« Χοτζάδες- Ιμάμηδες και Ιεροδιδάσκαλοι στην Θράκη». Του Συμεών Σολταρίδη *Μετά την συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά με τον Τούρκο ομόλογο του  Ταγίπ Ερντογάν, στο Κατάρ και  την  συνομιλία  που είχε σχετικά με την ψήφιση της τροπολογίας «περί Ιεροδιδασκάλων», επανήλθε το θέμα, το οποίο «ειρήσθω εν παρόδω» εντάσσεται στο γενικότερο Μουφτειακό πρόβλημα. Το ζήτημα αυτό ταλανίζει την Ελληνική πολιτική ζωή από το 1920, ημερομηνία ενσωμάτωσης της Θράκης στον εθνικό κορμό.

Στο σημερινό σημείωμα δεν θα γίνει αναφορά στο θέμα της εκλογής, καθώς και στις αρμοδιότητες του Μουφτή, γιατί  είναι πολυδαίδαλο πρόβλημα. Απλά, θα γίνει αναφορά στην τροπολογία  που πρόσφατα ψηφίσθηκε, η οποία  ανέδειξε όχι μόνο την εθνικιστική  και πατριδοκαπηλευτική   πολιτική  πολλών κομμάτων, αλλά και την άγνοια  των περισσοτέρων πολιτικών , πολιτευτών και δημοσιογράφων.

Χωρίς λοιπόν, σήμερα, να γίνει αναφορά στο Μουφτειακό  και πολύ περισσότερο στα πολιτικά ζητήματα της Θράκης, θα γίνει μια ανάλυση γύρω από το θέμα, σημειώνοντας  ότι η τροπολογία αυτή, η οποία είναι πλέον νόμος, με την εφαρμογή της ή θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα  στην Θράκη και κατ΄ επέκταση στα Ελληνοτουρκικά ή θα παραμείνει και πάλι ανεφάρμοστη.

Ας κάνουμε λοιπόν πρώτα  μια ιστορική αναδρομή. Το 2007 ψηφίσθηκε  ο νόμος 3536, όπου μεταξύ των πολλών άρθρων γίνεται λόγος στην επιλογή και πρόσληψη «ιεροδιδασκάλων» στα άρθρα 36 έως 39. Σε αυτό το νόμο  προτείνονταν  ότι η επιτροπή που θα επέλεγε τους «ιεροδιδασκάλους»  θα ήταν πέντε Έλληνες πολίτες Ορθόδοξοι, τρεις  εκπρόσωποι Υπουργείων και δύο μελη ΔΕΠ Ελληνικών Πανεπιστημίων «ειδικών σε θέματα της Ισλαμικής θρησκείας», οι οποίοι και στην συνέχεια θα πρότειναν τον διορισμό τους. Με τον τρόπο αυτό ο νόμος υποβάθμιζε και αφαιρούσε τις ήδη μειωμένες, προ πολλού,  αρμοδιότητες του νόμιμου Μουφτή, τον οποίο η επίσημη Πολιτεία έχει ήδη «αποδυναμώσει». Και αυτό διότι  σε κάθε Μουφτεία  υπάρχει από το 1920 επιτροπή αποτελούμενη από πέντε Μουσουλμάνους πρωθιερείς οι οποίοι ελέγχουν τον  υποψήφιο Χότζα και Ιμάμη σε περίπου δέκα τομείς, όπως α) ορθοφωνία ανάγνωσης Κορανίου, β) γνώση της Ισλαμικής Θεολογίας, γ) οι υποχρεώσεις του Μουσουλμάνου, δ) οι διαφορές μεταξύ προσευχής της Παρασκευής και των εορτών του Μπαϊραμίου κ.λ.π. Πολύ ορθά λοιπόν ο Μουφτής Κομοτηνής, τότε, δεν είχε  υπογράψει  για την εφαρμογή του Νόμου, αφού μια τέτοια πράξη  θα τον «γελειοποιούσε». Και όχι μόνο δεν υπέγραψε για την εφαρμογή του Νόμου, αλλά «απείλησε» την τότε Κυβέρνηση ότι θα παραιτηθεί σε περίπτωση που θα εφαρμόζονταν ο νόμος, χωρίς την έγκρισή του. Οπότε και η τότε Κυβέρνηση παρέπεμψε στις καλένδες τον «εν λόγω νόμο».

Πριν από όλα  λοιπόν  οι βουλευτές που θα ψήφιζαν την τροπολογία  θα έπρεπε να γνωρίζουν το όλο θέμα και ταυτόχρονα  ότι στο Ισλάμ δεν υπάρχει επίσημος τίτλος ιεροδιδασκάλου και ότι , όπως αναφέρει και ο σεβαστός μας καθηγητής στην Κωνσταντινούπολη στο λεξικό το οποίο έχει  εκδόσει, Αντ. Θεοφυλακτίδης, οι Χοτζάδες και οι Ιμάμηδες  ηγούνται θρησκευτικών τελετών και της προσευχής και ταυτόχρονα είναι ιεροδιδάσκαλοι, αφού διδάσκουν το Κοράνιο.

