Το Ε.Σ.Υ. με την μορφή που όλοι γνωρίζουμε, παρά τις παθογένειές του,εξακολουθεί να προσφέρει υπηρεσίες υγείας.

Η εφαρμογή των κυβερνητικών πολιτικών από το 1983 μέχρι πρόσφατα, είχαν σαν αποτέλεσμα να αναπτυχθεί με την πάροδο των χρόνων ένα ανεξέλεγκτο, γραφειοκρατικό, ακριβό, άδικο, αναποτελεσματικό και διεφθαρμένο σύστημα υγείας. Παρ’ όλα αυτά και σήμερα το σύστημα επιβιώνει γιατί υπάρχουν πολλοί εργαζόμενοι σε αυτό (γιατροί, νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό), που συνεχίζουν κάτω από αντίξοες , όχι μόνο οικονομικά συνθήκες , να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με ανιδιοτέλεια, αφοσίωση, εργατικότητα, γνώση και αυτοθυσία.

Οι κυριότερες παθογένειες του Ε.Σ.Υ. είναι:

1.Η έλλειψη ουσιαστικής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας: Η εφαρμογή του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. θα μπορούσε να είναι ένα θετικό εγχείρημα. Ωστόσο, η προχειρότητα του σχεδιασμού του, η υποχρηματοδότησή του, η έλλειψη ουσιαστικού διαλόγου με τα ασφαλιστικά ταμεία και τους εκπροσώπους των γιατρών και η δημιουργία του σε συνθήκες οικονομικής χρεοκοπίας της χώρας, οδήγησαν ουσιαστικά στην υποβάθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

2. Η γεωγραφική κατανομή:Η ανάπτυξη των νοσηλευτικών μονάδων του Ε.Σ.Υ. έγινε με τον γνωστό ελληνικό τρόπο. Καμία μελέτη καταγραφής των αναγκών υγείας και φυσικά καμία πρόβλεψη για μελλοντικές ανάγκες. Κυριάρχησαν όπως πάντα μικροκομματικά και ιδιωτικά συμφέροντα, τοπικιστικές αντιλήψεις ενίοτε και μικροψυχίες, με αποτέλεσμα την άναρχη και πολλές φορές παρανοϊκά ανορθολογική κατανομή των μονάδων υγείας. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας που απέχουν δέκα λεπτά το ένα από το άλλο. Έτσι φθάσαμε στο σημείο να διαθέτουμε 30% περισσότερα νοσοκομειακά κρεβάτια ανά κάτοικο από την Μ. Βρετανία, αλλά λόγω κακής κατανομής να χρειάζονται καθημερινά επικουρικές κλίνες, τα γνωστά, επαίσχυντα, «ράντζα».

3.Η σπατάλη και η έλλειψη οργάνωσης: Συγκριτικά με την Μ. Βρετανία έχουμε διπλάσιους γιατρούς, τρεισήμισι φορές περισσότερους αξονικούς τομογράφους και δυόμισι φορές περισσότερους μαγνητικούς τομογράφους.

4.Η οικονομική αιμορραγία του συστήματος: Φακελάκι, ποσοστά από την εφαρμογή βιοτεχνολογικών προϊόντων, συνταγογράφηση αμφιβόλου αναγκαιότητας παρακλινικών εξετάσεων (αξονικές, μαγνητικές τομογραφίες, εργαστηριακές εξετάσεις, κ.λπ.).

5.Πλημελλής εκπαίδευση και έλλειψη αξιολόγησης των επιστημόνων υγείας:Μεγάλος αριθμός φοιτητών, έλλειψη σε εθνικό επίπεδο αξιολόγησης και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης των γιατρών. Έλλειψη πρωτοκόλλων αξιολόγησης των νοσηλευτικών μονάδων.

6.Η στελέχωση του Ε.Σ.Υ. με γιατρούς, νοσηλευτές, διοικητικό και λοιπό προσωπικό έγινε τις περισσότερες φορές με αναξιοκρατικά και πελατειακά κριτήρια.Και εδώ πρυτάνευσε η γνωστή στρέβλωση: Το Ε.Σ.Υ. στελεχώθηκε σε πολλές περιπτώσεις με γνώμονα όχι την εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων αλλά των “ημετέρων”, πολλοί από τους οποίους προσλήφθηκαν ρουσφετολογικά.

Με την εφαρμογή των μνημονίων πάρθηκαν τα παρακάτω μέτρα:

α)Οριζόντια περικοπή των μισθών όλων των εργαζομένων στο Ε.Σ.Υ., β)Αύξηση της συμμετοχής των ασφαλισμένων, ακόμη και αυτών με χρόνια νοσήματα, στην απόκτηση φαρμάκων και στην νοσηλεία, γ) Εφαρμογή του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης φαρμάκων και παρακλινικών εξετάσεων, δ) Μείωση των τιμών των φαρμακευτικών σκευασμάτων και ιδιαίτερα των πιο ακριβών, ε)Χωρίς σχέδιο συνένωση ελάχιστων νοσηλευτικών μονάδων.

