Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στον τομέα των υπολογιστών, έχει δημιουργήσει μια σειρά σύγχρονων εκπαιδευτικών εργαλείων που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο δάσκαλος ώστε να κάνει το μάθημά του πιο ελκυστικό. Σε αντίθεση με τους μεγαλύτερους, τα νέα παιδιά θεωρούν δεδομένη την άμεση πρόσβασή τους σε οποιαδήποτε πληροφορία μέσω του κινητού τους τηλεφώνου, ενός “tablet” ή στη χειρότερη περίπτωση ενός υπολογιστή. Η ταχύτητα με την οποία τα νέα παιδιά διακινούν πληροφορίες μέσω του διαδικτύου είναι πολλές φορές ασύλληπτη για εμάς τους μεγαλύτερους.

Σε αυτήν την εποχή, είναι υποχρεωμένο να προσαρμοστεί και το σχολείο. Μπορεί η βασική γνώση που πρέπει να διδαχθεί στα παιδιά να μην απέχει και πολύ από την αντίστοιχη πριν 20 χρόνια, οφείλει όμως να αλλάξει σε κάποιο βαθμό ο τρόπος προσέγγισης των παιδιών.
Η ανάπτυξη της εκπαιδευτικής ρομποτικής τα τελευταία 10 χρόνια από αρκετές εταιρίες παγκοσμίως, μας προσφέρει ένα πολύ σημαντικό εργαλείο με το οποίο μπορούμε να προσεγγίσουμε τους μαθητές. Το ρομπότ είναι ένα παιχνίδι το οποίο από μόνο του τραβάει την προσοχή των παιδιών. Από εκεί και πέρα είναι θέμα του δασκάλου να περάσει στα παιδιά τις γνώσεις που επιθυμεί.

Η ανάπτυξη ενός ρομπότ περιλαμβάνει δύο βασικά στάδια: την κατασκευή και τον προγραμματισμό του. Οι παραλλαγές που μπορούν να αναπτυχθούν είναι πρακτικά απεριόριστες και εξαρτώνται από το πρόβλημα το οποίο καλείται να λύσει το ρομπότ που θα κατασκευαστεί.
Οι δεξιότητες που αναπτύσσονται μέσω της εκπαιδευτικής ρομποτικής είναι:

•  Η ομαδικότητα. Τα παιδιά δουλεύουν σε ομάδες, στην ιδανική περίπτωση 3-4 παιδιών. Μέσω της συζήτησης και των διαδοχικών δοκιμών καλούνται να κατασκευάσουν και να προγραμματίσουν το ρομπότ που θα επιλύσει το πρόβλημα που τους ανατέθηκε.

•  Ανάπτυξη λόγου. Σε μικρότερες ηλικίες, 5-6 ετών, τα παιδιά καλούνται να δημιουργήσουν ιστορίες με τα ρομπότ που κατασκευάζουν και να τις περιγράψουν σε όλη την τάξη.
• Μεθοδικότητα-Υπομονή. Μέσω της πιστής εφαρμογής οδηγιών κατά την κατασκευή αλλά και των διαδοχικών δοκιμών κατά την τελική φάση ανάπτυξης του ρομπότ, τα παιδιά μαθαίνουν να έχουν υπομονή και μεθοδικότητα στον τρόπο εργασίας τους.
• Επίλυση σύνθετων προβλημάτων. Ο δάσκαλος έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει μια σειρά δοκιμασιών για το ρομπότ των μαθητών ώστε να τους βάλει στη διαδικασία μελέτης και επίλυσης απλών ή και σύνθετων προβλημάτων. Είναι μια διαδικασία που είναι ίδια με την επίλυση ενός προβλήματος μαθηματικών ή φυσικής.
• Δομημένη σκέψη. Ο προγραμματισμός του ρομπότ στα περισσότερα εκπαιδευτικά προϊόντα γίνεται εύκολα από τα παιδιά μέσω γραφικού περιβάλλοντος. Η δουλειά του δασκάλου είναι να διδάξει τις βασικές αρχές του προγραμματισμού όπως είναι οι δομές ακολουθίας, επιλογής ή επανάληψης.
•  Άμιλλα μέσω της συμμετοχής των μαθητών σε διαγωνισμούς ρομποτικής.

Επίσης, δεν πρέπει να παραβλέπουμε ότι με την ενασχόληση και μόνο των μαθητών με την κατασκευή και τον προγραμματισμό του ρομπότ, μαθαίνουν τις βασικές αρχές της φυσικής, των μαθηματικών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και του προγραμματισμού.

Στην πράξη όμως, η εισαγωγή της εκπαιδευτικής ρομποτικής, ιδιαίτερα στα δημόσια σχολεία, είναι αρκετά δύσκολή για δύο κυρίως παράγοντες:

• Δεν υπάρχει πρόβλεψη για ένταξή της στο επίσημο πρόγραμμα διδασκαλίας του υπουργείου παιδείας, οπότε εξαρτάται από τη διάθεση που θα έχει κάποιος δάσκαλος ή καθηγητής να ασχοληθεί εκτός του ωρολόγιου προγράμματος και

•  Το υψηλό κόστος αγοράς του εξοπλισμού.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, αρκετοί ήταν οι δάσκαλοι και καθηγητές που εισήγαγαν με κάποιο τρόπο την εκπαιδευτική ρομποτική στα σχολεία τους σε όλη την Ελλάδα αλλά και ειδικότερα στην περιφέρειά μας. Τις δυσκολίες που αναφέρθηκαν παραπάνω τις ξεπέρασαν κυρίως με την προσωπική τους διάθεση για εργασία, εθελοντική, εκτός του ωραρίου τους αλλά και την οικονομική συνδρομή συλλόγων γονέων και κηδεμόνων για την αγορά του εξοπλισμού.
Απόδειξη της πολύ καλής δουλειάς που γίνεται στην περιφέρειά μας αποτελούν οι διακρίσεις σχολείων σε σχετικούς πανελλήνιους διαγωνισμούς. Αξίζει να αναφέρουμε την πολύ καλή παρουσία του 1ου ΓΕΛ Ξάνθης για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά στο διαγωνισμό WRO, την 3η θέση του 1ου Γυμνασίου Κομοτηνής στον φετινό διαγωνισμό FLL και την 10η θέση του Δημοτικού ΑΞΙΟΝ που συνδυάστηκε με το βραβείο καλύτερης παρουσίασης project στην ίδια διοργάνωση, ανάμεσα σε 34 ομάδες.

Μεγάλη ζήτηση παρουσιάζουν και τα προγράμματα ενασχόλησης με τη ρομποτική κατά τους θερινούς μήνες. Ενδεικτικά μπορώ να αναφέρω τη μεγάλη συμμετοχή μαθητών από την πόλη της Ξάνθης στη δραστηριότητα της ρομποτικής στο
καλοκαιρινό πρόγραμμα ΑΞΙΟΝcamp των σχολείων ΑΞΙΟΝ αλλά και το 1ο summer robotics camp που διοργανώνεται από τον οργανισμό EDUACT με τη συμμετοχή παιδιών ακόμη και εκτός Ελλάδος.

Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι οι δάσκαλοι αρχίζουν και καταλαβαίνουν τα οφέλη από τη ρομποτική στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ακόμη και χωρίς τη συνδρομή του κράτους μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να κερδίσουν όλα τα οφέλη που προκύπτουν από την ενασχόλησή τους με μια τέτοια δραστηριότητα. Αρκεί να τους στηρίξουμε τόσο ως δάσκαλοι όσο και ως γονείς.

Ανέστης Α. Μαυρίδης
Δρ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Η/Υ