Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε την Κυριακή να «κόψει τα χέρια» των πολιτικών του αντιπάλων αν αυτοί χρησιμοποιήσουν το σκάνδαλο διαφθοράς που ξέσπασε την περασμένη εβδομάδα για να υπονομεύσουν την εξουσία του.

«Θα ξαναβάλουμε τον καθένα στη θέση του», δήλωσε ο Ερντογάν ενώπιον πλήθους υποστηρικτών του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στην επαρχία Γκιρεσούν (Κερασούντα), στην Μαύρη Θάλασσα.

«Οποιοσδήποτε τολμήσει να μας κάνει κακό, να δημιουργήσει προβλήματα ή να μας στήσει παγίδες στη χώρα αυτή, θα του σπάσουμε τα χέρια», σημείωσε.

Την ίδια ώρα στην Κωνσταντινούπολη, με δακρυγόνα και αντλίες νερού απάντησαν οι ειδικές δυνάμεις της Αστυνομίας στους 10.000 περίπου διαδηλωτές που βγήκαν στους δρόμους και συγκεντρώθηκαν σε μια πλατεία της συνοικίας Καντίκιοϊ, ζητώντας την παραίτηση της κυβέρνησης, για τα γεγονότα που σχετίζονται με την έρευνα για τη διαφθορά.

Ο Ερντογάν χαρακτήρισε την έρευνα «έργο σκοτεινών συμμαχιών» και απέπεμψε δεκάδες αξιωματικούς της Αστυνομίας, ενώ την παραίτησή του υπέβαλε ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκία Μουαμέρ Γκιουλέρ, του οποίου ο γιος είναι μεταξύ των συλληφθέντων για την υπόθεση διαφθοράς.

Σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Dogan, ο Ερντογάν αναμένεται να προχωρήσει σε ανασχηματισμό της κυβέρνησης τις επόμενες ημέρες, προκειμένου να αντικαταστήσει τρεις υπουργούς που πρόκειται να είναι υποψήφιοι για τις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι με την ευκαιρία μπορεί να προχωρήσει και στην αποδοχή της παραίτησης του υπουργού Εσωτερικών αλλά στην απομάκρυνση και άλλων υπουργών που εμπλέκονται στο σκάνδαλο, αν και ο ίδιος επιμένει -δημοσίως και με σκληρή γλώσσα- να απορρίπτει τις κατηγορίες.

Θυμίζουμε ότι μέχρι σήμερα έχουν απαγγελθεί κατηγορίες σε 24 πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των γιων του υπουργού Εσωτερικών Μουαμέρ Γκιουλέρ και του υπουργού Οικονομίας Ζαφέρ Τσαγλαγιάν, όπως και του προέδρου και διευθύνοντα συμβούλου της δημόσιας τράπεζας Halkbank Σουλεϊμάν Ασλάν.

Μέχρι στιγμής έχουν προφυλακιστεί συνολικά 14 άτομα από τα 71 που είχαν προσαχθεί.

Το σκάνδαλο των «ρουσφέτ» απειλεί να γκρεμίσει τον Ερντογάν

Ο,τι δεν κατάφεραν οι οργισμένες διαδηλώσεις στο Γκεζί Παρκ, φαίνεται ότι πετυχαίνει μια ανήκουστη υπόθεση δωροδοκίας δημοσίων προσώπων: Το καθεστώς Ταγίπ Ερντογάν τραντάζεται συθέμελα καθώς υπουργοί κατηγορούνται για μίζες, αστυνομικοί ξηλώνονται ενώ ακόμη και το σκάνδαλο φτάνει έως το γιό του ισχυρού άντρα της Τουρκίας.

