Σύμφωνα με την HSBC, μέσα στα επόμενα σαράντα χρόνια, η οικονομική ανάπτυξη θα επιταχυνθεί ακόμη περισσότερο καθώς οι ανερχόμενες δυνάμεις της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Λατινικής Αμερικής θα κινούνται πρόσω ολοταχώς.

Αναλύοντας τα πάντα, από τα ποσοστά γονιμότητας έως τα επίπεδα εκπαίδευσης και το κράτος δικαίου, η HSBC προβλέπει ότι η οικονομική παραγωγή θα τριπλασιαστεί ξανά έως το 2050, με την προϋπόθεση ότι τα μεγάλα κράτη θα αποφύγουν τις συγκρούσεις – εμπορικούς πολέμους ή χειρότερες καταστάσεις – και θα νικήσουν την Μαλθουσιανή απειλή από τη μείωση των τροφίμων και των υδάτινων πόρων. Η ανάπτυξη θα αυξηθεί στο 3% κατά μέσο όρο, έναντι του 2% κατά την προηγούμενη δεκαετία.

Σε έκθεσή της με τίτλο «Ο κόσμος το 2050», η τράπεζα αναφέρει ότι η Κίνα θα βρεθεί στην πρώτη θέση του κόσμου, όπως αναμενόταν, όμως με μικρή διαφορά. Η Κίνα με 24,6 τρισ. δολάρια και οι ΗΠΑ με 22,3 τρισ. δολάρια θα βρεθούν από κοινού στην κορυφή της παγκόσμιας οικονομίας  με διπολική συγκυριαρχία – ή απλά G2 – με την Ινδία στα 8,2 τρισ. δολάρια να καταλαμβάνει την τρίτη θέση, ενώ χώρες της Ευρώπης μένουν αρκετά πιο κάτω.

Η Τουρκία θα ξεπεράσει τη Ρωσία, ενώ μέσα στις 20 πρώτες θέσεις θα σκαρφαλώσουν Αίγυπτος, Μαλαισία και Ινδονησία. Μουσουλμανικές κοινωνίες ίσως αρχίσουν να έχουν πάλι οικονομική επιρροή τόσο ισχυρή, όμοια με την εποχή των Χαλιφάτων. Ωστόσο, η Βραζιλία είναι πιθανό να απογοητεύσει και πάλι, μένοντας στην 7η θέση το 2050 καθώς το ποσοστό γεννήσεων επιβραδύνεται σημαντικά και η κακή εκπαίδευση έχει πολύ αρνητικό αντίκτυπο.

Έκπληξη προκαλεί το πόσο καλά κρατούν οι Αγγλοσαξονικές χώρες, βάσει του μοντέλου της HSBC, το οποίο βασίζεται στη θεωρητική εργασία του καθηγητή του Harvard, Robert Barro. Ο υψηλός δείκτης γονιμότητας της Αμερικής (2,1) θα της επιτρέψει να συνεχίσει να προσθέτει εργατικό δυναμικό πολύ μετά το 2020, όταν αρχίσει να συρρικνώνεται το εργατικό δυναμικό της Κίνας και καθώς η Ινδία θα αρχίσει να γερνάει το 2040.

Η οκταπλάσια αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος της Κίνας και της Ινδίας θα συντηρήσει τη ραγδαία ανάπτυξη παρά τα δημογραφικά προβλήματα, όμως σε καμία περίπτωση δεν θα πλησιάσουν το βιοτικό επίπεδο των ΗΠΑ. Οι Αμερικανοί θα είναι τρεις φορές πιο πλούσιοι από τους Κινέζους το 2050.

