Οι ραγδαίες αλλαγές στην ανάπτυξη της πληροφορικής και η ολοένα αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου έχουν ασφαλώς τα θετικά, αλλά και τα αρνητικά σημεία τους. Στα αρνητικά είναι η διάπραξη εγκληματικών πράξεων, νέων μορφών εγκληματικότητας που θεσμοθετούνται με τον όρο «Ηλεκτρονικό Έγκλημα».
Το “ηλεκτρονικό έγκλημα”, είναι αξιόποινες πράξεις, που είτε τελούνται με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών (computer crime), είτε μέσω του διαδικτύου, τα Κυβερνοεγκλήματα (cyber crime).

Κύριες μορφές Κυβερνοεγκλημάτων που εξιχνιάσθηκαν στην Ελλάδα από το Τμήμα Ηλεκτρονικού Εγκλήματος/ΔΑΑ είναι:
1. Απάτες μέσω Διαδικτύου 2. Παιδική πορνογραφία 3. Cracking και hacking 4. Διακίνηση-πειρατεία λογισμικού 5. Πιστωτικές κάρτες 6. Διακίνηση ναρκωτικών 7. Έγκλημα στα chat rooms.
Σε περίπτωση καταγγελίας η διαδικτυακή έρευνα γιά τον εντοπισμό των “ηλεκτρονικών ιχνών” των χρηστών του διαδικτύου από την Υπηρεσία Ηλεκτρονικού εγκλήματος της Ελληνικής Αστυνομίας είναι ιδιαίτερα δύσκολη και χρονοβόρα. Μία έρευνα μπορεί να διαρκέσει από ένα μήνα έως και δύο χρόνια.
Το καλύτερο αναμφίβολα θα ήταν να ενεργήσουμε προληπτικά. Να πάρουμε ορισμένα στοιχειώδη μέτρα αυτοπροστασίας μας από τους κινδύνους του διαδικτύου, ακολουθώντας τις παρακάτω απλές συμβουλές:

1. Μην ανοίγεις emails που δεν γνωρίζεις τον αποστολέα τους. Σε κάθε περίπτωση μην κάνεις κλικ σε links (δεσμούς), αν δεν διαπιστώσεις πρώτα τον ασφαλή προορισμό τους (συνήθως εμφανίζετε κάτω στη μπάρα του περιηγητή (browser) η ηλεκτρονική δ/νση του site, όταν βάζεις τον κέρσορα του ποντικιού πάνω στο link).

2. Να μην στέλνεις ή συμπληρώνεις σε φόρμα σε εισερχόμενα email (με σκοπό αποστολής email) τα προσωπικά σου στοιχεία, κωδικούς πρόσβασης κ.λ.π τα οποία επιτήδειοι “ψαρεύουν” στο διαδίκτυο. Τα emails αυτά εμφανίζονται προερχόμενα δήθεν από εταιρίες, τράπεζες, οργανισμούς κ.λπ., ενώ οι επιτήδειοι απατεώνες προς εξαπάτηση χρησιμοποιούν τα αντίστοιχα λογότυπα, σήματα, σχεδιασμό σελίδας ( Phishing emails ). Οι “εγκληματίες του Κυβερνοχώρου” πολλές φορές, αποστέλλουν ηλεκτρονικά μηνύματα (e-mails) με ψευδή στοιχεία, ακόμη και δήθεν γνωστών μας προσώπων, φίλων κ.λ.π., αποκρύπτοντας την πραγματική τους ταυτότητα.

3. Ο κωδικός πρόσβασης και κωδικός χρήστη υπάρχουν γιά λόγους ασφαλείας και ταυτοποίησης του χρήστη. Γιά αυτό μόνο εσύ θα πρέπει να τους γνωρίζεις και να μη τους δίνεις σε οποιονδήποτε και γιά οποιονδήποτε λόγο. Μπορείς να κάνεις χρήση εικονικού πληκτρολογίου (virtual keyboard) γιά τη καταχώρηση των κωδικών σου σε φόρμες με προγράμματα (Anti keylogger) γιά λόγους ασφαλείας.

4. Απέφυγε ακατάλληλου περιεχομένου σελίδες με σεξ, βία, ρατσισμό, τρομοκρατία κ.λ.π. που επιπλέον ενδέχεται να μεταδώσουν επιβλαβές υλικό, ιούς, κακόβουλο λογισμικό κ.λ.π στον υπολογιστή σου.

5. Προτίμησε τις σελίδες που ξεκινούν με “https”. To “s” στο τέλος σημαίνει ότι είναι ασφαλείς. Το καλύτερο θα ήταν να αποφύγετε αγορές με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες. Αν δεν είναι αυτό δυνατόν, κάνετε αγορές μόνο από γνωστές εταιρείες που σας παρέχουν εγγυήσεις ασφάλειας και οι σελίδες τους είναι ασφαλείς. Αντί γιά πιστωτική μπορείς να χρησιμοποιήσεις προπληρωμένη κάρτα ή χρεωστική κάρτα.

6. Απέφυγε όσο είναι δυνατόν να δημοσιοποιείς πολύ προσωπικά σου στοιχεία και φωτογραφίες στο διαδίκτυο και ιδίως στα κοινωνικά δίκτυα. Μην αποστέλλεις μηνύματα με προσωπικά δεδομένα.

7. Μην παίζεις τυχερά παιχνίδια στο διαδίκτυο.

