Κέντρο ανάδειξης λαογραφικής και ιστορικής ενότητας Θράκης- Κύπρου

Το χωριό Αυξέντιο ονομαζόταν μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960 Νέο Κατράμιο. Οι κάτοικοι του οικισμού άλλαξαν το όνομα ( Κατράμι = πίσσα), θέλοντας να τιμήσουν τον μεγάλο Κύπριο ήρωα και αγωνιστή της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Αυξεντίου, του οποίου η θυσία  ήταν πρόσφατη και είχε συγκινήσει το πανελλήνιο.

Tο 1999 στήνεται στην πλατεία του χωριού η προτομή του Γρηγόρη Αυξεντίου και ένα χρόνο αργότερα υπογράφεται πρωτόκολλο αδελφοποίησης του δήμου Λύσης με το Δήμο Βιστωνίδας από τους δημάρχους κ. Α. Τοφιά και Β. Τσολακίδη αντίστοιχα. Ο οικισμός του Αυξεντίου γίνεται γνωστός σε όλη την Κύπρο. Πραγματοποιούνται εκδηλώσεις και δράσεις με σκοπό την σύσφιξη των σχέσεων ανάμεσα στις δυο περιοχές, αλλά και σε απόδοση τιμής στον Γρηγόρη Αυξεντίου. Ταυτόχρονα ο σύλλογος Κυπρίων κάθε  Μάρτιο πραγματοποιεί μνημόσυνο στον οικισμό για το μεγάλο ήρωα.

Το μουσείο ανάδειξης λαογραφικής και ιστορικής ενότητας Ξάνθης – Κύπρου λειτουργεί στο Αυξέντιο από το 2008. Αποτελείται από δύο ορόφους. Το ισόγειο περιλαμβάνει εκθεσιακό ιστορικό χώρο, με υλικό από τη ζωή και τη δράση του Γρηγόρη Αυξεντίου. Παράλληλα υπάρχει φωτογραφικό υλικό και γενικότερη πληροφόρηση από την ιστορία της Κύπρου. Επίσης Κυπριακά εκμαγεία, προσφορά του συμβουλίου ιστορικής μνήμης Κυπριακού αγώνα 1955 -59.  Ξεχωριστή θέση στο μουσείο καταλαμβάνει η προσωπογραφία του Γ. Αυξεντίου, έργο του ξυλογλύπτη Αλέξανδρου Αλεξάνδρου.

Στον όροφο υπάρχει πλούσιο λαογραφικό τμήμα με υλικό από την Κύπρο και Θράκη, ενώ δίνεται δυνατότητα προβολών,  συνεστιάσεων και άλλων πολιτιστικών γεγονότων.

Υλικό ταινιών δώρισε στο μουσείο το Ραδιοφωνικό ίδρυμα Κύπρου.