Υγειονομική ταφή είναι η διαδικασία κατά την οποία τα απορρίμματα που πρόκειται να διατεθούν διαστρώνονται σε στρώσεις ύψους 2-3 μέτρων, συμπιέζονται και καλύπτονται με κατάλληλο αδρανές υλικό στο τέλος της καθημερινής λειτουργίας. Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) είναι το σύνολο των εγκαταστάσεων και των φυσικών μέσων που χρησιμοποιούνται για την απόθεση των απορριμμάτων στο έδαφος και έχουν σχεδιαστεί με τέτοια τεχνολογία ώστε να ελαχιστοποιούνται οι επιδράσεις τοξικών, οργανικών και άλλων αποβλήτων από το χώρο απόθεσης αν τυχόν διαφύγουν στο γύρω περιβάλλον ή τον υδροφόρο ορίζοντα κατοικημένων περιοχών που βρίσκονται σε μικρή απόσταση, στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον.

Με αυτανάφλεξη του παραγόμενου βιοαερίου ή και σκόπιμα (για λόγους μείωσης όγκου των προς χωματοκάλυψη απορριμμάτων και περιορισμού του κινδύνου αυτανάφλεξης) λαμβάνει χώρα ανοικτή καύση των απορριμμάτων και προκαλεί σημαντική αέρια ρύπανση (με αξιοσημείωτη την πιθανότητα παραγωγής και εκπομπής ακόμη και τοξικών αέριων ρύπων, όπως οι πολυχλωριωμένες διβενζο-διοξίνες και φουράνια) αλλά και κίνδυνο πυρκαγιών ιδιαίτερα το καλοκαίρι, λόγω της συχνής γειτνίασης με δάση και λοιπές περιοχές πρασίνου.

Η απόθεση των απορριμμάτων μπορεί να διαρκέσει το πολύ 30 έτη. Έπειτα από την παρέλευση αυτού του χρονικού διαστήματος προβλέπεται το κλείσιμο των χώρων απόθεσης, και στα έτη που ακολουθούν γίνονται τα κατάλληλα έργα επαναφοράς του περιβάλλοντος στην αρχική του μορφή, με το θάψιμο των σκουπιδιών και τη στεγανοποίηση του χώρου με γεωμεμβράνες, ώστε να αποφευχθεί η μόλυνση της περιοχής. Τα έργα αυτά μπορεί να διαρκέσουν έως και 20 χρόνια. Όταν ο χώρος διάθεσης φθάσει στην τελική του χωρητικότητα, τοποθετείται μια τελική στρώση αδρανούς υλικού πάχους 0,60 m περίπου και μετά στρώμα χώματος κατάλληλο για δενδροφύτευση, ώστε να αποκατασταθεί τελικά ο χώρος.

Αυτά ακριβώς ΔΕΝ ΙΣΧΥΟΥΝ για τον ΧΥΤΑ της Ξάνθης

Οι χωματερές έχουν κι αυτές μνήμη, δεχόμενες διαρκώς τα ίδια υγρά ή στερεά απόβλητα και μετατρέποντας τα υλικά σε βιοαέριο με πολύ μεγάλο αριθμό τοξικών συστατικών. Ταυτόχρονα δεν κοιμούνται κι αυτές πολύ. Ειδικά αν τα μέτρα προφύλαξης είναι πλημμελή ή έχει επέλθει κορεσμός τους. Ο ΧΥΤΑ της Ξάνθης είχε μόλις 9 μήνες να αυταναφλεγεί και να προκαλέσει πυρκαγιά, ο καπνός της οποίας από τύχη δεν κατευθύνθηκε προς την πόλη, αφού οι άνεμοι φυσούσαν σε κατεύθυνση προς την παραλία. Πάντως, δεν πρέπει να θεωρηθεί αθώος από περιβαλλοντική άποψη, όπως έγινε στα προηγούμενα επεισόδια του 2018. Είχαμε επισημάνει από τότε ότι σε χώρους διάθεσης που έχουν υποστεί ευρείας έκτασης αυτανάφλεξη πρέπει να αποφεύγεται η κατασκευή έργων σύλληψης και απαγωγής του βιοαερίου επειδή αυτά λειτουργούν ή κάποια στιγμή θα λειτουργήσουν ως συστήματα οξυγόνωσης και αναζωπύρωσης τυχαίων εστιών καύσης. Την άποψη αυτή υποστηρίζει και η Πυροσβεστική Υπηρεσία, η οποία καλείται μαζί με τους εργαζόμενους του Συνδέσμου Διαχείρισης Απορριμμάτων του Νομού Ξάνθης (ΣΔΑΝΞ) να επέμβει σε κάθε περίπτωση κάνοντας χρήση μόνο χωμάτων και μηχανημάτων προώθησής τους.

