Ένα έγγραφο αγνώστου… πατρότητας κι ένας ακόμη πολιτικός τραγέλαφος κατάφεραν να κρύψουν και να παραχαράξουν μέσα σε ένα 24ωρο την «άλλη ελληνική κρίση»: Το μεταναστευτικό ζήτημα, την πιο μεγάλη ίσως κρίση που βιώνει η Ελλάδα από το 2003 και μετά.

Ηταν το 2003, στα χρόνια της πανευρωπαϊκής ευμάρειας και της γενικής εθνικής ελαφρότητας, όταν υπογράφηκε η περίφημη συνθήκη «Δουβλίνο ΙΙ». Είναι η συνθήκη που έκτοτε κρατά ομήρους πάνω από 300 χιλιάδες μετανάστες και μια χώρα ολόκληρη και είναι η ίδια συνθήκη που έσυρε την Ελλάδα στα διεθνή δικαστήρια και γέννησε την ντροπή του φράχτη και της Αμυγδαλέζας.

Τι προβλέπει, στη σύνοψή του, το «Δουβλίνο ΙΙ»; Ότι «ο μετανάστης δικαιούται να ζητήσει άσυλο στην ευρωπαϊκή χώρα στην οποία θα εισέλθει την πρώτη φορά». Και ότι «μετανάστες οι οποίοι εισέρχονται στην Ελλάδα και κατόπιν μεταβαίνουν σε άλλη χώρα για να αιτηθούν άσυλο θα πρέπει να επιστρέφονται πίσω στην Ελλάδα».

Μια άλλη ανάγνωση της συνθήκης, την δίνουν από μόνοι τους οι αριθμοί: Από το 2003 και μετά περίπου το 7% του πληθυσμού της χώρας αποτελείται από μετανάστες από χώρες εκτός Ε.Ε, ενώ σύμφωνα με τη FRONTEX περίπου 9 στους 10 μετανάστες που εισέρχονται παράνομα στην Ευρώπη εισέρχονται μέσω της Ελλάδας.

Για το πολιτικό και κοινωνικό αποτέλεσμα, δε, ίσως αποδεικνύεται σήμερα προφητικό ένα άρθρο του New Yorker από τον Σεπτέμβριο του 2012. Είχε τίτλο «Η άλλη ελληνική κρίση» κι έλεγε ότι το αδιέξοδο του μεταναστευτικού στη χώρα μας «οφείλεται σε έναν σχεδιασμό της ΕΕ, που φαίνεται ότι είναι όσο λανθασμένος είναι και ο σχεδιασμός του ευρώ. Εχει τίτλο “Δουβλίνο 2” και υπεγράφη εν μέσω της οικονομικής ευφορίας που επικρατούσε το 2003. Ορίζει ότι όσοι ζητούν άσυλο στην ΕΕ μπορούν να το κάνουν μόνο στη χώρα εισόδου τους. Η πολιτική αυτή επέτρεψε σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και άλλες χώρες που αποτελούν ελκυστικούς προορισμούς για τους οικονομικούς μετανάστες να φορτώσουν στην Ελλάδα το καθήκον να αστυνομεύει τα σύνορά της και να φροντίζει για τους μετανάστες, καθήκοντα που οι αδύναμες κυβερνήσεις της χώρας δεν μπορούσαν να φέρουν εις πέρας ούτε τις καλές εποχές πριν την οικονομική κρίση».
 
Εγραφε τότε ο αρθρογράφος του περιοδικού Στιβ Κολ: «Η επικρατούσα άποψη στην ΕΕ είναι ότι η οικονομική ασφάλεια είναι πιο σημαντική από την ασφάλεια των ανθρώπων. Αγνοεί περιθωριοποιημένες ομάδες όπως παράνομους Αφρικανούς και Ασιάτες μετανάστες. Εξισώνει τις αδυναμίες του ελληνικού κράτους με την ηθική χρεοκοπία. Είναι μια άποψη που ταιριάζει στους δανειστές, όμως στους δρόμους της Αθήνας τίποτα απ όλα αυτά δεν κάνει νόημα».
 