Ενα σκάνδαλο «α λα Κοσκωτά» συγκλονίζει την πολιτική ζωή της Τουρκίας, πλήττοντας τα θεμέλια της κυριαρχίας του Ταγίπ Ερντογάν. Ενας ηγέτης που προ δεκαετίας εξελέγη πανηγυρικά αφού έπεισε τον τουρκικό λαό ότι θα πατάξει αμείλικτα τη διαφθορά της εξουσίας, τρεις μήνες πριν από τις κρίσιμες αυτοδιοικητικές εκλογές της 30ης Μαρτίου 2014, καλείται να αντιμετωπίσει το μεγαλύτερο σκάνδαλο δωροδοκίας πολιτικών στην ιστορία της Τουρκίας. Μοιάζει ανήκουστο, αλλά ανάμεσα στα περίπου 50 άτομα που συνέλαβε η τουρκική αστυνομία, περιλαμβάνονται τρεις γιοί υπουργών της κυβέρνησης. Το χειρότερο είναι, δε, ότι οι φήμες θέλουν επίσης έναν από τους γιούς του Τούρκου πρωθυπουργού, τον Μπιλάλ Ερντογάν, να έχει το δικό του μερίδιο στο σκάνδαλο. Εάν αποδειχθεί ότι αυτή η μίνι-σπείρα των υπουργοπαίδων δρούσε για λογαριασμό των μεγαλόσχημων και ισχυρών γονέων τους παίρνοντας τεράστιες μίζες, τότε ο Ταγίπ Ερντογάν πολύ δύσκολα θα καταφέρει να αναστρέψει το εις βάρος του κλίμα έως τις εκλογές -αν υποτεθεί, βέβαια, ότι θα παραμείνει στην εξουσία έως τότε. Τα «κουτιά των παπουτσιών» εντός των οποίων γινόταν η διακίνηση του βρώμικου χρήματος ίσως αποδειχθούν πολύ πιο αποτελεσματικά όπλα κατά του καθεστώτος Ερντογάν από ό,τι οι μολότοφ των εξεγερμένων στις πρόσφατες διαδηλώσεις του Γκεζί Παρκ της Κωνσταντινούπολης. Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι ύστερα από την πτώση και τον εξευτελισμό του Σίλβιο Μπερλουσκόνι, παρόμοια μοίρα θα έχει και ο φίλος του, ο Ταγίπ Ερντογάν -χωρίς, βέβαια, τα «μπούνγκα-μπούνγκα». Στην περίπτωση του Τούρκου ηγέτη, οι στοίβες με τα χαρτονομίσματα αρκούν για να καταστρέψουν την πολιτική του υπόληψη.

Μολονότι φαίνεται να προτιμά τα κουτιά υποδημάτων αντί των περιβόητων «Πάμπερς», ο άνθρωπος που κατέχει το ρόλο του «Κοσκωτά» στο τουρκικό σκάνδαλο των τελευταίων ημερών είναι ένας μυστηριώδης Ιρανο-Αζέρος επιχειρηματίας. Ο Ρεζά Ζεράμπ αφ’ ενός φέρεται να έχει διαβρώσει την κυβέρνηση Ερντογάν ραίνοντας ανώτατους αξιωματούχους με εκατομμύρια δολάρια, αφ’ ετέρου ο ίδιος έκανε οτιδήποτε άλλο εκτός από το να μείνει μακριά από τη δημοσιότητα, καθώς είναι παντρεμένος με μία από τις πιο δημοφιλείς τραγουδίστριες της Τουρκίας. Χάριν της γλυκιάς 40χρονης Εμπρού Γκιντές, ο επίσης νεαρός Ζεράμπ απασχολεί συχνά τα τοπικά ΜΜΕ, είτε με την έλευση της κόρης του, Αλάρα, είτε για τη γνησιότητα των έργων τέχνης που απαρτίζουν τη συλλογή του ζεύγους. Εάν ευσταθούν οι κατηγορίες που τον βαραίνουν και που οδήγησαν στη σύλληψή του, ο Ρεζά Ζεράμπ παρουσιάζει έναν «κύκλο εργασιών» για τις επιχειρήσεις του που υπολογίζεται στα 87 δισ. ευρώ. Η βασική του δραστηριότητα είναι η μεσολάβηση στο εμπόριο πετρελαίου και φυσικού αερίου ανάμεσα στο Ιράν και την Τουρκία, η οποία του επέτρεπε να αποκομίζει ουρανομήκη κέρδη από τις συναλλαγές με ράβδους χρυσού. Με δεδομένο ότι η Τουρκία είναι ο Νο.1 πελάτης του Ιράν στην αγορά φυσικού αερίου, είναι ευνόητο ότι ο Ζεράμπ αναδείχθηκε σε παράγοντα-κλειδί, αποκομίζοντας ασύλληπτα κέρδη για τον εαυτό του -αλλά και τους φίλους του, εφόσον φαίνεται ότι περιποιούνταν καταλλήλως και εκείνους που του πρόσφεραν την απαραίτητη στήριξη. Μόνο ο υπουργός Οικονομικών, Ζαφέρ Τσαγλαγιάν, ο γιός του οποίου βρέθηκε ανάμεσα στους συλληφθέντες της προηγούμενης Τρίτης, φέρεται να έχει λάβει μίζα 37 εκ. ευρώ.

