Σε πέντε δόσεις, αρχής γενομένης από τον Μάιο (όπου πληρώνονται οι εισφορές Απριλίου), θα πρέπει να καταβάλουν τις επιπλέον ασφαλιστικές εισφορές που προκύπτουν από την εκκαθάριση του 2017, όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι ή και αγρότες κατέβαλαν τον προηγούμενο χρόνο χαμηλότερα ποσά από αυτά που αναλογούσαν στο εισόδημα του 2016. Το ίδιο διάστημα βέβαια, οι μη μισθωτοί θα πρέπει να πληρώνουν και τις τρέχουσες εισφορές για το 2018. Μάλιστα, σήμερα, εκτός απροόπτου, αναμένεται να εκδοθούν από τον ΕΦΚΑ οι εισφορές Ιανουαρίου για τους 1,4 εκατ. ασφαλισμένους, προκειμένου να καταβληθούν έως το τέλος Φεβρουαρίου. Θα είναι, δε, αυξημένες σε σχέση με αυτές του προηγούμενου έτους, καθώς θα υπολογιστούν με βάση το 85% του εισοδήματος και των εισφορών αρχικά του 2016 ως του πιο πρόσφατα εκκαθαρισμένου έτους. Στη συνέχεια θα γίνει υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών με βάση το εισόδημα και τις ασφαλιστικές εισφορές που έπρεπε να καταβληθούν (και όχι αυτών που καταβλήθηκαν) το προηγούμενο φορολογικό έτος, δηλαδή το 2017.

Εγκύκλιος που εκδόθηκε χθες και υπογράφει ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος προβλέπει τη δυνατότητα καταβολής μικρότερων ποσών από αυτά που αναλογούν στις πραγματικές εισφορές, κατά το πρώτο εξάμηνο κάθε έτους. Και αυτό, γιατί όπως διευκρινίζεται, το ποσό δεν θα θεωρείται ληξιπρόθεσμο και συνεπώς δεν θα επιβαρύνεται με τόκους και προσαυξήσεις, μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης, εντός του β΄ εξαμήνου κάθε έτους.

Σε περίπτωση που προκύψει πιστωτικό υπόλοιπο, το επιπλέον ποσό θα επιστρέφεται αυτόματα στον ασφαλισμένο εντός διμήνου από την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκκαθάρισης, ήτοι έως το τέλος Μαΐου. Το ποσό θα μπορεί να παραμείνει ως πιστωτικό υπόλοιπο στον ΕΦΚΑ μόνο εφόσον ο ασφαλισμένος υποβάλει σχετικό αίτημα.

Η εγκύκλιος για την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολουμένων και αγροτών προβλέπει μια πολυδαίδαλη και γραφειοκρατική διαδικασία, λίγο διαφοροποιημένη το 2017 σε σχέση με τα υπόλοιπα έτη, που αναμένεται να ξεκαθαρίσει μόνον όταν υλοποιηθεί η ενοποίηση είσπραξης και εκκαθάρισης εισφορών και φόρων από τη φορολογική διοίκηση, ώστε οι εισφορές να υπολογίζονται με βάση το τρέχον εισόδημα.

Να σημειωθεί ότι βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών προς τον ΕΦΚΑ των ελευθέρων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολουμένων και των αγροτών αποτελεί το εισόδημα που προκύπτει από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος. Σε αυτό από 1/1/2018 συμπεριλαμβάνονται και οι καταβλητέες ασφαλιστικές εισφορές. Ειδικά για το έτος 2018 η ασφαλιστική εισφορά υπολογίζεται επί του 85% του ως άνω φορολογητέου αποτελέσματος.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, κατά την πάγια διαδικασία, οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ πρέπει να υπολογίζουν τις ετήσιες ασφαλιστικές εισφορές με βάση το εισόδημα του προηγούμενου έτους, αλλά και τα ποσά που έχουν ήδη καταβληθεί μέχρι την ημερομηνία της εκκαθάρισης. Στη συνέχεια πρέπει να συγκρίνουν τα δύο ποσά για να διαπιστώσουν εάν προκύπτει χρεωστικό ή πιστωτικό υπόλοιπο. Εάν διαπιστώνεται χρεωστικό υπόλοιπο, τότε ο ασφαλισμένος θα πρέπει να πληρώσει τη διαφορά σε τόσες μηνιαίες δόσεις, όσοι είναι και οι μήνες που υπολείπονται έως το τέλος του έτους. Εάν διαπιστώνεται πιστωτικό υπόλοιπο αυτό θα καταβάλλεται από τον ΕΦΚΑ αυτόματα, έως τις 31 Ιανουαρίου του επόμενου έτους από το έτος εκκαθάρισης. Η επιστροφή θα γίνει ακόμα και εάν υπάρχει οφειλή του ασφαλισμένου για οποιαδήποτε αιτία, εκτός εάν ο ίδιος ζητήσει να παραμείνει το ποσό εκεί και να εκκαθαριστεί με το ποσό που θα προκύψει την επόμενη χρονιά. Εάν προκύπτει από την εκκαθάριση πιστωτικό υπόλοιπο, η επιστροφή προς τους ασφαλισμένους θα πραγματοποιείται εντός διμήνου από την ημερομηνία εκκαθάρισης.