Το ζήτημα λοιπόν είναι οι Χοτζάδες και οι Ιμάμηδες στα τεμένη της Θράκης. Στην Θράκη υπάρχει ο νόμιμος Μουφτής που διορίζει το κράτος, τον οποίο δεν αποδέχεται η Τουρκία και μεγάλο μέρος της μειονότητας και ο έτερος, ο λεγόμενος «εκλεγμένος» τον οποίο δεν αναγνωρίζει το κράτος, αλλά αναγνωρίζει η Τουρκία και το μεγαλύτερο μέρος της μειονότητας. Το 90% των υφιστάμενων  λοιπόν Χοτζάδων και Ιμάμηδων  στην Θράκη είναι κάτω από την επιρροή και τον έλεγχο του λεγόμενου «εκλεγμένου» Μουφτή και  μισθοδοτούνται  από αυτόν. Αν όμως τεθεί το ερώτημα γιατί μισθοδοτούνται από μία μη θεσμοθετημένη και μη αναγνωρισμένη «αρχή», η απάντηση  είναι απλή: διότι η Ελληνική Πολιτεία δεν εφάρμοσε το νόμο, δεν συνομίλησε με τους νόμιμους Μουφτήδες και με τους εκπροσώπους των Μουφτειών για την άμεση τροπολογία του νόμου «επί τω βελτίω», άφησε έκθετους τους Μουσουλμάνους πρωθιερείς και φυσικά τους άφησε απλήρωτους. Και επειδή οι πρωθιερείς στο Ισλάμ επιλέγονται από την ενορία, ελέγχονται και διορίζονται από την νόμιμη Μουφτεία με διοριστήρια και πληρώνονται από τις ενορίες, ήταν φυσικό η πληθώρα αυτών των ανθρώπων να καταφύγουν  στον «εκλεγμένο» και μη αναγνωρισμένο Μουφτή .

Έρχεται λοιπόν το κράτος μετά από μία πενταετία και ζητά να διορθώσει τα λάθη του παρελθόντος. Διαφοροποιεί ελάχιστα σημεία του νόμου 3536/2007, χωρίς να ζητήσει την γνώμη των νόμιμων Μουφτήδων,   και  με μια ατεκμηρίωτη  επιχειρηματολογία, η οποία  προβληματίζει, ζητά  να ψηφιστεί. Οι  αλλαγές που  κάνει σχετίζονται με την επιτροπή επιλογής των «ιεροδιδασκάλων» και με τον τρόπο διορισμού τους. Καταργεί  την αποτελούμενη από πέντε Ορθοδόξους επιτροπή  και την μετατρέπει σε τρεις Μουσουλμάνους και δύο Ορθοδόξους. Στην ουσία όμως  διατηρεί την κατάργηση της  Μουφτειακής επιτροπής  που υπήρχε από το 1920 . Έτσι  η Ελληνική πολιτεία  αφαιρεί από τον οικείο νόμιμο Μουφτή αρμοδιότητες  που αφορούν τα θρησκευτικά ήθη και έθιμα των Μουσουλμάνων στην Θράκη και αλλοιώνει το πνεύμα του νόμου 1920/91 που βασίζονταν στο νόμο 2345/20, στους οποίους νόμους έλεγε ότι « ο Μουφτής διορίζει και παύει τους θρησκευτικούς λειτουργούς». Θέλοντας δε να προλάβει μια πιθανή άρνηση εφαρμογής του Νόμου, από τους νόμιμους και φίλα προσκείμενους Μουφτήδες,  με το άρθρο 37 σημειώνει ότι «οι συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου διάρκειας 9 μηνών, θα υπογράφονται  άμεσα από τον υποψήφιο και τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων», οπότε και  αφαιρεί  άλλη μια δικαιοδοσία του νόμιμου Μουφτή. Την δικαιοδοσία του διορισμού.

Και ερχόμαστε στο περίφημο άρθρο 36, με το οποίο δύναται ο προσληφθείς αν το επιθυμεί και υπάρχει ανάγκη στα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, να διορίζεται στα σχολεία για την διδασκαλία του θρησκευτικού μαθήματος του Ισλάμ σε μουσουλμανόπαιδες, με την υποχρέωση να μειωθούν οι ώρες εργασίας του από τα τεμένη !!! Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι τα κανονικά και μέσα στο ωράριο του σχολείου  μαθήματα δεν είναι «Κουράν Κουρσού» ( κατηχητικά), αλλά μαθήματα Θρησκευτικών. Οπότε είναι  ψευδές  και πολιτικά άτοπο να λέγεται ότι ο διορισμός των ιεροδιδασκάλων γίνεται για να περιοριστούν  τα κατηχητικά τα οποία γίνονται στα τεμένη. Άλλο το μάθημα και άλλο το κατηχητικό.

Η τροπολογία και πλέον νόμος  δεν λύνει το πρόβλημα. Απεναντίας θα δημιουργηθούν νέα και σοβαρότερα προβλήματα. Έχοντας υπόψη μας το Ισλαμικό δίκαιο, το εθιμικό δίκαιο, τον τρόπο επιλογής και διορισμού των πρωθιερέων στην Θράκη, ας υποθέσουμε ότι   και με την οικονομική κρίση που υπάρχει, εκατό άτομα θα υποβάλλουν αίτηση, θα επιλεγούν και θα διοριστούν. ( Στο σημείο αυτό θα πρέπει να υπολογίσουμε και ποια στάση θα τηρήσει για παράδειγμα ο νόμιμος  και μη αρεστός στην Τουρκία Μουφτής Κομοτηνής, ο οποίος δήλωσε ότι  «πρώτα θα μελετήσει το Νόμο και μετά θα σκεφθεί αν θα τον εφαρμόσει με την παρουσία του στην επιτροπή και με τα διοριστήρια που θα εκδώσει» !!!). Συνεχίζοντας το ενδεχόμενο σενάριο, μεταβαίνουν οι εκατό αυτοί επιλεγμένοι  στις ενορίες που τους τοποθέτησαν. Τι θα συμβεί αν οι ενορίες και τα διοικητικά συμβούλια των ενοριών δεν τους αποδεχθούν; ή τι θα συμβεί αν  οι πρωθιερείς αυτοί δεν έχουν μαθητές στα σχολεία, επειδή οι γονείς θα αντιδράσουν στον τρόπο επιλογής τους ;

Για να μην μακρολογούμε. Η ύπαρξη  σήμερα στην Θράκη  νομίμων και μη νομίμων Μουφτήδων οφείλεται στο γεγονός ότι η Πολιτεία αδιαφορεί ή  δεν επιθυμεί  να θέσει το θέμα σε μία νέα βάση, με πολιτικό σκεπτικό και στο πλαίσιο του διαλόγου που θα αναπτύξει με την ίδια την μειονότητα. Το Μουφτειακό ζήτημα η Πολιτεία θα το βρει μπροστά της και όσο το καθυστερεί τόσο μεγαλύτερο κίνδυνο εγκυμονεί. Με την τροπολογία αυτή θα ανακύψουν νέα  προβλήματα. Και όπως σήμερα υπάρχουν οι νόμιμοι και οι μη νόμιμοι Μουφτήδες, έτσι θα προκύψουν και οι νόμιμοι και οι μη νόμιμοι Χοτζάδες, Ιμάμηδες και διδάσκαλοι του Κορανίου.

Το τελικό συμπέρασμα είναι: ή η τροπολογία κατατέθηκε χωρίς εμβάθυνση στο ζήτημα και μόνο με το σκεπτικό ότι μισθοδοτώντας Χοτζάδες και Ιμάμηδες θα αποδυναμωθεί ο «εκλεγμένος» και μη νόμιμος Μουφτής και δεν θα επηρεάζει το Τουρκικό Προξενείο τους πρωθιερείς,   ή κατατέθηκε για να δημιουργηθεί βαθμιαία  ένα εν δυνάμει εκλεκτορικό σώμα  και να ζητηθεί η βοήθεια του, στην περίπτωση  εκλογής ενός νέου Μουφτή ή  για να δημιουργηθεί μια τεχνητή πολιτική κρίση με σκοπό την συσπείρωση των κομματικών στελεχών και φίλων ή και ψηφοφόρων των «εθνικώς σκεπτομένων κομμάτων».!!! Λογικές που καταλήγουν όλες τους να διευκολύνουν ακόμα περισσότερο τη στροφή της μειονότητας προς την Τουρκία.

Ορθώς λοιπόν η ΔΗΜΑΡ καταψήφισε την τροπολογία, εφόσον  δια  της τροπολογίας γίνεται ευθεία παρέμβαση στον σημερινό τρόπο λειτουργίας των Μουφτειών και καταργείται ο νόμος 1920/91,  που αναφέρει τον τρόπο διορισμού θρησκευτικών λειτουργών στην Μουσουλμανική Μειονότητα της Δυτικής Θράκης, παρεμβαίνει στο εθιμικό δίκαιο της μειονότητας, δημιουργεί προβλήματα στην ελεύθερη επιλογή των θρησκευτικών λειτουργών από τις ενορίες και αναμειγνύεται στα εσωτερικά  της Μουσουλμανικής θρησκείας, διορίζει εξωθεσμικά (εκτός ΑΣΕΠ) «εκπαιδευτικούς» στα σχολεία για την διδασκαλία του θρησκευτικού μαθήματος στους Μουσουλμάνους μαθητές και μαθήτριες. Εξάλλου,  ήταν φανερή και  από τις τοποθετήσεις των βουλευτών των άλλων κομμάτων η σύμπλευση του λαϊκισμού (ΠΑΣΟΚ) με τον υπερ-εθνικισμό ( Ν.Δ, ΑΝ.ΕΛ, ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ), που από κοινού ψήφισαν την τροπολογία, γεγονός που οδήγησε την ΔΗΜΑΡ στην καταψήφιση της εν λόγω τροπολογίας.

*Δημοσιογράφου – Δρ. Θρησκειολογίας – Ισλαμολόγου
Μέλους  Ν.Ε ΔΗΜΑΡ Ν. Ροδόπης