Με αφορμή την αλλαγή διοίκησης του στο Δ’ Σώμα Στρατού και την τελετή παράδοσης παραλαβής θα κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή και θα δούμε την πορεία, αλλά και την προσφορά του σχηματισμού αυτού στην Ελλάδα και τη Θράκη. Στις 30 Αυγούστου 1913 εκδόθηκε το Βασιλικό Διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο δημιουργήθηκαν τα   Στρατηγεία των Σωμάτων Στρατού όπου υπάγονταν οι Μεραρχίες που δημιουργήθηκαν κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους. Αρχικά η έδρα του Δ’ ΣΣ είναι στη Θεσσαλονίκη και στις αρχές του 1914 μεταφέρεται στην Καβάλα. Κατά τη διάρκεια του εθνικού διχασμού η Ελλάδα χωρίζεται στα δύο, από τη μια ο Ελευθέριος Βενιζέλος με την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης και από την άλλη ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος με εμφανή συμπάθεια στους Γερμανούς. Ο τότε διοικητής του Δ’ Σώματος Στρατού ζήτησε διευκρινήσεις για να αντιμετωπίσει την εισβολή των Γερμανικών και Βουλγαρικών στρατευμάτων. Είτε από ασαφείς εντολές, είτε από μεθοδευμένες κινήσεις το Δ΄ Σώμα Στρατού σχεδόν στο σύνολο του μεταφέρθηκε από τους Γερμανούς στην πόλη Γκέρλιτς. Χρησιμοποιήθηκαν 10 τρένα, το ταξίδι έγινε μέσω Βουλγαρίας και κράτησε 12 περίπου ημέρες. Μάλιστα το Δεκέμβριο του 1916 υπογράφηκε συμφωνία όπου καθοριζόταν οι σχέσεις του Σώματος με το Γερμανικό κράτος, κάτι που στο Διεθνές Δίκαιο ήταν πρωτοποριακό. Δύο χρόνια μετά αξιωματικοί και στρατιώτες επιστρέφουν στην Ελλάδα.  Το 1922 η έδρα του μεταφέρεται στην Ανδριανούπολη και υπάγεται στη Στρατιά Μικράς Ασίας. Από την αναδιοργάνωση του στρατού μετά τη Μικρασιατική Εκστρατεία προέκυψε η Στρατιά του Έβρου. Το 1923 διοικητής τοποθετείται ο Θεόδωρος Πάγκαλος, ταυτόχρονα διεξάγονταν οι διαπραγματεύσεις για την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης. Χρησιμοποιήθηκε μάλιστα ως μέσο διπλωματικής πίεσης και ότι αν χρειαστεί θα επέμβει στην Ανατολική Θράκη, ακόμα και με κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Το 1941 συμμετέχει στον ελληνοϊταλικό πόλεμο ως τμήμα της Στρατιάς Ηπείρου. Το 1976 επανασυγκροτείται και πλέον έχει έδρα την Ξάνθη. Η περιοχή ευθύνης του είναι η Θράκη, αλλά και η Δράμα, Καβάλα και Θάσος.

Από τη θέση του Διοικητή του Δ’ Σώματος Στρατού, αρκετοί αξιόλογοι στρατηγοί, ανήλθαν και μέχρι και τη θέση του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού.

Ένας από αυτούς μάλιστα ο έφτασε και στη θέση του Αρχηγού Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας. Ο λόγος για τον Επίτιμο Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Μανούσο Παραγιουδάκη. Μαζί με τον πτέραρχο Νίκο Κουρή, θεωρείται ως ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ με την μεγαλύτερη επιρροή στα μεταπολιτευτικά χρόνια και πολλές σημαντικές αποφάσεις φέρουν την υπογραφή του. Το 1996 στην κρίση των Ιμίων κινητοποίησε άμεσα το σύνολο του Δ΄ Σώματος Στρατού και για τις ικανότητες που επέδειξε προήχθη σε Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού( ΓΕΣ). Συν τοις άλλοις σε συνεργασία με τον τότε υπουργό εθνικής άμυνας Γεράσιμο Αρσένη αποφασίστηκε η οριστική άρση της μπάρας που υπήρχε και διαχώριζε τους οικισμούς βόρεια της Γλαύκης από την Ξάνθη και την υπόλοιπη χώρα. Χρειαζόταν μάλιστα ειδική άδεια από και προς αυτό. Να σημειώσουμε ότι κατά το παρελθόν η μπάρα είχε αρθεί και επί Κ. Μητσοτάκη το 1993.

Η παρουσία του συγκεκριμένου σχηματισμού στην περιοχή της Θράκης και κυρίως στην Ξάνθης αναμφισβήτητα απαραίτητη. Ο ρόλος που έπαιξε σε κρίσιμες ιστορικές περιόδους ήταν καθοριστικός. Οι δράσεις του στην περιοχή δείχνουν το υψηλό αίσθημα ευθύνης που διακατέχει τη διοίκηση και το προσωπικό του. Ενημερώσεις, αιμοδοσίες, αποστολή γιατρών στης δύσβατες ορεινές περιοχές είναι μερικές από τις δράσεις του. Σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς, στηρίζουν την κοινωνία και παρέχουν το αίσθημα της ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης, που είναι πολύ σημαντικό, ειδικά στις μέρες μας.

Δημήτριος Γιαννακούδης

         Ιστορικός