Το αλάτι είναι ένα από τα βασικά συστατικά της διατροφής και είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη και διατήρηση της ζωής. Για να καλύψει ο οργανισμός τις ανάγκες του σε αλάτι χρειάζεται περίπου 180 με 500 χιλιοστόγραμμα καθημερινά.

Η αυξημένη, όμως, κατανάλωση αλατιού οδηγεί σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Η αύξηση της πίεσης με τη σειρά της αυξάνει τον κίνδυνο για εγκεφαλικό, έμφραγμα και νεφρική ανεπάρκεια.

Δεδομένα από τις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξαν, ότι το 90% των Αμερικανών θα εκδηλώσουν αρτηριακή υπέρταση μετά από κάποια ηλικία. Αντίστοιχα είναι τα ποσοστά και στις υπόλοιπες δυτικές κοινωνίες. Αυτό συνεπάγεται, ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού βρίσκεται σε αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσει στο μέλλον ένα καρδιαγγειακό νόσημα. Με βάση τα παραπάνω, η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία εξέδωσε συγκεκριμένες οδηγίες που αφορούν στην ημερήσια πρόσληψη αλατιού. Σύμφωνα με τις οδηγίες, συνιστάται η ημερήσια κατανάλωση αλατιού να μην ξεπερνάει τα 1.500 χιλιοστόγραμμα. Αυτό το όριο δεν τέθηκε αυθαίρετα. Πολλές μελέτες έδειξαν, ότι η λήψη λιγότερων από 1.500 χιλιοστόγραμμων αλατιού την ημέρα μείωσε σημαντικά τα επίπεδα της πίεσης, όχι μόνο στα υπερτασικά άτομα, αλλά και στα άτομα με φυσιολογική πίεση.

Δυστυχώς, η επίτευξη του στόχου των 1.500 χιλιοστόγραμμων αλατιού την ημέρα δεν είναι εύκολη, δεδομένου, ότι μεγάλο ποσοστό του αλατιού προέρχεται από τις επεξεργασμένες, έτοιμες τροφές και από τα εστιατόρια. Αυτό σημαίνει, ότι πρέπει να υπάρξει μια γενικότερη ενημέρωση από την πολιτεία και τους αρμόδιους φορείς της υγείας στα σχολεία, στις εταιρείες παραγωγής τροφίμων και γενικότερα σε όσους ασχολούνται με τη βιομηχανία της διατροφής για τη συνολική μείωση του αλατιού που περιέχεται στις τροφές. Πέρα, όμως, από τις όποιες ευθύνες που μπορεί να έχει η πολιτεία, η διατήρηση της καλής υγείας δεν παύει να είναι κυρίως και πάνω απ’ όλα προσωπική υπόθεση του καθενός. Γι’ αυτό η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία δίνει μερικές συμβουλές για το τι μπορεί να κάνει κανείς για να μειώσει το αλάτι στην καθημερινή του διατροφή:

• Αποφυγή έτοιμων τροφών που περιέχουν υψηλά επίπεδα αλατιού: αλμυρά σνακ (τσιπς, γαριδάκια, κράκερ κ.α.), κονσέρβες, επεξεργασμένα κρέατα (ζαμπόν, μπέικον, λουκάνικα, κ.α.), τροφές διατηρημένες σε αλμυρό νερό (ελιές, πίκλες, σαρδέλες κ.α.), πίτσες, έτοιμα γεύματα και φαγητά των ταχυφαγείων.
• Χρήση όσο είναι δυνατό φρέσκων προϊόντων: ανάλατα λαχανικά σε οποιαδήποτε μορφή, φρέσκα κρέατα και ψάρια, μπαχαρικά αντί για αλάτι.
• Μελέτη των ετικετών των τροφών για τον υπολογισμό του περιεχόμενου αλατιού. Σε αυτή την περίπτωση, όμως πρέπει να έχει κανείς στο μυαλό του τα εξής. Συνήθως, τα χιλιοστόγραμμα αλατιού που αναγράφονται στην ετικέτα αφορούν στη μερίδα και όχι στο πακέτο. Έτσι, η κατανάλωση ολόκληρου του πακέτου μπορεί να συνεπάγεται κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας αλατιού. Επίσης, μπορεί στην ετικέτα να μην αναγράφεται ο απόλυτος αριθμός του περιεχόμενου αλατιού σε χιλιοστόγραμμα, αλλά το ποσοστό του αλατιού επί τοις συνολικά υπολογιζόμενης ανάγκης ημερήσιας πρόσληψης αυτού. Το ποσοστό, όμως, αυτό συχνά υπολογίζεται με βάση τα 2.400 χιλιοστόγραμμα ως ημερήσια ανάγκη και όχι με τα 1.500 χιλιοστόγραμμα, όπως ορίζει τώρα η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιολογίας.
• Προσεκτική επιλογή των εστιατορίων, δεδομένου, ότι στα εστιατόρια συνηθίζεται η περιεκτικότητα του φαγητού σε αλάτι να είναι υψηλή. Ακόμα, όμως και εκεί είναι δυνατό να ζητηθεί να μην προστεθεί αλάτι στο φαγητό. Επίσης, καλό είναι από το προτεινόμενο μενού να επιλέγονται φρέσκα λαχανικά και φρούτα, ενώ τα ψάρια και κρέατα να είναι μαγειρεμένα απλά χωρίς σάλτσες με αλάτι.

Η ιδανική αρτηριακή πίεση είναι περίπου 120 χιλιοστά στήλης υδραργύρου η συστολική πίεση (μεγάλη) και 80 η διαστολική πίεση (μικρή). Η μείωση της πίεσης στα ιδανικά επίπεδα δεν είναι πάντα εφικτή με τη μείωση μόνο της πρόσληψης αλατιού. Πολλές φορές μπορεί να χρειάζονται αντιυπερτασικά φάρμακα σε συνδυασμό με αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, διακοπή του καπνίσματος και συστηματική δίαιτα.

Γράφει: Στεφανάδης Χριστόδουλος, Καθηγητής Καρδιολογίας, διευθυντής της A′ Καρδιολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών

http://www.iatronet.gr/