Έχει διακηρυχθεί με χίλιους δυο τρόπους ότι οι διάφορες Ημέρες που ‘γιορτάζουμε’ κάθε χρόνο από συνήθεια ή από υποχρέωση, υποτιμούν και μάλλον καθυβρίζουν το τιμώμενο – στάχτη στα μάτια.

Βάζω κάποιες σκέψεις και στοιχεία στο χαρτί, θέλοντας να τιμήσω τον πολυεπίπεδο αγώνα της γυναίκας, αφού πέρασε πια η επίσημη μέρα της.

*

  Η γυναίκα στην ειρήνη και η γυναίκα στον πόλεμο. Κάθε μέρα ακούμε για μια νέα εστία πολέμου στον πλανήτη μας, ακούμε για μυριάδες πρόσφυγες, για ξεσπιτωμένους. Η γυναίκα θύμα. Και σκέφτομαι, η Ελληνίδα πόσες φορές στην ιστορία μας δε βρέθηκε στη θέση αυτή. Περιορίζομαι στη  σύγχρονη εποχή : Θράκη Βόρεια και Ανατολική, Μικρασία, Πόντος, Βόρεια Ήπειρος, Κύπρος.

Η γυναίκα των Μεγάλων Πατρίδων, τι τράβηξε, πώς επέζησε, τι τραύματα  κουβάλησε και κουβαλά ακόμη η ίδια και η συν αυτή και μετά αυτήν. Γιατί αυτά δε σβήνουν έτσι – χωρίς διαδικασία κάθαρσης.

*

  Η λογοτεχνία συντελεί όχι μόνο στη διάσωση του δράματος αλλά και στην κάθαρση.

Φυλλομετρώντας το βιβλίο «Εγκώμια και Θρήνοι για τις Αλησμόνητες πατρίδες», που επιμελήθηκε η Αγγελική Στεργίου και εκδόθηκε από τον Ιανό στη Θεσσαλονίκη το 1997 (238 σελίδες), συνάντησα πολλά ποιήματα που αναφέρονται στη γυναίκα και στο ρόλο της. Κάποια δειγματοληπτικά παρουσιάζω, σε μικρά αποσπάσματα.

Η γυναίκα της Σμύρνης

Του Κώστα Θεοφάνους

Μες στα ψαρά μαλλιά της φώλιαζε η θλίψη

Από θανάτους υφασμένη και καταστροφές.

…………………………………………..

Πόσες μνήμες εφιαλτικές

Τις ονειροπολήσεις της λόγχιζαν!.,

Γιαγιά μου Αγγελίνα

Της Αγγελικής Στεργίου

Γιαγιά μου Αγγελίνα

Πικραμένη Μικρασιάτισσα

Σε θυμάμαι

Με τη θλίψη στα μάτια

Όλο να κοιτάζεις

Προς την Ανατολή

Και να ‘ταξιδεύεις’

Στην Πάνορμο

Οι σιωπηλοί σου στεναγμοί

Σαϊτιές πόνου

Στην παιδική μου ψυχή

Κι οι ζωγραφιές

Της νερένιας, χρυσής πολιτείας,

Χοροπηδούν εμπρός μου

Από τα μυστικά παραμύθια σου.

Στοίχειωσε η μορφή σου

Εικόνα του νόστου

Και του καημού.

Κι όλο προσδοκώ

Να επιστρέψουμε εκεί

Ν’ απολειτουργηθούμε.

Μάνα της προσφυγιάς

Της Νόρας Κωνσταντινίδου

Έταξες να γίνεις γιοφύρι

Για να περάσει το παιδί σου.

Τι, ήταν δύσκολοι οι καιροί σου !

Κι έγινες πέρασμα και πέρασαν τα’ όνειρα,

διάβαση και διάβηκαν οι ελπίδες.

……………………………………..

Αντάλλαγμα ποτέ δε θέλησες.

Αντιπαροχή δεν έλαβες καμία.

Πόνος παρέμεινες, υπομονή και προσμονή

Κι άγνωρη, απλέρωτη θυσία…!

Νεκρούς τους κατεβάζαμε στη γη

Του Νίκου Κατσαλίδα

Οι Αντιγόνες είμασταν, οι άμοιρες γυναίκες.

Κι αφού δεν είχαμε καιρό, προτού μας πιάσει η μέρα γυμνούς τους κατεβάζαμε στη γη,

Με το κεφάλι ακουμπημένο στους μαραμένους κόρφους μας.

Μη οσμηστούνε τα σκυλιά κι οργώσουνε τη γη

Να τους ξεθάψουν.

…………………………………………….

Μάνες της Κύπρου

  Της Κλαίρης Αγγελίδου

………………………………………

Τώρα δεν έχουν πια χωράφια

Για όργωμα,

Μήτε κερήθρες κι αργαλειούς αγάπης

Το μελανόχρουν της Εκάβης ένδυμα ντυθήκαν

Της Κύπρου οι πονεμένες μάνες

Που σέρνουνε τα βήματα βαριά

Στου Αποστόλου Βαρνάβα το προσκυνητάρι.

Γαλήνεψε Θεέ,

Τις ανεμόδαρτες ψυχές.

……………………………………..

Δώσε τους δύναμη

Της μνήμης τα όστρακα να γενούν κούπια κρασί

Φεγγάρια και ήλιοι της Ανάστασης

Που καρτερούν

Και καρτερούν οι σκλάβοι.

Η γυναίκα μετατρέπει την αγάπη της σε δύναμη και σε θυσία. Σε ειρήνη και σε πόλεμο η γυναίκα ξελασπώνει τα λάθη της εξουσίας, τα λάθη των ανδρών.

Η μικρή σχεδόν παιδούλα Αντιγόνη κατά το Σοφοκλή διακηρύσσει : ούτοι συνέχθειν, αλλά συμφιλείν έφυν ( = δε γεννήθηκα για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά την αγάπη).

Η γυναίκα της αγάπης και της δημιουργίας…

Ξάνθη, Μάρτιος 2014