Ο χώρος και οι άνθρωποι – Εκδήλωση προς τιμή του Θωμά Εξάρχου.

Την Τετάρτη 27 Νοεμβρίου και ώρα 20.00 στο Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης η ΦΕΞ έχει αφιερώσει το φετινό της πρόγραμμα  ως δείγμα εκτίμησης και σεβασμού στο Θωμά Εξάρχου.

Οι άνθρωποι διαμορφώνουν τους χώρους μνήμης

Ο Αρίοστος ο ήρωας του Γ. Ρίτσου, συναντά στην Ξάνθη τον δικό μας Θωμά Εξάρχου και γίνεται άριστος αφηγητής της ξανθιώτικης μνήμης. Μέσα από τις σελίδες  των βιβλίων και των μνημονεύσεων του Θ. Εξάρχου οι ιστορίες ζωντανεύουν. Το μουσείο γίνετε οικία, οικείο όπως και όλα τα σπίτια, οι δρόμοι, οι πλατείες… Μας ξεναγεί στους χώρους της μνήμης, σαν σε μια μικρή εξομολόγηση, «για πράγματα που με το πέρασμα του χρόνου μαλακώνουν, γλυκαίνουν…

Βιογραφικό του Θωμά Εξάρχου

Ο Θωμάς Εξάρχου γεννήθηκε το 1921 στο χωριό Ποντικάτες των Ιωαννίνων. Έρχεται  στην Ξάνθη το 1927, τελειώνει την Α’ τάξη του Δημοτικού και επιστρέφει στο χωριό του. Ξανάρχεται  στην Ξάνθη το 1934 και από τότε διαμένει μόνιμα. Φοιτά στο  γυμνάσιο της Ξάνθης (1934-1940).

Μετά  την αποφοίτηση του από το γυμνάσιο εργάζεται ως υπάλληλος στο Εμπορικό Επιμελητήριο και στη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής εργάζεται αρχικά σαν καπνεργάτης και αργότερα χειρώναξ εργάτης υπαίθρου.

Από τα αρχεία του Πρωτοδικείου Ξάνθης προκύπτει ότι τουλάχιστον 2143 Έλληνες της Ξάνθης μεταφέρθηκαν στην κατοχή ως όμηροι από τους Βούλγαρους σε καταναγκαστικά έργα στη Βουλγαρία. Μέσα σε αυτούς ήταν και ο Θωμάς Εξάρχου.

Δημοτικός υπάλληλος το 1946 και στη συνέχεια με την επέκταση του Ι.Κ.Α στην Ξάνθη, το 1949, διορίζεται στο Ι.Κ.Α. ύστερα από διαγωνισμό. Υπηρέτησε στο στρατό επι 40 μήνες ως έφεδρος ανθυπολοχαγός πυροβολικού.

Μετέχει στο Δ.Σ. της Φιλοπρόοδης Ένωσης Ξάνθης (Φ.Ε.Ξ.) ως μέλος ή ως πρόεδρος του Δ.Σ. για  επτά χρόνια σε μια γόνιμη περίοδο της Φ.Ε.Ξ. που σημαδεύτηκε από την ίδρυση του Λαογραφικού Μουσείου, την ίδρυση της Κινηματογραφικής Λέσχης και την αγορά του αρχοντικού των κληρονόμων Δ. Κιουμουτζόγλου για λογαριασμό της Φ.Ε.Ξ. Μεσολαβεί μια απουσία έξι χρόνων από την Ξάνθη λόγω μετάθεσης στη Θεσσαλονίκη, επανέρχεται το 1981 και το 1982 εκλέγεται δημοτικός σύμβουλος.

Το 1983 διορίζεται άμισθος πρόεδρος του Δ.Σ. του Γενικού Νοσοκομείου Ξάνθης. Την τελευταία δεκαετία  μετέχει στα Δ.Σ. Κέντρων που ασχολούνται με την προστασία των ηλικιωμένων. (ΚΑΠΗ, Γηροκομείο).

Έχει συγγράψει αριθμό άρθρων και αυτοτελών βιβλίων που εκδόθηκαν από το περιοδικό “Φοροτεχνική και Θρακική προσέγγιση” και βιβλίων που εκδόθηκαν από το Πολιτιστικό Αναπτυξιακό Κέντρο Θράκης και την Αδελφότητα Ηπειρωτών Ν. Ξάνθης.

Για την προσφορά του στα γράμματα και την ιστορία του Νομού Ξάνθης, τιμήθηκε από τη νομαρχία Ξάνθης με το βραβείο “Στέφανος Ιωαννίδης”, από τον Δήμο Ξάνθης (χρυσό μετάλλιο πόλης), από το Γυμνάσιο Σμίνθης, από το ΚΑΠΗ, με έκδοση ενός βιβλίου για την κοινωνική του προσφορά από την Αδελφότητα Ηπειρωτών Νομού Ξάνθης, από το Εργατικό Κέντρο, από το Κεντρικό Ισραηλίτικο Συμβούλιο και από τα Πολιτιστικά Σωματεία των Ξανθιωτών Αττικής.  Είναι έγγαμος έχει δύο κόρες και τρία εγγόνια.  *  Καθημερινά στο Λαογραφικό & Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης έκθεση του συγγραφικού έργου του Θωμά Εξάρχου.

Απόσπασμα από τον “Αρίοστο”

 Θαρρώ πως το ‘χω παρακάνει. Όλο για μένανε μιλάω. Θα ‘χουν δίκιο να με κατηγορήσουν για περιαυτολογία. Δω πέρα ο κόσμος καίγεται κι η γριά ξεροχτενίζται. Όμως, θυμάμαι πολύ καθαρά κείνο το μακρύ σανιδένιο τραπέζι κάτου απ’ τους τρεις γιγάντιους ευκάλυπτους, στο συρματοκλεισμένο προαύλιο του στρατοπέδου πολιτικών κρατουμένων.  Εκεί παίρναν το συσσίτιό τους, τα καλοκαιριάτικα μεσημέρια, οι φύλακες χωροφυλάκοι. Βγάζανε μάλιστα τα κασκέτα τους, κι όπως ήταν ιδρωμένα τα μέτωπά τους, και το πηλήκιο είχε χαράξει στα πυκνά μαλλιά τους ένα ήσυχο βαθούλωμα, δε μοιάζανε πια σα φρουροί αλλά σαν συνηθισμένοι νέοι που θα προτιμούσαν να ‘ταν ξυπόλητοι και ν’ άκουγαν ευκρινέστερα τα τζιτζίκια.

« ο Αρίοστος ο Προσεχτικός  αφηγείται στιγμές του βίου του και του ύπνου του» Γ. Ρίτσου