Για την ιστορία, δε, οι βασικές αρχές του «Δουβλίνο ΙΙ», με βάση το europa.eu, είναι οι εξής:

«Ο κανονισμός Δουβλίνο ΙΙ αποσκοπεί στον προσδιορισμό, το συντομότερο δυνατό, του κράτους μέλους το οποίο είναι υπεύθυνο για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου και στην αποτροπή της κατάχρησης των διαδικασιών ασύλου.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 343/2003 του Συμβουλίου της 18ης Φεβρουαρίου 2003 για τα κριτήρια και τους μηχανισμούς προσδιορισμού του κράτους μέλους το οποίο είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης ασύλου που έχει υποβληθεί σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας.

ΣΥΝΟΨΗ

Ο κανονισμός θέτει την αρχή ότι ένα μόνο κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου. Στόχος είναι η αποφυγή της αποστολής των αιτούντων άσυλο από τη μια χώρα στην άλλη, αλλά επίσης η αποτροπή της κατάχρησης του συστήματος με την υποβολή περισσοτέρων αιτήσεων ασύλου από ένα μόνο άτομο.

Επομένως, ορίζονται αντικειμενικά και ιεραρχημένα κριτήρια, προκειμένου να προσφέρουν τη δυνατότητα προσδιορισμού, για κάθε αιτούντα άσυλο, του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο.

Κριτήρια

Τα κριτήρια για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο πρέπει να εφαρμόζονται σύμφωνα με τη σειρά παρουσίασής τους. Θα εφαρμόζονται ανάλογα με την κατάσταση που επικρατεί κατά τη στιγμή που ο αιτών το άσυλο υπέβαλε για πρώτη φορά την αίτησή του σε κράτος μέλος.

• Αρχή της ενότητας των οικογενειών
  Εάν ο αιτών άσυλο είναι ασυνόδευτος ανήλικος, υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησής του είναι το κράτος μέλος στο οποίο ευρίσκεται νομίμως ένα μέλος της οικογένειάς του, εφόσον αυτό είναι προς το μείζον συμφέρον του ανηλίκου. Εάν δεν υπάρχει μέλος της οικογένειας, υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης είναι το κράτος μέλος στο οποίο ο ανήλικος υπέβαλε την αίτησή του για άσυλο.

Για τους ενήλικους, εάν ένα μέλος της οικογένειας του αιτούντος έλαβε άδεια παραμονής σε κράτος μέλος ως πρόσφυγας ή εάν η αίτηση του εν λόγω ατόμου τελεί υπό εξέταση, αυτό το κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την αίτηση ασύλου υπό τον όρο ότι το επιθυμεί ο ενδιαφερόμενος.
Επιπλέον, οι αιτήσεις ασύλου που υποβάλλονται ταυτόχρονα ή σε παραπλήσιες ημερομηνίες από πλείονα μέλη μιας οικογενείας μπορούν να εξετάζονται από κοινού.

• Έκδοση αδειών διαμονής ή θεωρήσεων
  Το κράτος μέλος που χορήγησε στον αιτούντα ισχύοντα τίτλο διαμονής ή έγκυρη θεώρηση θα είναι υπεύθυνο για την αίτηση ασύλου. Εάν ο αιτών είναι κάτοχος περισσότερων αδειών ή θεωρήσεων που εκδόθηκαν από διαφορετικά κράτη μέλη, υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης ασύλου θα είναι το κράτος που εξέδωσε το έγγραφο με την απώτερη ημερομηνία λήξεως ισχύος.

Οι ίδιοι κανόνες ισχύουν εάν ο αιτών άσυλο είναι κάτοχος ενός ή περισσοτέρων τίτλων διαμονής που έχουν λήξει για διάστημα μικρότερο από πριν από δύο έτη ή μίας ή περισσοτέρων θεωρήσεων που έχουν λήξει για διάστημα μικρότερο από πριν από έξι μήνες, αλλά εφόσον ο αιτών άσυλο δεν έχει εγκαταλείψει το έδαφος των κρατών μελών.

