«Το γνωστό πατριωτικό τραγούδι έλεγε «για τή Μακεδονία-μας, Ελλάδα-μας γενναία» κ.λπ. Και για τη Θράκη-μας; Γιόκ. Τυχαίον.

Ίσως. Ίσως, όμως, το περίπλοκον (και το πρωτότυπον) των προβλημάτων της περιοχής να εμπόδισε την εγρήγορση, τη συστηματικότητα και την εμμονή την οποία θα απαιτούσε η επίλυση των προβλημάτων αυτών: Η ενδημική φτώχεια, η οδική απομόνωση και το μειονοτικό ζήτημα (με τις ποικίλες παρενέργειές του) συνιστούσαν μια συσσώρευση που δέν συναντάται αλλού στην Περιφέρεια – και πάντως δέν έβρισκε ένα Κέντρο επαρκώς αξιόμαχο μπροστά σε μια τέτοια συσσώρευση προβλημάτων. Ωστόσο, για την αντίληψη του γράφοντος, σ’ όλα αυτά τα μέτωπα έχει γίνει πρόοδος σημαντική – και το, κυριότερο, έχει επιτευχθεί μια ωρίμανση και μια συμμετοχικότητα των τοπικών Συμπολιτών-μας, που επέτρεπε μια συγκρατημένη αισιοδοξία.

Οπότε, έρχεται η οικονομική Κρίση και κλονίζει συθέμελα καί τα επιτεύγματα καί τις προοπτικές. Και, μπροστά σ’ αυτήν την γενικής ισχύος απειλή, καλούμαστε τώρα να απαντήσουμε ντόμπρα στο ερώτημα «ποιάς Περιφέρειας η κατάπτωση θα έχει δυσαναλόγως βαρύτερες συνέπειες για τον ντόπιο πληθυσμό και για όλη τη Χώρα;». Επειδή υποπτεύομαι οτι η Θράκη είναι η υποψήφια απάντηση, ηθέλησα σήμερα να θέσω υπόψη των (ενδεχόμενων) αναγνωστών μιά μόνον πλευρά του θρακικού προβλήματος – εκείνην που σίγουρα θα κινδύνευε να την αμελήσομε πρώτη. Εκείνην που σχετίζεται με την αναγκαία συνεχή αιμοδοσία του πληθυσμού σε όρους Παιδείας / Καλλιέργειας, ανηλίκων τε και ενηλίκων. Και φυσικά δέν περιορίζομαι στην ενδοσχολική εκπαίδευση: Ετούτη, καλή και άγια είναι αλλα πνίγεται με τις μαθησιακές υποχρεώσεις-της, κι ίσως διαθέτει όλο και λιγότερον χρόνο (και μέσα) για την πολύτιμη ευρύτερη Καλλιέργεια. Και πάντως, δέν «αιματοδοτεί» και τους ενήλικες – μια Κοινωνία γεννά τον παλμό-της απ’ τα κέφια και τη στάση των ενήλικων μελών-της κυρίως (μήν το ξεχνάμε).

Καλά, και «γιατί» και «πόσο» απαραίτητη είναι αυτή η «πολυτέλεια» της Κουλτούρας (μικρών και μεγάλων) σε καιρούς χαλεπούς; Λοιπόν εδώ, καί η σύγχρονη Κοινωνική Ψυχολογία καί η τρέχουσα πολιτική πείρα απαντούν οτι, σε εποχές μεγάλων Κρίσεων, τα φάρμακα είναι περίπου τα εξής: Μεγαλύτερη εφικτή εσωτερική συνοχή χάρις στη συνειδητοποίηση των πιό θεμελιωδών διεργασιών της ζωής που μας ενώνουν, αύξηση επιχειρηματικότητας χάρις σ’ ενα πνεύμα αφοσίωσης και ενθουσιασμού, επιστράτευση μεγάλου εύρους ικανοτήτων χάρις σε μια πολυποίκιλη συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Ετούτα δε τα γιατρικά εμπίπτουν στο πλαίσιο αυτού που ονομάζομε «Καλλιέργεια». Η κατάθλιψη κι η εγκατάλειψη είναι μέν της μόδας, αλλα προσφέρουν αρνητική υπηρεσία στον Λαό όσοι τις πουλάνε ως «πολιτική» θέση.

