Είπαν του ήλιου “γιορτάζει η μάνα”

κι εκείνος βάλθηκε με φως τη γη να ντύνει.

Είπαν της θάλασσας “γιορτάζει η μάνα”

κι αμέσως έγινε η φουρτούνα γαλήνη.

Το ‘μαθαν τα πουλιά, “γιορτάζει η μάνα”

και το τραγούδι τους ξεχείλισε πλημμύρα.

Το ‘μαθαν τα άνθη, “γιορτάζει η μάνα”

και μοσχοβόλησε η πλάση χίλια μύρα.

Τ’ άκουσε η βροχή, αλλά δεν έκλαψε

δάκρυ δεν κάνει να κυλήσει αυτή τη μέρα.

Τ’ άκουσε ο ουρανός κι άνοιξε διάπλατα

πείτε ευχές, μύριες ευχές για τη μητέρα   

                                    (από το διαδίκτυο)

 Μάνα – Μητέρα. Σε κάθε πολιτισμό αυτού του κόσμου η μάνα ήταν πάντα το πιο λατρευτό και αγαπητό πρόσωπο, Ότι πιο πολύτιμο, ότι πιο αγαπητό έχουμε στον κόσμο γιατί είναι συνδεδεμένο με την ύπαρξη της ζωής και της διαιώνισης του ανθρώπου. Αλλά και σε κάθε πτυχή της ζωής και της φύσης βρίσκουμε την  έννοια της μάνας όπως: Πηγή νερού =η μάνα του νερού, το ψωμί υποκοριστικά = μαμάκα, μάνα,  μάνα= η δροσιά του καλοκαιριού.

  Έτσι και ο Ποντιακός Ελληνισμός  είχε στο επίκεντρο τη γυναίκα και ιδιαίτερα τη μητέρα. Που τραγουδήθηκε και λατρεύτηκε. Αυτήν που στις δύσκολες στιγμές ο βασανισμένος λαός μας αναζητούσε τη στοργή της, αναφωνώντας το:  άχ! μάνα,  βάι! μάνα, μανίτσα μ’, μερ’ είσαι.   Ακόμα και οι μάνες, που δεν ζουν, έρχονται νοσταλγικά στη θύμηση όλων μας. Αυτήν ψελλίζουμε και επικαλούμαστε σε κάθε δύσκολη στιγμή μας να μας φωτίσει και να μας δώσει δύναμη.

   Στην μακραίωνη ιστορία του Πόντου, οι γυναίκες του Πόντου , οι Πόντιες μάνες, είναι δημιουργικές, φιλότιμες μέσα στο σπίτι, σκληρές εργατικές και δυναμικές έξω από αυτό.

  Οι αγρότισσες γυναίκες του Πόντου δεν βαρυγκωμούσαν για τον κόπο των αγροτικών εργασιών. «Τσακέλα επίκαν τα χέρα τουν», τσαπιά έκαναν τα χέρια τους, για να αναστήσουν, να μεγαλώσουν, να μορφώσουν τα παιδιά τους.

  Στις πόλεις η Πόντια γυναίκα, πιο μορφωμένη, καλή νοικοκυρά , με συμπεριφορά αρχόντισσας.

   Σταγόνες το γάλα της  για να αναστήσει τα βλαστάρια της. Αλλά μαζί με αυτό, εκεί στο χαμηλό φως της «λάμπας», πότιζε και μεγάλωνε τα  παιδιά της με ψυχή Ελληνική. Και στο χαμηλό φως του καντηλιού, μπροστά στο εικόνισμα της Παναγιάς, τα έριχνε τον σπόρο της Ορθοδοξίας.  Η Οικογένεια και η  Ορθοδοξία κράτησαν ζωντανή την συνείδηση της ταυτότητάς  τους και τους επέτρεψαν να αντισταθούν στις επιρροές και την απορρόφηση από άλλους λαούς.

   Η Ποντιακή πένα περιέγραψε όλα τα ψυχικά της χαρίσματα, μέσα από το τραγούδι, ζωγραφίζοντας με τα πιο όμορφα χρώματα το ψυχικό της μεγαλείο.

Η μάνα έν γλυκύν κρασίν, έμνοστον παξιμάδι…

πη πίν ατό ξάι ‘κι μεθά, πη τρώει α’ ‘κι χορτάζει

Η μορφή, η μοναδικότητά και το αναντικατάστατο της μάνας, είναι η φράση:

Η μάνα έν αγέννητος και μίαν γεννισκάται..

 Ύστερα από σχεδόν 3 000 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας Ελληνισμού, ήρθαν οι διωγμοί, η καταστροφή, η προσφυγιά. Στα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα της γενοκτονίας του Ελληνισμού του Πόντου η Πόντια Μάνα και το μικρό παιδί κατέχουν ιδιαίτερη θέση. Η γυναίκα μάνα είναι η πηγή της ζωής. Κάθε δολοφονία στερούσε από τον Ποντιακό Ελληνισμό τη βιολογική συνέχεια.

  Πόσες γυναίκες δεν αναγκάσθηκαν να παραδώσουν στους Πόντιους αντάρτες τα βρέφη τους ώστε το κλάμα τους να μη τους προδώσει ; Πόσες μάνες δεν άφησαν τα βρέφη και τα μικρά παιδιά στους ατέλειωτους δρόμους της εξορίας με τη ελπίδα να βρεθεί κάποιος για να το φροντίσει και να γλιτώσουν από βέβαιο θάνατο ; Πόσες μανούλες δεν αναγκάσθηκαν να πνίξουν η να πετάξουν σε ποτάμια βρέφη και μικρά παιδιά για να απαλλαγούν αυτά μια ώρα αρχύτερα από τα μαρτύρια της πείνας και τις κακουχίες ; Πόσες μανούλες δεν μπόρεσαν να θάψουν τα νεκρά παιδιά τους και αναγκάστηκαν να τα αφήσουν στις άκρες των δρόμων της εξορίας τροφή στα όρνια και στα άγρια ζώα ;

  Και μετά εδώ στην μητέρα πατρίδα. «Φτου και από την αρχή». Για μια ακόμα φορά η γυναίκα μάνα πρωταγωνίστρια της νέας της ζωής. Χωρίς ρίζες και σε ξένο χώμα, έστω και αν ήταν της μητέρας Πατρίδας και παρ’ ότι γνώρισαν την απονιά, δε λύγισαν στιγμή. Ρίζωσαν και φύτρωσαν και άνθισαν τα βλαστάρια τους, που πλούσια και ευλογημένα πλημμύρισαν την Ελλάδα. Άξιες μάνες που κουβάλησαν και μετάδωσαν τις αξίες, τα ήθη και τα έθιμα των Πατρίδων μας εκεί στον Πόντο, την Μικρά Ασία, την Θράκη.

  Χρόνια Πολλά σε όλες τις μανούλες. Στη Μητέρα μας που κλείνει μέσα της την αγάπη, την προστασία, την φροντίδα, την ασφάλεια, την εμπιστοσύνη.

  Χρόνια Πολλά «μάνα μ’ γλυκοκαλάτσευτος μανίτσα μ’ χατιρλίσα»  (Μάνα μου με τον γλυκό σου λόγο, Μανουλίτσα μου  που δεν χαλάς χατίρι)

Ρωμανίδης Ν. Θεόδωρος

Σύλλογος Ποντίων Ν. Ξάνθης