα κυστίτιδα; Πάλι αντιβιοτικά; Ας δούμε τι συμβουλεύουν οι ειδικοί.

Δεν προλάβατε να πάρετε ανάσα τελειώνοντας το… κεφάλαιο «ερεθισμένος ποπός» που ξανάγινε επιτέλους ροδαλός τώρα που καταργήσατε την πάνα και αρχίζει η δεύτερη φάση: το πιπάκι του παιδιού τσούζει κάθε φορά που κάνει τσίσα του. Και εσείς αναρωτιέστε: «Κυστίτιδα από τόσο μικρό; Είναι δυνατόν;» Είναι λιγάκι απίθανο. Σε αυτή την ηλικία οι λοιμώξεις του κάτω ουροποιητικού συστήματος δεν είναι συχνές. Ωστόσο, εύκολα το παιδί μπορεί να νιώθει κάψιμο ή κάποιες πιο ελαφρές ενοχλήσεις, τις οποίες οι γονείς μπερδεύουν με την κυστίτιδα.

Πολύ συχνά προκαλείται «δυσουρία» (δηλαδή κάψιμο κατά την ούρηση) από την επαφή των ήδη ερεθισμένων γεννητικών οργάνων και των βλεννογόνων με τα ούρα. Οι ευαίσθητες περιοχές ερεθίζονται με το παραμικρό, όπως π.χ. από τη χρήση ενός πολύ ισχυρού αφρόλουτρου (προσοχή! Το δικό σας αφρόλουτρο δεν πρέπει να το χρησιμοποιείτε στο μπάνιο του παιδιού σε καμία περίπτωση, γιατί η σύστασή του δεν είναι ειδική για την ευαίσθητη επιδερμίδα των μικρών), λάθη στην υγιεινή, λίγο πυκνά και όξινα κακάκια. Σε αυτή την ηλικία το παιδί δεν μπορεί ακόμη να εξηγήσει τι νιώθει και να καταλάβει τις διαφορές. Εσείς, όμως, αντί να πάθετε πανικό, παρατηρήστε προσεκτικά τα συμπτώματα:

Εάν τραβώντας μαλακά το δέρμα προς τα πίσω, η άκρη από το πιπάκι του αγοριού σας (ή η περιοχή γύρω από το πιπάκι της κόρης σας), φαίνεται πολύ ερεθισμένη, δεν τίθεται θέμα κυστίτιδας. Η διαταραχή είναι συνήθως ελαφριά και θεραπεύεται χωρίς να χρειάζεται καν να καλέσετε τον παιδίατρο. Αρκεί να απλώσετε στο ερεθισμένο σημείο μια αλοιφή με βάση το οξείδιο του ψευδαργύρου ή μια αλοιφή που περιέχει ένα ελαφρύ αντιβιοτικό και όλα θα περάσουν μέσα σε λίγες ώρες.

Αντίθετα, εάν τα γεννητικά όργανα δείχνουν φυσιολογικά, αλλά το μικρό πηγαίνει όλο και πιο συχνά στο γιογιό του, είναι ανήσυχο και αισθάνεται έντονη την ανάγκη να αδειάσει την κύστη του, αλλά παρά τις προσπάθειές του βγαίνουν μόνο λίγες σταγόνες πιπί, τότε ίσως να πρόκειται για κυστίτιδα.

Φταίνε τα βακτήρια;

Η κυστίτιδα προκαλείται πάντα από βακτήρια όπως τα Escherichia Coli, Proteus vulgaris και Klebsiella, τα οποία ζουν μέσα στο έντερο και συνήθως δεν προκαλούν προβλήματα.

Η απλή παρουσία αυτών των βακτηρίων δεν προκαλεί την εμφάνιση της λοίμωξης, γιατί υπό φυσιολογικές συνθήκες ο οργανισμός είναι εξοπλισμένος έτσι ώστε να μην κυριαρχεί καμία ομάδα των συγκεκριμένων μικροοργανισμών. Το πρόβλημα εμφανίζεται μόνο όταν ανατρέπεται η ισορροπία που διατηρεί υπό έλεγχο τις διάφορες αποικίες αυτών των βακτηρίων. Επομένως, όταν πολλαπλασιάζεται υπερβολικά κάποια ομάδα, σημαίνει ότι έχει συμβεί κάποια μεταβολή των φυσιολογικών συνθηκών υγιεινής ή της κατάστασης του οργανισμού.

Στα μικρά αγοράκια δεν ξεσκεπάζεται όλο το πιπί τους, γιατί δεν έχει ανοίξει ακόμη εντελώς. Έτσι, τα βακτήρια που κλείνονται ανάμεσα στη βάλανο και την πόσθη αναπαράγονται ανενόχλητα και μια απλή βαλανίτιδα (ερεθισμός και φλεγμονή των γεννητικών οργάνων) μπορεί να μετατραπεί σε κυστίτιδα.

Προσοχή, όμως, εάν οι κυστίτιδες επαναλαμβάνονται, πρέπει να ελέγξετε μήπως οφείλονται σε προβλήματα δυσκοιλιότητας. Εάν το παιδί δεν ενεργείται για αρκετές μέρες, τα κόπρανα που μένουν στον οργανισμό μετατρέπονται σε πραγματική καλλιέργεια βακτηρίων. Σε αυτή την περίπτωση είναι περιττό να προσπαθήσετε να θεραπεύσετε τη λοίμωξη με αντιβιοτικά. Το πρόβλημα θα εξαλειφθεί όταν εκλείψει η αιτία.

