Ο σημερινός αναγνώστης είναι γυναίκα, διαβάζει ελληνική λογοτεχνία, δανείζεται βιβλία από τις βιβλιοθήκες (ειδικά αυτές των λεγόμενων “υποβαθμισμένων” περιοχών), δανείζεται περισσότερο απ’ ό,τι τα προηγούμενα χρόνια – παρά αγοράζει βιβλία (η οικονομική κρίση μείωσε και την αγορά βιβλίου) και ζητά από τις βιβλιοθήκες να ανανεώνουν το περιεχόμενο τους με περισσότερα βιβλία της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνικής παραγωγής.

Το συμπέρασμα προκύπτει από την πολύωρη συζήτηση, με θέμα «Τι διαβάζουμε, πώς διαβάζουμε. Το προφίλ του σημερινού αναγνώστη», που διοργάνωσε χθες στη Θεσσαλονίκη το περιοδικό «Ο Αναγνώστης» στις εγκαταστάσεις της 11ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου, ως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ και η Βίκυ Χαρισοπούλου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία από την κίνηση των δημοτικών βιβλιοθηκών της Θεσσαλονίκης (στην τριακονταετία 1982-2012) και την επεξεργασία τους:
– Το 75% των αναγνωστών είναι γυναίκες. – Η πλειονότητα των αναγνωστών βιβλίων από δημοτικές βιβλιοθήκες, είναι κάτοικοι των εργατικών (δυτικών) συνοικιών και κυρίως μετανάστες (με καταγωγή από την Αλβανία, τη Γεωργία, τη Βουλγαρία κ.λπ.). -Το 67% των βιβλίων που δανείζονται αφορούν κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας και κυρίως της λεγόμενης “pop culture” (στην πρώτη πεντάδα των “ζητούμενων” είναι συγγραφείς, όπως η Χρυσηίδα Δημουλίδου, η Λένα Μαντά, Κάλη Καρατζά κ.λπ.).
– Το 31% των ζητούμενων προς δανεισμό είναι βιβλία σύγχρονης ξένης λογοτεχνίας.
– Τα παιδιά δανείζονται λιγότερο κι όταν το κάνουν προτιμούν βιβλία του… Χάρι Πότερ.
– Η κίνηση στις δημοτικές βιβλιοθήκες κορυφώθηκε στην τριετία 2009-2012 (με την έναρξη της οικονομικής κρίσης).

Στη συζήτηση, που συντόνισε ο διευθυντής του περιοδικού «Ο αναγνώστης» Γιάννης Μπασκόζος, μετείχαν οι: Βενετία Αποστολίδου, καθηγήτρια στο ΠΤΔΕ του ΑΠΘ, Μαρίζα Ντεκάστρο, κριτικός λογοτεχνίας για παιδιά, συγγραφέας, Σωτηρία Καλασαρίδου, Δρ. λογοτεχνικής εκπαίδευσης.
Στα «βιβλία για παιδιά και το κοινό τους» αναφέρθηκε η συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας Μαρίζα Ντεκάστρο θέτοντας σειρά ερωτημάτων που αφορούν τα είδη των βιβλίων, την ποιότητά τους, τις πρακτικές συγγραφέων, εικονογράφων και εκδοτών (τα βιβλία που απευθύνονται σε παιδιά και νέους φτάνουν, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε το ΕΚΕΒΙ για τα έτη 2009-2011, περίπου στο 18% του συνόλου της βιβλιοπαραγωγής).

Αναφερόμενη στα βιβλία για παιδιά, η κ. Ντεκάστρο διαπίστωσε διαιώνιση των στερεοτύπων (“ο μπαμπάς διαβάζει εφημερίδα”, “η μαμά φοράει ρόλεϊ”), γλώσσα “φτωχή” και συχνά τάση για απόδοση των γλωσσικών ιδιωμάτων των νέων (στα εφηβικά βιβλία ), μίμηση στον τρόπο γραφής του επιτυχημένου συγγραφέα Ευγένιου Τριβιζά (“Τριβιζ-ισμό” των νέων συγγραφέων), ενώ χαρακτήρισε ως «παγίδα» την ηλικιακή κατάταξη των παιδικών βιβλίων καθώς η αναγνωστική ωριμότητα των παιδιών είναι απολύτως σχετική.

Στην κοινωνική λειτουργία της ανάγνωσης αναφέρθηκε η κ. Αποστολίδου χαρακτηρίζοντάς την όχι μόνο “απόλαυση” αλλά και “πολιτισμικό κεφάλαιο ενός λαού”. Είναι χαρακτηριστικό πάντως, όπως διαπίστωσε η κ. Αποστολίδου, πως σε ό,τι αφορά την κοινωνική λειτουργία της ανάγνωσης (με τα στοιχεία της έρευνας που παρουσιάστηκε) η αναγνωσιμότητα εξελίσσεται σε μέσο βελτίωσης της κοινωνικής θέσης (επικοινωνία μέσα από τα αναγνώσματα, τις εκτιμήσεις και τις αναγνωστικές εμπειρίες- χρήση της ανάγνωσης ως συστατικό του κοινωνικού προφίλ), γεγονός που αποδεικνύεται από τον υψηλότερο αριθμό αναγνωστών σε λαϊκές συνοικίες και συνοικίες μεταναστών και τον εμφανώς χαμηλότερο σε μεσοαστικές και μεγαλοαστικές περιοχές, όπου η κοινωνική θέση είναι και θεωρείται ως δεδομένη!

Πηγή Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων -Βίκυ Χαρισοπούλου