Η Λαϊκή Συσπείρωση έγκαιρα είχε επισημάνει ότι το πρόβλημα θα βρίσκεται συνεχώς στην επικαιρότητα. Δεν διαψευστήκαμε –και μάλιστα σε εποχή που οι καιρικές συνθήκες δεν είναι αντίξοες. Παρασκευή χαράματα φεύγοντας ο Μάρτης καπνός και φλόγες πίσω από το εργοστάσιο ζάχαρης. Πολλοί κατηγορούν τους τοπικούς Δημοτικούς και Περιφερειακούς άρχοντες για παχυδερμισμό (δεν φταίει η μνήμη και ο λίγος ύπνος των ελεφάντων). Δεν συμφωνούμε καθόλου με αυτή την άποψη. Πρόκειται για συνειδητή πολιτική επιλογή που εμφορείται από την ιδέα ότι τα απορρίμματα είναι μία άριστη πηγή κερδοφορίας επιχειρηματικών ομίλων και πλουτισμού μεσαζόντων. Οι επιχειρηματίες προσπάθησαν να πιέσουν ώστε να αναδιοργανωθεί προς όφελός τους η διαχείριση που κάνει διαχρονικά το κράτος Κυβερνήσεις, Περιφέρειες και Δήμοι. Πρώτη ήρθε -εδώ και χρόνια- η προπαγάνδα. Η “πλύση εγκεφάλου” ότι η καθαριότητα πρέπει να είναι “ανταποδοτική” ή “εμπόρευμα”, δηλαδή ο “ωφελούμενος” πολίτης-πελάτης να πληρώνει εξολοκλήρου, χωρίς να βάζει δεκάρα το κράτος ή ο δήμος ή …ο ενδιαφερόμενος επιχειρηματίας. Αντί να αναβαθμίσουν και να εκσυγχρονίσουν τις δημόσιες και δημοτικές υπηρεσίες καθαριότητας, άρχισαν να τις μετατρέπουν σε επιχειρήσεις με διάφορες μορφές, μακριά από τον έλεγχο των δημοτικών συμβουλίων και του λαού: “Δημοτικές”, διαδημοτικούς “συνδέσμους”, Ανώνυμες Εταιρείες χωρίς ή με τη συμμετοχή μεγαλοεπενδυτών. Επίσης, άρχισαν να δίνουν τμήματα της διαχείρισης απορριμμάτων άμεσα σε ιδιωτικά συνεργεία.

Τα βήματα της προηγούμενης περιόδου σαφή και στην Ξάνθη. Αφέθηκε στην τύχη του ο χώρος ταφής και κάποιοι προσπαθούν να εκμεταλλευθούν τις υποδομές και το χρηματικό υπόλοιπο του ΣΔΑΝΞ. Δεν μετατράπηκε ο ΣΔΑΝΞ σε Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) και παραδίδεται προίκα στην ΔΙ.Α.Α.ΜΑ.Θ. Α.Α.Ε., η οποία διαθέτει διαχειριστική επάρκεια να υλοποιεί δράσεις προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2007-2013.

Γνωρίζουμε καλά ότι ο υπάρχων χώρος έχει προ πολλού ξεπεράσει χρονικά τα όρια λειτουργίας του και απαιτείται η εξεύρεση νέας έκτασης Εντούτοις, ιδιαίτερα για την ασφάλεια των εργαζομένων στον ΣΔΑΝΞ και την περιφρούρηση της υγείας των κατοίκων, θα ζητήσουμε για μια ακόμη φορά, θυμίζοντας ότι και μνήμη έχουμε και αγρυπνούμε για κάθε δύσκολη περίσταση, να:

• Παρθούν άμεσα μέτρα, ώστε να γίνεται έγκαιρα η ταφή των σκουπιδιών.
• Ελεγχθούν και να συμπληρωθούν τα μέσα πυρόσβεσης του ΧΥΤΑ.
• Γίνεται έγκαιρα κάθε χρόνο αποψίλωση της χαμηλής βλάστησης γύρω από τον ΧΥΤΑ, ώστε να αποφεύγεται η εξάπλωση της πυρκαγιάς.
• Σκεπάζονται τα σκουπίδια με χώμα, για να απαλειφθεί ο κίνδυνος να πάρουν φωτιά.
• Γίνουν έργα επέκτασης στον ΧΥΤΑ, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς.
• Εξευρεθεί άμεσα νέος χώρος με επιστημονικά κριτήρια, εκ των προτέρων γνωστά.
• Αποκλειστεί η συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών στη διαχείριση των σκουπιδιών.
• Δοθεί προτεραιότητα στη χωριστή συλλογή με διαλογή στην πηγή των ανακυκλώσιμων υλικών, ώστε να μειωθεί και η ποσότητα των σκουπιδιών που οδηγούνται σε ΧΥΤΑ.
• Εξασφαλιστεί μόνιμη και σταθερή δουλειά στους εργαζόμενους, με τήρηση των κανόνων υγιεινής και ασφάλειας.
• Προσληφθούν άμεσα εργαζόμενοι στην καθαριότητα.
• Μειωθεί δραστικά το κόστος της διαχείρισης των απορριμμάτων που φορτώνεται στις πλάτες των λαϊκών νοικοκυριών, με πρόσθετη φορολόγηση του κεφαλαίου

Οι διαχρονικές ευθύνες των κυβερνήσεων και των παρατάξεων που διοικούν το δήμο ή τους δήμους εδώ και 40 χρόνια, για την κατάσταση που επικρατεί στη διαχείριση, απόθεση και υγειονομική ταφή απορριμμάτων είναι και πάλι στην επικαιρότητα. Οι συνέπειες αυτής της απαράδεκτης κατάστασης είναι ορατές στον καθένα. Μόλυνση της ατμόσφαιρας και επιβάρυνση των κατοίκων από τα εκλυόμενα δηλητηριώδη αέρια, άμεσος κίνδυνος επέκτασης της πυρκαγιάς όπως έγινε πολλές φορές στο παρελθόν και τεράστιες καταστροφές σε δάση, καλλιέργειες και περιουσίες.

Στα αποκαΐδια της πολιτικής τους δεν θα μπλεχτούμε. Θα διεκδικήσουμε ζωή που θα σέβεται την υγεία μας και το περιβάλλον. Θα στηρίξουμε τις δυνάμεις της Λαϊκής Συσπείρωσης παντού.

ΚΟΛΛΑΡΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Ξάνθης

ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ ΚΩΣΤΑΣ Υποψήφιος Δήμαρχος Δήμου Ξάνθης