«Rüşvet», όπως ρουσφέτι

Ο «κιμπάρης» Ρεζά Ζεράμπ, η αμύθητη περιουσία του οποίου υποτίθεται ότι δημεύεται, φαίνεται ότι οραματίστηκε ένα μοντέλο ζωής που θα προσέγγιζε μάλλον σε αυτό ενός παράνομου Ωνάση, περιφέροντας δημόσια τη δική του «Μαρία Κάλλας». Το τουρκικό ΣΔΟΕ παρακολουθούσε τις κινήσεις του, ιδιαίτερα τα τελευταία δύο χρόνια, έχοντας επισημάνει σε ειδική αναφορά προς την δικαιοσύνη και την πολιτική ηγεσία ότι μέσω των επιχειρήσων του ο Ζεράμπ διακινεί εκατομμύρια ευρώ, χωρίς όμως να υπάρχουν συγκεκριμένες εμπορικές πράξεις. Στο μεταξύ, βέβαια, ο ίδιος ο Αζέρος μεγιστάνας απολάμβανε τακτικά χαλαρές στιγμές χλιδής με στελέχη της τουρκικής κυβέρνησης, όπως πχ τον υπουργό ευρωπαϊικών υποθέσεων, Εγκεμέν Μπαγίς, ο οποίος, φυσικά, φέρεται αναμεμιγμένος στο τρέχον σκάνδαλο της δωροδοκίας. Ο Μπαγίς είναι γνωστός για την οξεία φρασεολογία του (πριν από περίπου ένα χρόνο είχε χαρακτηρίσει σαν «αυνανισμό» την εκστρατεία αναγνώρισης της γενοκτονίας των Ασσυρίων), τυγχάνει όμως και τακτικός επισκέπτης της Ελλάδας. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ο Μπαγίς που σήμερα βλέπει το όνομά του να σπιλώνεται από τις υπόνοιες διαφθοράς, συνεισέφερε καθοριστικά στην επίτευξη της συμφωνίας για την εξαγορά του Αστέρα από τον συμπατριώτη του μεγαλοεπιχειρηματία Φερίτ Σαχένκ.

Με τόσο υψηλές διασυνδέσεις, ο Ζεράμπ δεν θα μπορούσε να συναντήσει μεγάλες δυσκολίες στην απόκτηση της τουρκικής υπηκοότητας με συνοπτικές διαδικασίες. Η «τουρκοποίηση» συνοδεύτηκε με την μετονομασία του σε Ριζά Σαράφ, ωστόσο, όπως και εάν προτιμά να υπογράφει, το μόνο διαβατήριο γι’ αυτόν ήταν, πιθανότατα, το χρήμα -και δη σε μετρητά, ή, έστω σε πολύτιμους λίθους, χρυσό και κοσμήματα. Γύρω από το άτομό του περιτυλίχθηκε μια μακριά σπείρα ανθρώπων που μαγεύτηκαν από τον πλούτο που έρρεε ποταμηδόν. Το ακριβές ύψος των μιζών που μοίρασε ο Ζεράμπ δεν έχει προσδιοριστεί ακόμη, εκτιμάται όμως ότι είναι της τάξης των 70 εκ. δολαρίων. Μόνο στο σπίτι του Σουλεϊμάν Ασλάν, διοικητή της κρατικής τράπεζας Χαλκμπάνκ, βρέθηκαν 4.5 εκ. δολάρια, πακεταρισμένα σε κουτιά υποδημάτων.