Παράδειγμα συμψηφισμού πληρωμής για το 2017-2018

Ελεύθερος επαγγελματίας με μηνιαίο εισόδημα 1.500 ευρώ το 2015 κατέβαλε το 2017 εισφορές 414,25 ευρώ τον μήνα. Το μηνιαίο εισόδημα του 2016 αυξήθηκε στις 2.000 ευρώ και η ασφαλιστική εισφορά υπολογίζεται σε 549 ευρώ τον μήνα, με αποτέλεσμα σε ετήσια βάση να προκύπτει διαφορά ύψους 1.617 ευρώ, η οποία θα πρέπει να καταβληθεί σε 5 δόσεις των 323,4 ευρώ. Συνεπώς ο εν λόγω ασφαλισμένος θα πρέπει να καταβάλει:

α) Την τρέχουσα μηνιαία ασφαλιστική εισφορά για το 2018, η οποία θα υπολογιστεί με βάση το 85% του ετήσιου εισοδήματος του 2016 και των ετήσιων ασφαλιστικών εισφορών που έχουν καταβληθεί το έτος αυτό.

Ο ασφαλισμένος κατέβαλε μηνιαίως για το 2016 εισφορές 522,01 ευρώ τον μήνα (507,01 ευρώ για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη στην 10η ασφαλιστική κατηγορία + 10 ευρώ για βοήθημα ανεργίας + 5 ευρώ για ΕΛΕ – ΕΛΕΕ), δηλαδή 6.264,12 ευρώ ετησίως.

Συνεπώς, το ετήσιο εισόδημα επί του οποίου θα υπολογιστούν οι ασφαλιστικές εισφορές για τους πρώτους μήνες του 2018 ανέρχεται σε 25.724,5 ευρώ και η μηνιαία ασφαλιστική εισφορά για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη σε 577,73 ευρώ.

Συνολικά για τους πρώτους μήνες του 2018 πρέπει να καταβληθεί εισφορά ύψους 587,73 ευρώ.

β) Τη μηνιαία δόση ύψους 323,4 ευρώ που έχει προκύψει από τη διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών για το έτος 2017.

Συνολικά, ο εν λόγω ασφαλισμένος πρέπει να καταβάλει για τον Απρίλιο του 2018 ποσό ύψους 911,13 ευρώ (577,73 ευρώ + 323,4 ευρώ + 10 ευρώ) έως 31/5/2018.

Εάν ο ασφαλισμένος μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία δεν καταβάλει κανένα χρηματικό ποσό, από 1ης/6/2018 επιβαρύνεται με τόκο καθυστέρησης μόνον το ποσό της μηνιαίας δόσης ύψους 323,4 ευρώ.

Εάν έχει καταβάλει 500 ευρώ, με αυτό εξοφλείται η μηνιαία δόση ύψους 323,4 ευρώ και με τα υπόλοιπα 176,6 ευρώ εξοφλείται μέρος της τρέχουσας εισφοράς. Εάν έχει καταβάλει 100 ευρώ το μήνα, με αυτά εξοφλείται μέρος της μηνιαίας δόσης. Από 1ης/6/2018 μόνον το υπόλοιπο ποσό της μηνιαίας δόσης ύψους 223,40 ευρώ (323,40 ευρώ – 100 ευρώ) επιβαρύνεται με τόκο καθυστέρησης.