Σήμερα, τρία χρόνια μετά την εφαρμογή αυτών των πολιτικών, αυτό που βιώνουμε, είναι η παραπέρα υποβάθμιση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης. Αυτό λοιπόν που επιβάλλεται άμεσα είναι η εφαρμογή μεταρρυθμιστικών-εξυγιαντικών πολιτικών, με σκοπό την ενίσχυση του συστήματος υγείας στην χώρα μας, για να εξασφαλίζει ασφάλεια και σιγουριά στους πολίτες ότι θα έχουν επαρκή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Έτσι, για την μεταρρύθμιση του Ε.Σ.Υ., ανεξαρτήτως μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας, απαιτούνται:

1.Ανάπτυξη του υγειονομικού χάρτη της χώρας (κατανομή Νοσοκομείων, Κέντρων Υγείας, Μονάδων Ε.Ο.Π.Υ.Υ., ιδιωτικών ιατρείων και εργαστηρίων,Μονάδων Ψυχικής Υγείας,κ.λπ.) που θα αναδείξει ελλείψεις και πλεονάσματα και θα βοηθήσει στον ορθολογικό εκσυγχρονισμό του συστήματος.

2.Δημιουργία εθνικού συστήματος εκπαίδευσης και αξιολόγησης των επιστημόνων υγείας και των νοσηλευτικών μονάδων.

3.Αναπροσανατολισμός του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., με έμφαση στην πρόληψη των ασθενειών, στον εξορθολογισμό των δαπανών του και στον αποτελεσματικό έλεγχο των συνταγογραφούμενων φαρμάκων και των παρακλινικών εξετάσεων, μέσω του συστήματος της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και με την εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων.

4. Θέσπιση του γνωστού θεσμού του οικογενειακού γιατρού. Αυτή είναι η βασική δομή της πρωτοβάθμιας περίθαλψης στα αναπτυγμένα κράτη και αποτελείται από παθολόγους, παιδιάτρους και ειδικούς γενικούς γιατρούς. Είναι ο γιατρός που κατέχει το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό του ασφαλισμένου και γίνεται ο ενδιάμεσος καθοδηγητής όταν ο ασθενής έχει ανάγκη εξειδικευμένης παροχής υπηρεσιών υγείας.

5.Εθνικοί διαγωνισμοί για προμήθεια φαρμακευτικών ουσιών και όχι ιδιοσκευασμάτων. Στον τομέα των υλικών, διαγωνισμοί με γνώμονα τις κατώτερες τιμές των κρατών μελών της Ε.Ε.

6.Συγχώνευση νοσηλευτικών ιδρυμάτων με βάση γεωγραφικές και υγειονομικές ανάγκες, με σκοπό την δημιουργία όσο το δυνατόν πιο αυτοτελών υγειονομικών σχηματισμών, με βάση τις υγειονομικές περιφέρειες της χώρας.

7.Επιλογή εξειδικευμένων διευθυντικών στελεχών γιά τα Νοσοκομεία της χώρας, με διαφανείς και αξιοκρατικούς διαγωνισμούς και εισαγωγή συστημάτων και πρακτικών σύγχρονης διοίκησης σε όλες τις μονάδες του συστήματος.

Οι προτάσεις αυτές δεν είναι θεωρητικές συλλήψεις αλλά δοκιμασμένες θεσμικές κατακτήσεις που εφαρμόζονται ως αυτονόητες πρακτικές στα υγειονομικά συστήματα πολλών ευρωπαϊκών χωρών.

Με τις παραπάνω μεταρρυθμίσεις το Ε.Σ.Υ. θα απαιτεί λιγότερη χρηματοδότηση, οι προσφερόμενες υπηρεσίες θα αναβαθμισθούν και θα πολλαπλασιασθούν, ενώ οι εργαζόμενοι στο σύστημα θα αποζημιώνονται καλύτερα. Σε τελευταία ανάλυση, οι παραπάνω μεταρρυθμίσεις θα μπορέσουν να αντιστρέψουν τον εκφυλισμό του συστήματος υγείας στην χώρα μας σε εφιαλτικό κακέκτυπο μιάς ρεαλιστικής ουτοπίας, η οποία ευαγγελίζεται ένα ανθρωποκεντρικό σύστημα υγείας.Η πρόσβαση σ’ αυτό να εξαρτάται από την ανάγκη για περίθαλψη και όχι από το εισόδημα ή από την κοινωνική θέση.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΑΡΜΠΟΥΝΗΣ