Τα τελευταία χρόνια οι αντιλήψεις των ειδικών για το πώς τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν έχουν αλλάζει ριζικά. Παλαιότερα, οι ειδικοί επιστήμονες πίστευαν ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή όπου τα παιδιά θεωρούνται έτοιμα να γράψουν και να διαβάσουν.

Σύμφωνα με αυτή την άποψη, τα παιδιά δεν ήταν έτοιμα να μάθουν ανάγνωση και γραφή πριν την ηλικία των έξι χρόνων, ηλικία που συμπίπτει με την είσοδο των παιδιών στο δημοτικό σχολείο.

Σήμερα τα δεδομένα έχουν αλλάξει και η Παιδαγωγική έχει στραφεί σε αντιλήψεις πιο παιδοκεντρικές. Ο μαθητής πλέον, ανήκει στο κέντρο της μαθησιακής διαδικασίας και η διδασκαλία λαμβάνει υπόψη της τις ανάγκες του παιδιού, αλλά και τα σύγχρονα ερευνητικά πορίσματα. Έτσι λοιπόν, οι επιστήμονες που ασχολούνται με παιδιά προσχολικής ηλικίας πιστεύουν πως από πολύ νωρίς –και πολύ πριν τα έξι χρόνια- τα παιδιά αντιλαμβάνονται το γραπτό λόγο και τη σημασία του. Καθώς δηλαδή το παιδί μεγαλώνει και παρατηρεί τον κόσμο που το περιβάλλει, αρχίζει να δείχνει τον έντυπο λόγο και να ρωτάει «τι γράφει εδώ» ή σχεδιάζοντας σημάδια στο χαρτί του λέει «κοίτα, εδώ έγραψα το όνομά μου».

Σιγά σιγά το μικρό παιδί καταλαβαίνει ότι όσα είναι τυπωμένα σε ένα χαρτί, σε μία ταμπέλα, σε ένα κουτί γάλα έχουν κάποιο νόημα και εκφράζουν κάτι συγκεκριμένο. Οι παραπάνω εμπειρίες του παιδιού θεωρούνται σήμερα γνήσιες πράξης ανάγνωσης και γραφής και ταυτόχρονα αποτελούν τα πρώτα βήματα του παιδιού στη διαδικασία κατάκτησης του γραπτού λόγου.
Μεγάλο ενδιαφέρον έχουν οι γνώσεις που κατακτούν τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας γύρω από το γραπτό λόγο κατά τη διάρκεια της φοίτησης τους στο νηπιαγωγείο:

• Διαβάζουμε το κείμενο και όχι την εικόνα. Τα πολύ μικρά παιδιά, στην προσπάθειά τους να «διαβάσουν» ένα βιβλίο δείχνουν με το δάχτυλό τους την εικόνα και μιλούν και το περιεχόμενό της. Όταν όμως το παιδί πλησιάσει την ηλικία των πέντε ετών, αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι σε ένα βιβλίο τα γράμματα είναι εκείνα που μας δίνουν το νόημα της ιστορίας.

• Η φορά της ανάγνωσης. Πολλά νήπια γράφουν ή διαβάζουν ορισμένες λέξεις, αλλά δεν έχουν συνειδητοποιήσει από πού ξεκινάμε να διαβάζουμε και να γράφουμε. Έτσι, συχνά τα νήπια θεωρούν ότι μπορούν να γράψουν μια φράση σε όποιο σημείο του χαρτιού τους εκείνα επιθυμούν.

• Η λέξη και η έννοιά της. Τα παιδιά προσχολικής ηλικία δείχνουν δυσκολία στο να αναγνωρίσουν μία συγκεκριμένη λέξη σε ένα κείμενο κι αυτό γιατί τα παιδιά ακούν τον προφορικό λόγο σε συνεχή ροή και θεωρούν ότι και ο γραπτός λόγος είναι συνεχής. Με δεδομένα τα παραπάνω, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν μπορούν εύκολα να αντιληφθούν ότι ανάμεσα στις λέξεις υπάρχει κενό κι έτσι όταν γράφουν γεμίζουν μια σελίδα με γράμματα και χωρίς κανένα κενό. Καθώς ο χρόνος κυλά και οι εμπειρίες γύρω από το γραπτό λόγο αυξάνονται, τα παιδιά αρχίζουν να αντιλαμβάνονται πως ένα κείμενο αποτελείται από ξεχωριστές λέξεις και κάθε λέξη έχει το δικό της νόημα.

• Τα γράμματα και η έννοιά τους. Καθώς τα παιδιά αντιλαμβάνονται τις λέξεις, αρχίζουν να κατανοούν ότι κάθε λέξη αποτελείται από συγκεκριμένα γράμματα. Συνήθως, τα πρώτα γράμματα που αναγνωρίζουν, είναι εκείνα που υπάρχουν στο όνομά τους. Έτσι, στις πρώτες προσπάθειες γραφής των νηπίων , το όνομά τους κυριαρχεί στο χαρτί.

http://www.mammycool.gr