Αυτήν την ζωοποιό Καλλιέργεια την υπηρετούν βεβαίως σήμερα στη Θράκη διάφοροι Οργανισμοί και ομάδες – όπως και σ’ όλη τη Χώρα άλλωστε, έστω κι άν σε μιαν ακριτική περιοχή οι δυσχέρειές-τους είναι δυσαναλόγως μεγαλύτερες. Τί θα λέγατε όμως εάν στη Θράκη υπήρχε ήδη και ένα εξειδικευμένο Ίδρυμα γενικής Καλλιέργειας, το οποίο να εστιάζει περισσότερο στα τοπικά προβλήματα Καλλιέργειας, και να τα υπηρετούσε με πλήθος ζωογόνων δραστηριοτήτων, όπως ενδεικτικώς τα ακόλουθα: Να οργανώνει πλήθος Εκθέσεων (χρηστικών και καλλιτεχνικών), να παρέχει μεγάλον αριθμό διαλέξεων και δημόσιων συζητήσεων με πανελληνίως διακεκριμένους ομιλητές, να στήνει συναυλίες κλασικής και δημοτικής μουσικής και ζωντανές θεατρικές παραστάσεις, να προσφέρει σεμινάρια ιστορίας / λαογραφίας / γαστρονομίας κ.ά. Έστω δέ υπόψη ότι στην μικρή κλίμακα μιάς πόλεως (της Ξάνθης εν προκειμένω) όλα τούτα συνιστούν πυκνότητα γεγονότων ασυνήθη και αποφασιστική. Και τότε, πάνω σ’ αυτό, να έρχεται κι ένα Πρόγραμμα πρακτικής εκπαίδευσης σε μια τέτοια ποικιλία θεμάτων ώστε να ζωντανεύει η τοπική Κοινωνία: Εργαστήρια ζωγραφικής, κινηματογράφου, αγιογραφίας, φωτογραφίας, ξυλογλυπτικής, υφάσματος, κοσμήματος, βιβλιοδεσίας, μαγειρικής κ.ά. Καθώς και Τμήματα Αρχαίων Ελληνικών, Βαλκανικών γλωσσών, Λαογραφίας Θράκης, αυτογνωσίας, συμβουλευτικής γονιών ή ζευγαριών. Όλα τούτα για τους ενήλικες. Σκεφθείτε πόσος κόσμος θα έβρισκε αφορμές για νοηματοδότηση βίου – ίσως ίσως δε και επαγγελματικές αφορμές. Κι άν ένα τέτοιο Ίδρυμα πρόσφερε και εντατικά μαθήματα σε παιδιά (δημιουργική απασχόληση, υποκριτική, ελεύθερη εικαστική έκφραση, πρώτες βοήθειες, προετοιμασία μελέτης σε τάξεις Δημοτικού, μουσική προπαίδεια κ.ά.), θα συνιστούσε μια ένεση παιδείας ουσιώδη για τις φτωχότερες οικογένειες ιδίως. Ε, και μιά που θα διαθέταμε ένα τέτοιο Ίδρυμα με τις κατάλληλες υποδομές και την οργανωτική πείρα, να μήν το βάζαμε να ετοιμάσει προγράμματα και για ανέργους; Και, ασφαλώς, δέν θα διέθετε και μια Βιβλιοθήκη δανειστική με καμια-δεκαριά χιλιάδες τίτλους; Δύναμη φοβερή.

Σας κούρασα: Υπάρχει αυτό το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης – μια ρωμαλέα κυψέλη συμμετοχής και δράσης στην Ξάνθη. Υπάρχει και δέν γονατίζει απ’ την Κρίση. Και τρέχει όλα τα προγράμματα με τρεις (3) υπαλλήλους όλους κι όλους – έμμονους και αφιερωμένους. Υπάρχει χωρίς χρηματοδότηση πλέον. Και πώς θα συρρέουν τα παιδιά φέτος που το Ίδρυμα δέν μπορεί ν’ αγοράσει πετρέλαιο να τα ζεστάνει; Διότι δέν είναι δυνατόν το πλήθος των ντόπιων και ξένων εθελοντών να προσφέρει υπηρεσίες αμισθί, και να βάζει και λεφτά κιόλας.    

Ποιός θα τα βάλει; Ευτυχώς υπάρχει και ευαισθητοποιείται κι άλλο η Κοινωνική Αλληλεγγύη σ’ αυτόν τον τόπο – και τη θεωρώ δύναμη πολιτική σπουδαίαν, παρ’ όλον που δέν αρέσει σ’ όλους τους επαγγελματίες πολιτικούς αναλυτές. Λοιπόν, συγγνώμην για το θάρρος, όποιος νοιώθει συγκίνηση με τους σκοπούς και το έργο ενος τέτοιου Ιδρύματος, άς πάει στη Eurobank (00260314340200916669), κι ας δώσει 10 έως 500 ευρώ. Έτσι, εκ των κάτω στηρίζονται τα έργα που υποστηρίζουν τον Λαό. Για να μήν περάσουν η εγκατάλειψη κι η κατάθλιψη – έστω κι αν συνοδεύονται με πατριωτικές αντιμνημονιακές κραυγές».

Ο κ. Θεοδόσης Π. Τάσιος είναι ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ.

Άρθρο του ομότιμου καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κ. Θεοδόση Τάσιου για τη Θράκη και το ΅Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης – μια ρωμαλέα κυψέλη συμμετοχής και δράσης στην Ξάνθη΅ από την εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής» στις 25/11/2012.