Στις φωτογραφίες από την έφοδό της στα σπίτια των υπόπτων που έδωσε στη δημοσιότητα η τουρκική αστυνομία, απεικονίζεται μέγα πλήθος από δεσμίδες με χαρτονομίσματα, καθώς και κουτιά, σάκοι και, οπωσδήποτε, μηχάνημα καταμέτρησης. Στο μαύρο χρήμα του Ζεράμπ, σύμφωνα με τις ενδείξεις, έβαλαν το χέρι τους ηχηρά ονόματα, όπως οι συλληφθέντες γιοί των υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών και ΠΕΧΩΔΕ, ήτοι ο Σαλίχ Καν Τσαγλαγιάν, Μπαρίς Γκιουλέρ και Αμπντουλάχ Ογκιούζ Μπαϊρακτάρ αντιστοίχως. Στη συντροφιά τους βρέθηκε επίσης ο Μουσταφά Ντεμίρ, δήμαρχος του ιστορικού διαμερίσματος Φατίχ της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος όμως δεν «λαδώθηκε» από τον Ζεράμπ, αλλά από μια κατασκευαστική εταιρία. Ο Ντεμίρ ενέκρινε την ανέγερση ενός ξενοδοχείου κοντά στη νέα υποθαλάσσια σιδηροδρομική σύραγγα που διασχίζει το Βόσπορο στην περιοχή. Ο κίνδυνος κατάρρευσης της σύραγγας έπαψε να απασχολεί τον δήμαρχο, πιθανότατα αφ’ ότου το σχετικό «μπαχτσίς» εξουδετέρωσε τις όποιες ενστάσεις του. Ο Ντεμίρ είναι μάλλον ένα σκάνδαλο από μόνος του, καθώς τον βαρύνουν επιπλέον κατηγορίες για παράνομες συναλλαγές με τον κατασκευαστικό όμιλο Ντογκάν, ο οποίος φέρεται να έχει καταβάλει 1.5 εκ. δολάρια στο δήμαρχο της Φατίχ προκειμένου να αποχαρακτηριστούν κάποιες εκτάσεις που τελούσαν υπό αρχαιολογική προστασία.

Ο κατάλογος με τα ονόματα των περίπου 50 συλληφθέντων για την υπόθεση των «rüşvet» καταρτίστηκε ύστερα από τρεις διαφορετικές έρευνες και μακροχρόνιες παρακολουθήσεις. Μεταξύ των κατηγορουμένων υπήρχαν και γνωστοί επιχειρηματίες, όπως οι Οσμάν Αγκτσά, Εμρουλάχ Τουρανλί και Αλί Αγάογλου -ο τελευταίος μάλιστα έχει κατηγορηθεί για κατά συρροήν καταπατήσεις σε ακίνητες περιουσίες Ελλήνων της Κωνσταντινούπουλης, οι οποίες βρίσκονταν επί χρόνια εγκλωβισμένες στο νομικό κενό των διακρατικών ρυθμίσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

Ο Ιμάμης από την Αμερική

Ενώ είναι κάτι περισσότερο από σαφές ότι το σκάνδαλο με τις μίζες συνιστά τη μεγαλύτερη απειλή που αντιμετώπισε ο Ταγίπ Ερντογάν στην δεκαετή του θητεία στην εξουσία, ο ίδιος μιλά για μια άθλια σκευωρία που έχει εξυφάνει ένα «κράτος εν κράτει», το οποίο έχει αλώσει τις διωκτικές αρχές της Τουρκίας. Ο αντιπολιτευόμενος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ωρύεται υποστηρίζοντας το προφανές, ότι δηλαδή «είναι απίθανο να μην ήξερε τίποτα για την υπόθεση ο υπουργός που έχει ηχογραφηθεί να λέει στο γιό του ‘πρόσεχε’». Αποκαλεί, δε, τον Ερντογάν «αρχηγό της συμμορίας».