Η σωστή θεραπεία

Καλό είναι να έχετε πάντα στο σπίτι κάποια ειδικά στικ (που θα αγοράσετε από το φαρμακείο χωρίς συνταγή), τα οποία σας επιτρέπουν να διαπιστώσετε αμέσως εάν υπάρχει πρόβλημα λοίμωξης. Αρκεί να μουσκέψετε ένα στικ με τα τσίσα του μικρού και σε λίγα δευτερόλεπτα θα έχετε την απάντηση.

Το στικ δείχνει εάν υπάρχουν στα ούρα του παιδιού λευκοκύτταρα (τα λευκά αιμοσφαίρια που καταπολεμούν τα βακτήρια), αίμα και νιτρώδη άλατα. Η παρουσία τους είναι σημάδι που οδηγεί σε σοβαρές υποψίες για λοίμωξη.

Εάν οι υποψίες αποδειχτούν βάσιμες, πρέπει να γίνει καλλιέργεια ούρων, μια εξέταση που εντοπίζει με ακρίβεια ποιο είναι το υπεύθυνο βακτήριο. Επειδή τα αποτελέσματα βγαίνουν έπειτα από τρεις-τέσσερις ημέρες, ο παιδίατρος θα σας δώσει στο μεταξύ ένα αντιβιοτικό ευρέως φάσματος (που θα μετριάσει αμέσως το κάψιμο και θα εμποδίσει την εξάπλωση της λοίμωξης), το οποίο πιθανώς θα το αντικαταστήσει με κάποιο πιο κατάλληλο όταν πάρει στα χέρια του τα αποτελέσματα της καλλιέργειας ούρων.

Πώς θα πάρετε το δείγμα

Αγοράστε από το φαρμακείο έναν αποστειρωμένο ουροσυλλέκτη. Ανοίξτε τον τη στιγμή που θα τον χρησιμοποιήσετε, αφού προηγουμένως έχετε πλύνει καλά τα γεννητικά όργανα του μικρού. Πάρτε τα πρώτα πρωινά ούρα, τοποθετώντας το δοχείο ακριβώς κάτω από τη ροή τους (για τα κοριτσάκια είναι πιο δύσκολο, γι’ αυτό ζητήστε από κάποιον να κρατάει το κοριτσάκι σας ανασηκωμένο με τα πόδια ανοιχτά). Μην μαζέψετε τα πρώτα ούρα που βγαίνουν, αφήστε να τρέξουν λίγο. Πηγαίνετέ τα το συντομότερο δυνατό, μέσα στο ίδιο πρωινό, στο εργαστήριο για ανάλυση.

Λάθη που πρέπει να αποφύγετε

Πολύ συχνά η αιτία της κυστίτιδας βρίσκεται στη συμπεριφορά του ίδιου του παιδιού ή των γονιών του. Ας δούμε πώς θα αποφύγετε τα λάθη:

Μην βιαστείτε να καταργήσετε την πάνα* το μικρό μπορεί να μην είναι ακόμη έτοιμο. Εάν μάθει να κρατάει με το ζόρι για πολλή ώρα τα τσίσα του, μπορεί να του γίνει κακή συνήθεια. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα ούρα που παραμένουν στην κύστη, όπως συμβαίνει και με τα κόπρανα, δημιουργούν το ιδανικό ζεστό και υγρό, περιβάλλον για τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων.

Στην ηλικία αυτή τα παιδιά απορροφώνται από το παιχνίδι και αναβάλλουν συνεχώς την ώρα του γιογιό. Η λύση είναι να θυμίζετε στο μικρό σας να πηγαίνει τακτικά στο μπάνιο, κάθε δύο με τρεις ώρες περίπου.

Μην ξεχνάτε να δίνετε στο παιδάκι να πίνει πολύ νερό, για να μη μένουν στάσιμα τα ούρα στην κύστη. Να αποφεύγετε, όμως, ποτά με τεχνητές χρωστικές ουσίες, γιατί αυξάνουν τον κίνδυνο ερεθισμών.

Τα κοριτσάκια κινδυνεύουν περισσότερο από κυστίτιδες σε σύγκριση με τα αγοράκια (η αναλογία είναι 3% έναντι 0,5%). Το πρόβλημα οφείλεται στην ανατομία των γεννητικών οργάνων. Στα κοριτσάκια η ουρήθρα το «σωληνάκι» που φέρνει τα τσίσα από την κύστη προς τα έξω είναι πολύ πιο κοντή από αυτή των αγοριών και, κατά συνέπεια, πολύ πιο κοντά στον ποπό. Έτσι, τα μικρόβια, διατρέχουν μικρή απόσταση και φτάνουν εύκολα στο αιδοίο. Εάν συντρέχουν κι άλλες ευνοϊκές συνθήκες, προκαλούν λοίμωξη. Γι’ αυτό, όταν καθαρίζετε το πιπί της κορούλα σας πρέπει να προσέχετε πάντα να περνάτε το σφουγγάρι με κατεύθυνση προς τον ποπό της και ποτέ το αντίστροφο.

Eπιστημονική Eπίβλεψη Πέτρος Ζεης, παιδίατρος – ουρολόγος

kids.in.gr