Ο Α’ παγκόσμιος πόλεμος είχε αρχίσει παρά τους αγώνες του γάλλου σοσιαλιστή ηγέτη Ζαν Ζωρές ενάντια στον πόλεμο. Στις 31 Ιουλίου του 1914 ο Ραούλ Βιλαίν, ένας γάλλος εθνικιστής, πυροβόλησε και σκότωσε τον Ζαν Ζωρές σε ένα καφέ στην οδό Μονμάρτρης.

Ήρθαν Χριστούγεννα του 1914, τα πρώτα Χριστούγεννα στα χαρακώματα.Την παραμονή των Χριστουγέννων τα πυρά σταμάτησαν. Από το γερμανικό τμήμα ο στρατιώτης Μέκελ ο οποίος μιλούσε αγγλικά φώναξε στους Βρετανούς και σύντομα ξεκίνησε μια ζωηρή συζήτηση. Ένας βρετανός στρατιώτης βγήκε από τα χαρακώματα και συνάντησε τον γερμανό στρατιώτη. Έσφιξαν τα χέρια και αλληλοευχήθηκαν “Καλά Χριστούγεννα”, στην ουδέτερη ζώνη.

Το γεγονός μαθεύτηκε και επεκτάθηκε ταχύτατα, σχεδόν αστραπιαία σε ολόκληρο το δυτικό μέτωπο. Ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο οι στρατευμένοι της Γερμανίας, της Αυστροουγγαρίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας, που παραμέρισαν τις εντολές των στρατηγών. Βγήκαν από τα χαρακώματα, ευχήθηκαν “Καλά Χριστούγεννα”, τραγούδησαν την “Άγια Νύχτα”, έπαιξαν ποδόσφαιρο και αντάλλαξαν υποτυπώδη δώρα.

Ήταν η πιο αυθόρμητη ανακωχή της παγκόσμιας ιστορίας και πιθανότατα η πρώτη προσπάθεια από τους λαούς της Ευρώπης για τη δημιουργία της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η γιορτή δεν επαναλήφτηκε τα επόμενα Χριστούγεννα. Για να αποφευχθούν παρόμοια φαινόμενα, τα στρατηγεία των χωρών που συμμετείχαν στον πόλεμο διέταξαν ανηλεείς βομβαρδισμούς τις ημέρες των Χριστουγέννων.

Η σφαγή στα χαρακώματα συνεχίστηκε μέχρι το 1918 χωρίς άλλες ανακωχές. Ακολούθησε η ταπεινωτική για τη Γερμανία συνθήκη των Βερσαλλιών, η δημοκρατία της Βαιμάρης, η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία και η δεύτερη σφαγή του Β’ παγκοσμίου πολέμου.

Αστέριος Παντοκράτορας

Καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολης Ξάνθης