Η πανδημία που έχει προκαλέσει  δεκάδες χιλιάδες θανάτους παγκοσμίως, πιθανώς να δημιούργησε τις συνθήκες ώστε να πάρει η Φύση την εκδίκησή της, διεκδικώντας τους βιοτόπους που κάποτε κατείχε. Οπως αποκαλύπτεται, σε ολόκληρη την υφήλιο, είδη που παρέμεναν μακριά από τα αστικά κέντρα, επιστρέφουν χάρη στην πρωτοφανή ερήμωση που έχουν προκαλέσει τα μέτρα περιορισμού της μετακίνησης. Ισως αυτές οι εικόνες να μας αφυπνίσουν: μοιραζόμαστε τον πλανήτη με άλλα είδη.

Η σκληρά πληγείσα από τον κορωνοϊό Βενετία, παραδείγματος χάρη, όπου όλες οι μετακινήσεις, με την εξαίρεση της βόλτας του σκύλου ή της αγοράς προμηθειών πρώτης ανάγκης, απαγορεύθηκαν, μεταμορφώθηκε κυριολεκτικά μέσα σε ένα βράδυ. Η διαύγεια των υδάτων στα κανάλια είναι εντυπωσιακή και επέστρεψαν στη Γαληνοτάτη οι κορμοράνοι, που μπορεί κανείς να τους απολαύσει ενώ βουτούν στα νερά για να ψαρέψουν, ενώ σε κεντρική στάση πλωτών λεωφορείων, πάπιες έχτισαν τη φωλιά τους. Βέβαια, τα δελφίνια δεν επέστρεψαν στο Κανάλ Γκράντε, όπως διαδόθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά φαίνεται ότι η πόλη έγινε πιο φιλική στην άγρια ζωή.

Η Βενετία, όμως, δεν είναι ένα μεμονωμένο παράδειγμα. Καθώς οι κανόνες της κοινωνικής αποστασιοποίησης μεταβάλλουν τους ρυθμούς της καθημερινότητας στα αστικά κέντρα, πολλά από τα ζώα που ζουν στην περιφέρεια, άδραξαν την ευκαιρία να τα διεκδικήσουν. Στη Βαρκελώνη αγριογούρουνα περιδιάβαζαν στους έρημους δρόμους, ενώ ακόμα και στο κέντρο του Παρισιού, κοντά στην Κομεντί Φρανσέζ, κοπάδια πάπιες έκαναν τη βόλτα τους αμέριμνες. Σε πολλά λιμάνια της Μεσογείου επέστρεψαν τα δελφίνια που ενθουσιάζουν όσους τα βλέπουν με τα παιχνίδια τους. 

Στη Νάρα, την πρωτεύουσα της επαρχίας Κανσάι της Ιαπωνίας, ελάφια Σίκα, πριν από λίγες ημέρες, «έκαναν τουρισμό» στους έρημους δρόμους, χωρίς να παραλείψουν και μία επίσκεψη στους άδειους από κόσμο σταθμούς του μετρό. Στο Σαν Φελίπε του Παναμά, τα ρακούν έστησαν παιχνίδι στην παραλία, ενώ στο Οκλαντ της Καλιφόρνιας έκαναν την εμφάνιση τους άγριες γαλοπούλες. Στους έρημους δρόμους της Αρκάντια, περίπου 20 χλμ. από το κέντρο του Λος Αντζελες, μία μαύρη αρκούδα αναζήτησε τροφή στους κάδους απορριμμάτων της γειτονιάς, ενώ κογιότ είναι πλέον συχνό θέαμα στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο.

Πάρτι έκαναν τα άγρια ζώα και στους δρόμους της Ινδίας. Στην Κοζικόντε της Κεράλα εθεάθη μία μεγαλόστικτη μοσχογαλή του Μαλαμπάρ, ένα απειλούμενο με αφανισμό είδος, που είχε να κάνει την εμφάνισή του από το 1990, ένα μοναχικό ελάφι περιδιάβαζε στους δρόμους της Ντεχράντουν στην επαρχία Ουταραχάντ στον βορρά της χώρας και κοπάδι διάστικτων ελαφιών κατέβηκε στην Τιρουπάτι. Στην πόλη Νοϊντάμ, δε, έκανε την εμφάνιση ένα βίσονας.

