Τι είναι το τεστ Παπανικολάου;

Το τεστ Παπανικολάου εφευρέθηκε από τον Γεώργιο Παπανικολάου το 1928 και αφορά τη λήψη κυττάρων από την επιφάνεια του τραχήλου της μήτρας και την εξέτασή τους στο μικροσκόπιο. Με αυτόν τον τρόπο ελέγχουμε πιθανές προκαρκινικές αλλοιώσεις στον τράχηλο.

Πώς γίνεται το τεστ;

Κατά τη γυναικολογική εξέταση ρουτίνας, ο γυναικολόγος αποσπά με ένα μικρό βουρτσάκι και μια σπάτουλα κύτταρα από την εξωτερική και εσωτερική επιφάνεια του τραχήλου. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα μικρό ξύσιμο και τίποτε περισσότερο. Η διαδικασία δεν είναι επώδυνη.

Πώς εξετάζονται τα κύτταρα;

Τα κύτταρα απλώνονται σε μικρά γυάλινα πλακάκια και μετά από μια μικρή επεξεργασία, ελέγχονται από τον κυτταρολόγο στο μικροσκόπιο για πιθανές ανωμαλίες.

Ποιες γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο και πόσο συχνά;

Όλες οι σεξουαλικά ενεργές γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται σε ετήσιο έλεγχο μαζί με τη γυναικολογική εξέταση και το διακολπικό υπερηχογράφημα μήτρας και ωοθηκών. Οι γυναίκες στις οποίες έχει διαγνωσθεί πρόβλημα ελέγχονται κάθε 6 μήνες ή καμιά φορά και κάθε 4 μήνες. Ο ετήσιος έλεγχος πρέπει να συνεχίζεται και μετά την εμμηνόπαυση.

Πόσο αναγκαίο είναι;

Το τεστ Παπ είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ανιχνεύει πρώιμες αλλαγές στα κύτταρα και μπορούμε να προβούμε σε κατάλληλη θεραπεία πριν ακόμα εμφανιστεί ο καρκίνος. Ουσιαστικά αποτελεί το μοναδικό μέσο που αφορά πρόληψη και όχι αντιμετώπιση του καρκίνου. Κατά συνέπεια σώζει χιλιάδες ζωές και είναι σοβαρό λάθος να μην εκμεταλλεύονται οι γυναίκες το εξαιρετικό αυτό πλεονέκτημα.

Τι διαγνωστική ακρίβεια έχει;

Το κλασικό τεστ Παπ έχει περίπου 80% ακρίβεια στην ανεύρεση παθολογικών κυττάρων. Αυτό συμβαίνει γιατί το δείγμα που συλλέγεται παραμένει σε ένα ποσοστό του στη συσκευή λήψης (βούρτσα, σπάτουλα) και μόνο το 20% επιστρώνεται στο γυάλινο πλακάκι που εξετάζουμε στο μικροσκόπιο.

Επομένως είναι πιθανό να μη βρεθούν προκαρκινικά ή καρκινικά κύτταρα εάν αυτά υπάρχουν μόνο στο δείγμα που παρέμεινε στη συσκευή λήψης. Επιπλέον κατά τη λήψη του δείγματος από τον τράχηλο, ο γιατρός εκτός από κύτταρα συλλέγει και αλλά υλικά, όπως αίμα και βλέννη. Τα στοιχεία αυτά καλύπτουν τα προς εξέταση κύτταρα, δυσκολεύουν την αξιολόγηση στο μικροσκόπιο και μπορεί να οδηγήσουν σε μη αξιόπιστη διάγνωση.

Υπάρχουν άλλες μέθοδοι λήψης του δείγματος που να είναι πιο αξιόπιστες;

Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται μια καινούργια μέθοδος για τον έλεγχο των κυττάρων που λαμβάνονται από τον τράχηλο. Αυτή ονομάζεται Thin Prep Παπ Τεστ. Το δείγμα λαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο, αλλά με ένα ειδικό βουρτσάκι το οποίο τοποθετείται μέσα σε μπουκαλάκι με συντηρητικό, το υγρό Thin Prep, όπου ξεπλένεται καλά. Κατά τον τρόπο αυτό αφενός όλα τα κύτταρα που συλλέχθηκαν μεταφέρονται στο υγρό Thin Prep, αφετέρου εξασφαλίζεται η σωστή συντήρησή τους. Η μέθοδος αυτή ονομάζεται Κυτταρολογία Υγρής Φάσης και εκτός από το τεστ Παπανικολάου χρησιμοποιείται πλέον και σε άλλλες εξετάσεις.

Πώς γίνεται η επεξεργασία;

Το υγρό που έχει παρασκευαστεί φυγοκεντρείται και επεξεργάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να μεταφέρει τα κύτταρα του δείγματος αφού τα διαχωρίσει από το αίμα και τη βλέννα για να είναι ευδιάκριτα και να μην αλληλεπικαλύπτονται.

Τι πλεονεκτήματα έχει τελικά η μέθοδος αυτή;

Η εξέταση και η διάγνωση του δείγματος από τον κυτταρολόγο είναι πιο εύκολη και πιο αξιόπιστη. Υπολογίζεται πως η ακρίβεια στη διάγνωση μπορεί να αυξηθεί μέχρι 25%. Αυτό μας δίνει συνολική ακρίβεια της εξέτασης περίπου 90%. Το ποσοστό αυτό είναι εξαιρετικά υψηλό και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο ειδικά σε περιπτώσεις παρακολούθησης προηγούμενων βλαβών του τραχήλου ή σε ασθενείς με ύποπτα ευρήματα ή ανακριβείς διαγνώσεις.

Τι άλλα πλεονεκτήματα υπάρχουν;

Στο υλικό που λαμβάνεται από τον τράχηλο της μήτρας και που προορίζεται για εξετάσεις με κυτταρολογία υγρής φάσης (thin prep) μπορεί ταυτόχρονα να πραγματοποιηθεί ανίχνευση και τυποποίηση των στελεχών του ιού των ανθώπινων θηλωμάτων, εξέταση για χλαμύδια και άλλους λοιμογόνους παράγοντες (π.χ. μυκόπλασμα, ουρεόπλασμα, HSV κ.α).

Πού γίνεται και πόσο κοστίζει;

Το τεστ μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε γυναικολογικό ιατρείο αρκεί να υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός, δηλαδή το ειδικό βουρτσάκι και το φιαλίδιο με το ειδικό υγρό thin prep. Το κόστος είναι περίπου 20 ευρώ επιπλέον του απλού τεστ Παπ.

Συμπερασματικά

Έγκυρες μελέτες παγκοσμίως έχουν αποδείξει ότι το Thin Prep Pap Test δίνει ακριβέστερα αποτελέσματα από ότι το κλασικό τεστ Παπ. Η μέθοδος έχει εγκριθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Εγκρίσεων Τροφίμων και Φάρμακων (FDA) από το 1996 και αποτελεί σήμερα την πιο ευαίσθητη μέθοδο πρόληψης και διάγνωσης του καρκίνου του τράχηλου της μήτρας.