Δέκα καπναποθήκες της Ξάνθης, μάρτυρες της συνυφασμένης με την καλλιέργεια του καπνού ιστορίας της πόλης, χαρακτηρίστηκαν ως μνημεία από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων

Οι καπναποθήκες χρονολογούνται από τα μέσα του 19ου αιώνα ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Χωρίζονται δε σε δύο κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθός τους. Τα μεγάλα πολυώροφα κτίρια αποτελούν τις καπναποθήκες των μεγάλων εμπόρων, ενώ τα μικρά μονώροφα κτίρια ανήκουν σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις.

Τυπολογικά δεν έχουν πολλές διαφορές στην εσωτερική διάταξη των χώρων. Στο ισόγειο και στους ορόφους ή τη σοφίτα γινόταν επεξεργασία και συσκευασία του καπνού, ενώ στο ημιυπόγειο αποθηκεύονταν τα καπνά σε συνθήκες σχετικής υγρασίας και ελεγχόμενου αερισμού και φωτισμού.

Οι δέκα καπναποθήκες που χαρακτηρίστηκαν ως μνημεία (ολόκληρες, ως προς το κέλυφος ή ως προς την περιμετρική τοιχοποιία) βρίσκονται στα νοτιοανατολικά του αστικού ιστού της Ξάνθης. Πρόκειται για ισόγειες καπναποθήκες στις οδούς Νέστου 3-5, Σταθμού 12, Πλουτάρχου 2, Πλουτάρχου 4 και επί των οδών Τρικούπη και Μητροπολίτη Παναρέτου. Επίσης, διώροφες καπναποθήκες στη συμβολή των οδών Αβδήρων 44 και Ιωαννίνων, στην οδό Πλάτωνος 27, στην οδό Σκρα 4, στις οδούς Σκρα και Σωκράτους, και στη συμβολή των οδών Τρικούπη και Πλουτάρχου.

Σε αρκετές περιπτώσεις είναι εγκαταλειμμένες και σε κακή κατάσταση διατήρησης ή με πολλές επεμβάσεις και προσθήκες στο εξωτερικό και το εσωτερικό τους.

Τα μέλη του Συμβουλίου θεώρησαν ότι τα κτίρια αυτά διαθέτουν αξιόλογα αρχιτεκτονικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά, ενώ αποτελούν τεκμήρια της εμπορικής δραστηριότητας της Ξάνθης στην παραγωγή καπνού. Επίσης, ότι η προστασία τους θα συμβάλει στην ανάσχεση της αλλοίωσης της ιστορικής και πολεοδομικής φυσιογνωμίας της περιοχής.

Συνολικά το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων εξέτασε κατά τη χτεσινή συνεδρίαση 13 καπναποθήκες, για δύο από τις οποίες στη συμβολή των οδών Βουλγαροκτόνου και Δημοκρίτου και Βιζβίζη & Σωκράτους κρίθηκε ότι δεν πρέπει να κηρυχθούν μνημεία. Η εξέταση άλλης μίας καπναποθήκης αποσύρθηκε, καθώς δεν έχει εντοπιστεί ο ιδιοκτήτης της.

Σημειώνεται ότι κατά το παρελθόν και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους το υπουργείο Πολιτισμού είχε χαρακτηρίσει άλλες 15 καπναποθήκες της Ξάνθης ως μνημεία.