Τις τελευταίες ημέρες επίσης, ένα μεγάλο πούμα έφτασε μέχρι το κέντρο του Σαντιάγο, την πρωτεύουσα της Χιλής. Ο Μαρτσέλο Τσιανόνι, επικεφαλής της Υπηρεσίας Αγροκτηνοτροφίας της χώρας, δεν εξεπλάγη από την απρόσμενη επίσκεψη. «Αυτός είναι ο βιότοπος που κάποτε είχαν και τους στερήσαμε», δήλωσε.

Ασφαλώς, το όνειρο ότι όλα αυτά τα είδη θα ανακτήσουν την κυριαρχία και στα αστικά κέντρα είναι μία πλάνη. Ισως, όμως, η παρουσία τους στις πολύβουες και πολυσύχναστες πόλεις μας, τους καιρούς της πανδημίας, να μας επιτρέψουν να αντιληφθούμε μία πολύ παράδοξη αλήθεια: Οτι ακόμα και οι πόλεις μας αποτελούν μέρος της Φύσης.

Ο Ρομέν Ζουλιάρ, καθηγητής Οικολογίας και Βιοποικιλότητας και επικεφαλής του γαλλικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, επισημαίνει ότι στην εμπροσθοφυλακή των άγριων ειδών που εξελίχθηκαν σε ατρόμητους εξερευνητές των αστικών κέντρων, χάρη τους περιορισμούς των μετακινήσεων, βρίσκονται οι αλεπούδες, που μπορούν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες τάχιστα. «Μόλις ένας τόπος ησυχάζει και ηρεμεί, αμέσως εμφανίζονται αλεπούδες», τονίζει. Η καραντίνα των ανθρώπων, επίσης, αποτελεί ιδιαίτερα καλή είδηση και για τα βατράχια και τις σαλαμάνδρες, επισημαίνει ο Ζουλιάρ, καθώς στο άμεσο μέλλον δεν κινδυνεύουν να συνθλιβούν από τα τροχοφόρα στις ερωτικές τους περιπλανήσεις προς αναζήτηση συντρόφου.

Μια αμερικανική γερακίνα στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης. REUTERS / MIKE SEGAR

Στο εθνικό πάρκο Καλάνκ, κοντά στη Μασσαλία, η άγρια ζωή φαίνεται να διεκδικεί τον φυσικό της βιότοπο, με εξαιρετικά υψηλή ταχύτητα, παρατηρεί ο πρόεδρός του, Ντιντιέ Ρεόλ. «Οι φρατέρκουλες, παπαγάλοι της θάλασσας που παρέμεναν σε απομονωμένες νησίδες, στα πιο προστατευμένα σημεία του πάρκου, κινούνται σε διαρκώς μεγαλύτερες αποστάσεις καθώς δεν υπάρχουν πλέον περιπατητές, ποδηλάτες ή σκάφη», εξηγεί.

Τα φυτά

Ο Ζαν Ριεφέλ, της γαλλικής Υπηρεσίας Βιοποικιλότητας, επισημαίνει ότι από την απαγόρευση της μετακίνησης και τον κατ’ οίκον περιορισμό θα ωφεληθούν, όχι μόνο τα ζώα, αλλά ακόμα και τα φυτά. Οι περιπατητές, εξηγεί, συνήθως μαζεύουν τις άγριες ορχιδέες όταν ανθίζουν στη Γαλλία, στα τέλη Απριλίου και τον Μάιο, παρότι θεωρητικά βρίσκονται σε καθεστώς προστασίας. Φέτος, όμως, η μοίρα τους θα είναι διαφορετική και μάλλον θα γλιτώσουν από αυτή την ιδιότυπη «γενοκτονία». «Επίσης, στα αστικά κέντρα και στα περίχωρα, οι κήποι που δεν θα κουρευτούν, θα μεταβληθούν σε επίγειους παραδείσους για μέλισσες, μπάμπουρες και πεταλούδες», τονίζει.

Ωστόσο, η ανάπαυλα της Φύσης δεν θα διαρκέσει όσο θα επιθυμούσαμε, αλλά μόνο όσο ισχύουν τα περιοριστικά μέτρα. «Τα πουλιά που έκτισαν φωλιές σε εγκαταλελειμμένα σχολεία και εργοστάσια θα εξωθηθούν γρήγορα», τονίζει ο Ριεφέλ. Ας ελπίσουμε ότι η πρωτοφανής κατάσταση που επικρατεί θα μας κάνει να αναγνωρίσουμε ότι γύρω μας αφθονεί η άγρια φύση και λίγο απέχει από τα κέντρα των πόλεων.