8. Εγκάτέστησε στον υπολογιστή σου λογισμικά προστασίας από ιούς και ηλεκτρονικές επιθέσεις. Φρόντισε την αυτόματη αναβάθμιση, ενημέρωση των λογισμικών σου γιά καλύτερη προστασία. Υπάρχουν στο διαδίκτυο και δωρεάν προγράμματα που κάνουν αρκετά καλά τη δουλειά τους. Συνιστάται η συνεχής ανανέωση (update) του antivirus, firewall και η τακτική ανίχνευση όλου του δίσκου.

9. Κάνε χρήση της δυνατότητας εντοπισμού ανεπιθύμητης αλληλογραφίας (junk email) με τα φίλτρα ηλεκτρονικού σου ταχυδρομείου (antispam).

10. Μην απαντάς σε μηνύματα με άγνωστο αποστολέα, άγνωστης προέλευσης, που ανακοινώνουν κάποιο κέρδος ή κάποια εξαιρετική προσφορά, εφόσον πολύ πιθανό είναι να στοχεύουν σε εξαπάτησή σου. Μην ανοίγεις τα συνημμένα αρχεία τους, μπορεί να έχουν κάποιο ιό.

11. Διέκοψε κάθε επικοινωνία στο διαδίκτυο με κάποιον που αρχίζει να σου κάνει ερωτήσεις πολύ προσωπικές ή σεξουαλικού περιεχομένου.

12. Άλλαζε όσο συχνά μπορείς το όνομα χρήστη (username) και τον κωδικό πρόσβασής σου (password), ο οποίος θα πρέπει να είναι δύσκολος αποτελούμενος από όσο το δυνατόν περισσότερα (με εναλλαγή) γράμματα (πεζά και κεφαλαία), αριθμούς και σύμβολα.

13. Κράτησε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή σε χώρους, όπως το σαλόνι και όχι σε υπνοδωμάτια, όταν πρόκειται να τον χρησιμοποιήσουν τα παιδιά σου γιά να έχεις την επίβλεψή τους. Επίσης υπάρχουν ειδικά προγράμματα προστασίας γιά παιδιά που ενεργούν ως φίλτρα απο ανεπιθύμητες σελίδες και που θα πρέπει απαραιτήτως να τα εγκαταστήσεις στον υπολογιστή τους.

14. Συζητήστε με τα παιδιά σας α. για τους κινδύνους που υπάρχουν, όταν συνομιλούν με αγνώστους μέσω chatrooms, β. για θέματα ασφάλειας (επικοινωνία με επικίνδυνα άτομα, πρόσβαση σε sites με επιβλαβές περιεχόμενο), που προκύπτουν από την πλοήγηση στο Διαδίκτυο. Τονίστε στα παιδιά σας πως είναι επικίνδυνο από μόνα τους να συναντηθούν προσωπικά με άτομα που έχουν γνωρίσει στο Διαδίκτυο. Η ενημέρωση των παιδιών γιά το φαινόμενο διαδικτυακού εκφοβισμού (Cyber-bullying) είναι σημαντική.

15. Σε dial-up σύνδεση internet θα πρέπει να κλείνεις με κωδικό, που θα προμηθευτείς από τον Ο.Τ.Ε τις εξερχόμενες διεθνείς κλήσεις, διότι υπάρχει ο κίνδυνος του dialer (εγκατάσταση προγράμματος εν αγνοία σου στον υπολογιστή σου), με αποτέλεσμα την υπερβολική τηλεφωνική χρέωσή σου (φουσκωμένοι λογαριασμοί).

16. Απενεργοποίησε τη λειτουργία «Αυτόματης Καταχώρησης» του προγράμματος περιήγησης. Δηλαδή να μην αποθηκεύονται αυτόματα οι κωδικοί πρόσβασης σου. Μη κάνεις χρήση υπολογιστή από Internet cafe, δημόσιες βιβλιοθήκες και άλλους χώρους στους οποίους πολλοί χρήστες έχουν πρόσβαση στους ίδιους υπολογιστές, όταν πρόκειται να συμπληρώσεις φόρμες με κωδικούς πρόσβασης, διότι υπάρχει περίπτωση να αποθηκευτούν και να χρησιμοποιηθούν από τρίτα άτομα.

17. Κάνε τακτικό έλεγχο των τραπεζικών λογαριασμών και των λογαριασμών των πιστωτικών καρτών σου για τυχόν ασυνήθιστη συναλλαγή ή ανάληψη και ειδοποίησε αμέσως την τράπεζα σε περίπτωση που διαπιστώσεις κάτι.

18. Ενεργοποίησε την εμφάνιση της επέκτασης των τύπων αρχείων στον υπολογιστή σου, ώστε να γνωρίζεις προτού κάνεις κλικ αν το αρχείο αυτό πχ. είναι φωτογραφία ή κάτι άλλο. Με αυτό το τρόπο εμφανίζετε η επέκταση του αρχείου που δηλώνει το τύπο του πχ. το αρχείο photo.jpg.exe δεν είναι φωτογραφία, αλλά εφαρμογή, που ίσως μπορεί να κάνει ζημιά.

19. Όταν αναζητάς μια πληροφορία στο διαδίκτυο, ελέγχεις την αξιοπιστία του site, την ιδιότητα του συγγραφέα, κάνεις διασταύρωση με άλλες έγκυρες πηγές, ψάχνεις σχόλια σε forum για την σελίδα αυτή, βλέπεις να υπάρχει δημοσίευση πληροφοριών στο site σχετικά με τα στοιχεία επικοινωνίας του ιδιοκτήτη του, τη δ/νση του καταστήματος, link άλλων σελίδων προς το site.

Γιώργος Γιαγκουδάκης
Δικηγόρος Καβάλας
Διαζύγια – Ποινικά – Ιντερνετ
http://kavala-lawyer.blogspot.gr/
giagkoud@yahoo.com