Τα μέλη της κυβέρνησης Ερντογάν που εμπλέκονται στο σκάνδαλο παραμένουν στη θέση τους, παρά τις φήμες ότι είχαν υποβάλει την παραίτησή τους λίγες μόνο ώρες μετά από τις πολύκροτες συλλήψεις, γεγονός που προκαλεί απορίες στον τουρκικό λαό και οργή στους αντιπολιτευόμενους. Ο Ερντογάν, αντί να ζητήσει τα κεφάλια των συνεργατών που λέρωσαν τα χέρια τους με μίζες, προτίμησε να καρατομήσει δεκάδες αστυνομικούς διοικητές, θυσιάζοντας ακόμη και τον άνθρωπο που πρωτοστάτησε στην καταστολή των διαδηλώσεων στο Γκεζί Παρκ, τον Χουσεΐν Τσαπκίν. Το πρόβλημα του Ταγίπ Ερντογάν είναι εξαιρετικά περίπλοκο, καθώς προσπαθεί με κάθε τρόπο να σώσει το ηθικό προφίλ του AKP (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης), της παράταξής του. «Ak» στα τουρκικά σημαίνει λευκός, καθαρός και άσπιλος, μια έννοια που θα καταρρακωνόταν, ακόμη και με έναν ενδεχόμενο ανασχηματισμό. Ξηλώνοντας την ηγεσία της αστυνομίας και επιβάλλοντας αυστηρούς περιορισμούς στους εισαγγελείς που απαγγέλλουν σοβαρές κατηγορίες όπως αυτές της δωροδοκίας, ο Ερντογάν προσπαθεί να αμυνθεί απέναντι σε αυτόν που θεωρεί ο ίδιος ως τον μεγαλύτερο του εχθρό, τον αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ ισλαμιστή Φετχιουλάχ Γκιουλέν. Για τον Τούρκο πρωθυπουργό και τους ταγμένους υποστηρικτές του, ο Γκιουλέν ελέγχει διάφορα κομμάτια της κρατικής μηχανής, υπονομεύοντας επίμονα και συστηματικά το νόμιμο θώκο του Ερντογάν. Και ενώ υποτίθεται ότι κινεί λαθραία τα νήματα για την ανατροπή του καθεστώτος, ο Γκιουλέν κατηγορείται ταυτόχρονα ότι ελέγχεται από αμερικανικά και, κυρίως, ισραηλινά συμφέροντα. Βαδίζοντας στην κόψη του ξυραφιού, ο Ταγίπ Ερντογάν, χωρίς να κατονομάζει καν τον αντίπαλό του, στρέφει όλα του τα όπλα εναντίον της επιρροής του Φετχιουλάχ Γκιουλέν και του, επισήμως αβάπτιστου κινήματος των οπαδών του, που άλλοτε αναφέρεται σαν «Χιζμέτ» (λειτουργία) και άλλοτε ως «Τσεμάατ» (αδερφότητα).

Ο Γκιουλέν αποκαλεί μυθεύματα όλα όσα του καταλογίζονται, στην Τουρκία όμως επικρατεί η άποψη ότι αυτό που πραγματικά θα ικανοποιούσε τον ισλαμιστή κήρυκα είναι αναλάβει «το κόμμα του Ερντογάν, χωρίς τον Ερντογάν».

Ως προς το ζήτημα της διαφθοράς, πάντως, η προμήθεια 20% στις συναλλαγές με το Ιράν θεωρείται νόμιμη και αυτονόητη για τους εμπλεκόμενους -κάτι που μάλλον θα εξακολουθήσει να ισχύει ακόμη και εάν ο Ερντογάν αναγκαστεί να παραδόσει τα κλειδιά της εξουσίας στον Γκιουλέν. Εάν, μάλιστα, ο Μπιλάλ Ερντογάν παραπεμφθεί για δωροδοκία, ο πατέρας του δεν θα έχει καμία τύχη.
protothema.gr