• Παράνομη είσοδος ή διαμονή σε κράτος μέλος
  Εάν ο αιτών διέβη παράνομα τα σύνορα ενός κράτους μέλους, αυτό το κράτος μέλος θα είναι υπεύθυνο να εξετάσει την αίτηση ασύλου. Η ευθύνη αυτή παύει να υφίσταται δώδεκα μήνες μετά την ημερομηνία κατά την οποία έλαβε χώρα η παράνομη διάβαση των συνόρων.

Όταν ο αιτών άσυλο διέμεινε σε κράτος μέλος για μία συνεχή περίοδο τουλάχιστον πέντε μηνών πριν υποβάλει την αίτησή του, το κράτος μέλος αυτό είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης. Εάν ο αιτών άσυλο διέμεινε για διάστημα τουλάχιστον πέντε μηνών σε πλείονα κράτη μέλη, υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης ασύλου είναι το κράτος μέλος της τελευταίας διαμονής.

• Νόμιμη είσοδος σε κράτος μέλος
  Εάν υποβάλλει αίτηση ασύλου υπήκοος τρίτης χώρας σε κράτος μέλος όπου αυτός δεν υπόκειται σε υποχρέωση θεώρησης, υπεύθυνο είναι το κράτος μέλος υποβολής της αίτησης.
• Αίτηση στο χώρο διεθνούς διέλευσης αερολιμένα
  Εάν υπήκοος τρίτης χώρας υποβάλλει αίτηση ασύλου στο χώρο διεθνούς διέλευσης αερολιμένα κράτους μέλους, αυτό το κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης.

Εξαιρέσεις

Εάν δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί το κράτος μέλος το οποίο είναι υπεύθυνο βάσει των κριτηρίων που απαριθμούνται, υπεύθυνο για την εξέταση της αίτησης είναι το πρώτο κράτος μέλος στο οποίο υποβλήθηκε η αίτηση ασύλου.

Ύστερα από αίτηση ενός άλλου κράτους μέλους, κάθε κράτος μέλος μπορεί να δεχθεί να διαπραγματευθεί μια αίτηση ασύλου για την οποία δεν είναι υπεύθυνο, για λόγους ανθρωπιστικούς και βάσει, εν μέρει, οικογενειακών ή πολιτισμικών κριτηρίων, εφόσον οι ενδιαφερόμενοι συναινούν.

Αναδοχή του αιτούντος άσυλο

Το κράτος μέλος που έχει προσδιοριστεί ως υπεύθυνο για την αίτηση ασύλου πρέπει να αναδεχτεί τον αιτούντα και να εξετάσει την αίτηση. Εάν ένα κράτος μέλος στο οποίο έχει υποβληθεί αίτηση ασύλου θεωρεί ότι άλλη χώρα της ΕΕ είναι υπεύθυνη, μπορεί να απευθύνει προς αυτήν αίτημα αναδοχής της αίτησης.

Η αίτηση αναδοχής ή εκ νέου ανάληψης θα πρέπει να υποδεικνύει κάθε στοιχείο που επιτρέπει στο κράτος προς το οποίο απευθύνεται το αίτημα να προσδιορίσει εάν είναι πράγματι υπεύθυνο. Όταν το κράτος προς το οποίο απευθύνεται το αίτημα δέχεται την αναδοχή ή εκ νέου ανάληψη του ενδιαφερομένου προσώπου, αποστέλλεται στον αιτούντα αιτιολογημένη απόφαση που δηλώνει ότι η αίτησή του κρίνεται απαράδεκτη στο κράτος μέλος όπου υποβλήθηκε, και ότι υπάρχει υποχρέωση μεταφοράς του αιτούντος άσυλο στο κράτος μέλος που είναι υπεύθυνο.

Πλαίσιο

Ο κανονισμός του Δουβλίνου ΙΙ αντικαθιστά τη σύμβαση του Δουβλίνου του 1990 η οποία όριζε τα κριτήρια για τον προσδιορισμό του αρμόδιου κράτους όσον αφορά την εξέταση αίτησης ασύλου. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ εφαρμόζουν τον κανονισμό καθώς και η Νορβηγία, η Ισλανδία, η Ελβετία και το Λιχτενστάιν.»
 

Από το tvxs.gr