Ουσιαστική και όχι μόνο συμβολική είναι η σημασία που έχει το γεγονός ότι στο τέλος του έτους οι Νομοί και οι Νομαρχίες, όπως τους γνωρίζαμε μέχρι σήμερα καταργούνται. Όχι μόνο κατ’ όνομα αλλά και κατ΄ουσία αφού σταδιακά με τον Καλλικράτη κάποιες υπηρεσίες μεταφέρονται στους Δήμους ενώ κάποιες άλλες θα προσλάβουν περιφερειακή διάσταση και θα αναλάβουν επιτελικό ρόλο.

Ιστορική αναδρομή

Ο Νομός Ξάνθης ή η Νομαρχία Ξάνθης είναι ένας όρος που πλέον θα ξεχάσουμε. Ειδικότερα ο Νομός καθιερώθηκε το 1944 μετά την απελευθέρωση από τους Γερμανούς. Ουσιαστικά από το 1955 και το Ν. 3200 η εικόνα των Νομαρχιών δεν άλλαξε ιδιαίτερα από αυτή που είχε καθιερωθεί ήδη στην υπόλοιπη Ελλάδα από το 1833. Ο Νομάρχης, ως γνωστό διοριζόταν από το κράτος ως εντεταλμένος της κεντρικής διοίκησης στην περιοχή. Το διορισμένο Νομάρχη από το 1980 πλαισίωσε το Νομαρχιακό Συμβούλιο ενώ το 1986 θεσμοθετείται ο θεσμός των 13 Περιφερειών, που αρχικά περιλαμβάνει στην Α.Μ.Θ. και τις Σέρρες.

Το 1994 καθιερώνεται η αιρετή Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση (που προβλεπόταν ήδη από το Σύνταγμα του 1985) που στην περίπτωση της Ξάνθης έχει την ιδιαιτερότητα της Υπερνομαρχίας.  Τελευταίος διορισμένος Νομάρχης Ξάνθης είναι ο Λάζαρος Ζουρνατζής από τη Δράμα. Πρώτος αιρετός Νομάρχης Ξάνθης ήταν ο Παναγιώτης Σαλτούρος, (που συνυπήρξε για ένα διάστημα με τον Περιφερειακό Διευθυντή Γιώργο Αλεξανδρή) και ακολούθησε για 3 τετραετίες ο Γιώργος Παυλίδης που έμελλε να είναι και ο τελευταίος Νομάρχης Ξάνθης, ολοκληρώνοντας μια εποχή που διήρκεσε 16 ή κατ΄άλλους 66 χρόνια.

Αντί της Νομαρχίας, στο εξής Περιφερειακή Ενότητα

Πέρα από το γεγονός ότι ο τίτλος του Νομού χάνεται, το μοντέλο της περιφερειακής διοίκησης αλλά και της περιφερειακής συνείδησης θα προκαλέσει σταδιακά και απώλεια  –μικρού μέρους- της  συνοχής που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για τις περιοχές που βρίσκονται εντός των ορίων των παλαιών Νομών, καθώς τα διοικητικά όρια θα αφορούν συχνά σε περιφερειακές υπηρεσίες η αρμοδιότητα των οποίων δεν θα σταματά στους παλιούς Νομούς ενώ οι μικρότερες υποδιαιρέσεις θα αφορούν σε ισχυρούς Δήμους. Πάντως όλη η κοινωνική και διοικητική διάρθρωση σε επίπεδο κρατικής διοίκησης, σωμάτων ασφαλείας, υγείας, δικαιοσύνης και οικονομικών παραμένει αυστηρά «νομαρχιακή» με την παλιά έννοια του όρου.

Στο εξής η Ξάνθη θα αποτελεί μία από τις 6 Περιφερειακές Ενότητες της αιρετής Περιφέρειας Α.Μ.Θ. και αυτός είναι ο όρος που θα επικρατήσει στο μέλλον (Π.Ε.Ξάνθης)  για τη γεωγραφική περιοχή που ορίζουμε σήμερα ως Ξάνθη.. Άγνωστο παραμένει πως θα ονομαστεί το κτίριο που σήμερα ονομάζουμε «Νομαρχία» (παλαιότερα Διοικητήριο). Αρκετοί εικάζουν ότι ενδεχομένως τα κτίρια αυτά στο εξής θα προσλάβουν τον τίτλο της «Αντιπεριφέρειας». (Το σίγουρο είναι ότι υπάλληλοι και δημοσιογράφοι στο μέλλον θα δυσκολευτούν αρκετά καθώς η λέξη  «Αντιπεριφερειάρχης» είναι μια από τις δυσκολότερες λέξεις των ελληνικών κατά την πληκτρολόγηση. )

Πρώτος Αντιπεριφερειάρχης της Ξάνθης, λοιπόν,  θα είναι ο Φώτης Καραλίδης ανοίγοντας μια άλλη εποχή με περιφερειακή συνείδηση. Η ιστορία πάντως έχει αποδείξει ότι ο χρόνος και η καθημερινότητα αλλάζει και τις αντιλήψεις. Το ενδιαφέρον και η αγάπη των κατοίκων γι’αυτό που ονομάζεται Ξάνθη, υπάκουσε τον τελευταίο αιώνα σε αυτό που καθορίστηκε ως γεωγραφικό όριο του Νομού. Όμως ο επισκέπτης που διέρχεται την περιοχή, δεν διακρίνει όρια μεταξύ των νομών αλλά ένα κοινό γεωγραφικό τόπο που αναζητά την ανάπτυξη.