Η Μ. Βρετανία στα 3,6 τρισ. δολάρια επίσης τα πηγαίνει καλά, υποχωρώντας κατά μία θέση, στην έκτη, ωστόσο διατηρείται πολύ μπροστά από την Ιταλία και τη Γαλλία, σχεδόν εκτοπίζοντας  τη Γερμανία ως η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Αυτό οφείλεται κυρίως στον υγιή δείκτη γονιμότητας της Μ. Βρετανίας (1,9), αν και οι σκεπτικιστές μπορεί να αμφιβάλλουν για το αν το ποσοστό γεννήσεων, που ενισχύεται από το υψηλότερο ποσοστό ανύπαντρων μητέρων στην Ε.Ε., αποτελεί μία σωστή βάση ευημερίας.

Ο χαμηλός δείκτης γονιμότητας της Κορέας (1,1), της Σιγκαπούρης (1,2), της Πολωνίας (1,3), της Ισπανίας (1,4) και της Ρωσίας (1,4), λίγο έως πολύ καταδικάζει τις χώρες αυτές σε κρίση γήρανσης και μείωση πληθυσμού εκτός και αν ανοίξουν τις πόρτες της μετανάστευσης.

Η Ιαπωνία βρίσκεται ήδη βαθειά σε αυτή την «ατροφική» κατάσταση, κάτι που εξηγεί γιατί η χώρα αντιμετώπισε τόσα προβλήματα στην αντιστάθμιση των επιπτώσεων της κατάρρευσης του Nikkei. Ο συνολικός της πληθυσμός άρχισε να συρρικνώνεται από το 2005. Μειώθηκε κατά τον αριθμό-ρεκόρ των 120.000 πέρσι και θα συρρικνωθεί κατά 37% έως το 2050.

«Το δημογραφικό ζήτημα είναι σημαντικό», σχολιάζει η Karen Ward, αρχισυντάκτρια της έκθεσης. Οι «μεγάλοι χαμένοι» είναι οι μικρότερες χώρες, όπως η Ελβετία, η Ολλανδία, η Σουηδία, το Βέλγιο και η Αυστρία, που κατά πάσα πιθανότητα θα υποχωρήσουν από τις πρώτες 30 θέσεις. «Ίσως δυσκολευτούν να διατηρήσουν την επιρροή τους στο παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό», πρόσθεσε.

Η HSBC πραγματοποιεί την ανάλυση με την υπόθεση ότι η ανθρωπότητα θα αποφύγει την ενεργειακή κατάρρευση και θα ξεπεράσει το οικολογικό έλλειμμα, έναν όρο που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον παγκόσμιο ρυθμό εξάντλησης των μη ανανεώσιμων πόρων. Κάνει λόγο για επενδύσεις ύψους 46 τρισ. δολαρίων σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας για να αποφευχθεί η παγίδα του άνθρακα και να αντιμετωπίσει μία κρίση προμηθειών που θα μπορούσε να εκτροχιάσει την ανάπτυξη.

Οι συνθήκες σίτισης του παγκόσμιου πληθυσμού ίσως επιδεινωθούν. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι η ζήτηση για τρόφιμα θα αυξηθεί 70% έως το 2050, ενώ η αύξηση της απόδοσης της συγκομιδής έχει επιβραδυνθεί στο 1,5% το χρόνο από 3,2% στη δεκαετία του 1960.

Ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε περιοχές που αντιμετωπίζουν «σοβαρές ελλείψεις νερού» θα διπλασιαστεί από το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού στα δύο τρίτα μεταξύ του 1995 και του 2025. Οι υδάτινες λεκάνες για την άρδευση των καλλιεργειών της πεδιάδας της Βόρειας Κίνας εξαντλούνται με ανησυχητικό ρυθμό.

Συμπερασματικά, η τράπεζα θεωρεί σαφές ότι οι ΗΠΑ και ο Καναδάς, όντας υπερδυνάμεις της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων, έχουν πλεονέκτημα. Η HSBC παραδέχεται τέλος, ότι οι οικονομικές της προβλέψεις βασίζονται σε ένα «μάλλον αισιόδοξο σενάριο».

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Πηγή:www.capital.gr