Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είναι υποχρεωμένος να μην προδώσει τη λαϊκή εντολή, αλλά και να μη μεθύσει από την επιτυχία του, εάν θέλει πράγματι να πάρει αύριο-μεθαύριο το τιμόνι και να οδηγήσει.

Είναι σήμερα πια διασταυρωμένο από πολλές πηγές ότι τον Νοέμβριο του 1974 ο τότε 55χρονος Ανδρέας Παπανδρέου είχε σκεφτεί πολύ σοβαρά να εγκαταλείψει την πολιτική, να φύγει από την Ελλάδα -όπου είχε επιστρέψει μόλις 3 μήνες νωρίτερα- και να πιάσει πάλι τον μίτο μιας πανεπιστημιακής σταδιοδρομίας που αυτοβούλως είχε διακόψει πριν από 10 χρόνια.

Του ήταν δύσκολο να συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι οι ίδιοι άνθρωποι που τον αποθέωσαν στο αεροδρόμιο τον Αύγουστο, τον είχαν φιλοδωρήσει στην κάλπη με το λυμφατικό, σχεδόν χλευαστικό 13% των ψήφων. Είχαν υποκύψει στο εκβιαστικό δίλημμα «Καραμανλής ή Τανκς», το πρώτο από μια πανσπερμία εκβιαστικών διλημμάτων που θα ακολουθούσαν τα επόμενα 38 χρόνια. Δεν έχει σημασία ποιος μετέπεισε τον Ανδρέα τελικά, ούτε και ποια θα ήταν η μοίρα της Ελλάδας εάν εκείνος αποχωρούσε. Στο νεκροταφείο του «Εάν» είναι αμέτρητα τα μνήματα.

Ο Ανδρέας παρέμεινε στην πολιτική σκηνή και την ταρακούνησε συθέμελα με ένα Ρουά Ματ σε δύο κινήσεις. Από το 1974 έως το 1977 σχεδόν διπλασίασε τα εκλογικά του ποσοστά και τέσσερα χρόνια αργότερα τα εκτόξευσε στο μυθικό 48%, που έφερε «το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση» και «τον Λαό στην εξουσία». ‘Η περίπου. Η μαξιμαλιστική του ρητορική -έξω από το ΝΑΤΟ, όχι στην ΕΟΚ (πριν) και έξω από την ΕΟΚ (μετά)- απέδωσε πενιχρούς καρπούς επί της ουσίας, αλλά το δαιμονικό του ταλέντο στους ευφημισμούς και μια ανεπανάληπτη ικανότητα να πιάνει τον παλμό του κόσμου τού εξασφάλισαν τρεις μακρόχρονες πρωθυπουργικές θητείες μ’ ένα και μόνο σκοτεινό διάλειμμα ανάμεσα στη δεύτερη και την τρίτη. Το τίμημα όμως του λαϊκισμού του -ενός λαϊκισμού α λα Περόν- ήταν βαρύ κι ασήκωτο.

Οικοδόμησε ένα διεφθαρμένο πελατειακό κράτος, με στελέχη εθισμένα στους διορισμούς και στις επιδοτήσεις. Αυτά τα στελέχη κουλαντρίζαν τους ψηφοφόρους με την υπόσχεση ότι κάποτε, με χρόνια-με καιρούς, μπορεί να βάλουν κι εκείνοι το χέρι στο βάζο με το μέλι, ενώ ταυτόχρονα το αντίπαλον δέος στη δικομματική τραμπάλα, η Νέα Δημοκρατία, έπαιζε στον ίδιο σκοπό, όταν δεν πλειοδοτούσε κιόλας. Το «κάποτε» δεν ήρθε δυστυχώς ποτέ – αλλά ήρθε ο λογαριασμός.=

Σήμερα, σχεδόν 31χρόνια μετά την «Αλλαγή», ένας σχετικά νέος πολιτικός σχηματισμός, ο ΣΥΡΙΖΑ, με έναν σκανδαλωδώς νέο -για τα σταθμά της γεροντοκρατίας- πολιτικό ηγέτη, τον 38χρονο Αλέξη Τσίπρα, δείχνει να επαναλαμβάνει τον άθλο του Παπανδρέου, σε συμπυκνωμένο μάλιστα πολιτικό χρόνο, καθώς ο τετραπλασιασμός των δικών του δυνάμεων επιτυγχάνεται σε δυόμισι και όχι σε επτά έτη.

Ο Αλέξης όμως, αν και νεότερος, έχει το πλεονέκτημα της στερνής γνώσης – ξέρει πού έκανε λάθος ο Ανδρέας και οφείλει να μην το επαναλάβει. Ανάμεσα στη Σκύλλα του άκρατου λαϊκισμού και στη Χάρυβδη της εξουσίας με κάθε τίμημα, σε ένα μονοπάτι στρωμένο με μπανανόφλουδες, όπου διαρκώς συναπαντάει χτεσινούς ορκισμένους πολιτικούς αντιπάλους του έτοιμους δήθεν να τον αγκαλιάσουν μα στην πραγματικότητα να τον ακινητοποιήσουν με τις λαβές τους και να τον ρίξουν κάτω, ο Αλέξης είναι υποχρεωμένος να μην προδώσει τη λαϊκή εντολή, αλλά και να μη μεθύσει από την επιτυχία του, εάν θέλει πράγματι να πάρει αύριο-μεθαύριο το τιμόνι και να οδηγήσει. Να διατηρήσει την ευθυκρισία του και να μη χάσει ούτε στιγμή από μπροστά του το φάσμα του ΠΑΣΟΚ που το μόνο που κατόρθωσε, μέσα σε τέσσερις δεκαετίες, ήταν να επιστρέψει στο 13%, το θλιβερό σημείο εκκίνησης. ΣΥΡΙΖΑ – το νέο ΠΑΣΟΚ; Οχι, ευχαριστώ.

Ο Αλ. Τσίπρας έχει το πλεονέκτημα της στερνής γνώσης, ξέρει πού έκανε λάθος ο Ανδρέας και οφείλει να μην το επαναλάβει

*Ο Πέτρος Τατσόπουλος είναι συγγραφέας. Εξελέγη βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στη Β’ Αθήνας

The Insider