Στις 11 Ιουλίου 2011 σε ναυτική βάση της Κύπρου συνέβη μία τρομακτική έκρηξη. Δεκατρείς άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, εξήντα δύο άλλοι τραυματίστηκαν, ενώ προκλήθηκαν τεράστιες οικονομικές ζημιές με ολοκληρωτική καταστροφή ενός ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού και σοβαρότατες επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία.

Από την πρώτη στιγμή διατυπώθηκαν έντονα κατηγορίες για ευθύνες υψηλά ιστάμενων προσώπων (Πρόεδρος Δημοκρατίας και κορυφαίοι Υπουργοί).

Πέρα από την κυπριακή δικαιοσύνη, που επιλήφθηκε του θέματος, ενδιαφέρον έχει ο τρόπος που αντέδρασε θεσμικά στο μεγάλο αυτό ζήτημα το πολιτικό σύστημα του Κύπρου.

1. Στις 20 Ιουλίου 2011, μόλις 9 μέρες μετά το τραγικό συμβάν, το Υπουργικό Συμβούλιο της Κύπρου διόρισε – χωρίς να έχει τέτοια υποχρέωση – Ερευνητική Επιτροπή για να εντοπίσει τις ευθύνες για την έκρηξη, προκειμένου να δοθούν επαρκείς απαντήσεις στα μεγάλα ερωτηματικά που απασχολούσαν την κοινή γνώμη.

2. Στην Επιτροπή, όπως και εκ των υστέρων αποδεικνύεται από το πόρισμα που κατατέθηκε, δεν διορίστηκαν κολλητοί της Κυβέρνησης για να συγκαλύψουν την υπόθεση, αλλά άνθρωποι με κύρος και συνείδηση.

3. Η Επιτροπή κάλεσε για εξέταση μεταξύ πολλών άλλων τόσο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όσο και κορυφαίους Υπουργούς.

4. Τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και οι κορυφαίοι Υπουργοί προσήλθαν στην Επιτροπή και έδωσαν εξηγήσεις, με την παρουσία μάλιστα και των συγγενών των θυμάτων.

5. Η Επιτροπή ολοκλήρωσε το έργο της (εξέτασε 35 πρόσωπα και μελέτησε 21.000 σελίδες εγγράφων) και κατέθεσε το πόρισμά της (650 σελίδες) στις 30 Σεπτεμβρίου 2011, δηλαδή σε χρονικό διάστημα δύο περίπου μηνών, συμπεριλαμβανομένου και του μήνα Αυγούστου.

6. Στο πόρισμά της η Εξεταστική Επιτροπή, η οποία επαναλαμβάνουμε διορίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο, επιρρίπτει σοβαρές ευθύνες (ποινικές και πολιτικές) για το τραγικό συμβάν τόσο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όσο και σε κορυφαίους Υπουργούς, δηλαδή σ΄αυτούς που τη διόρισαν.

Εάν σκεφτούμε πως αντέδρασε το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας σε ανάλογες περιπτώσεις (Χρηματιστήριο, ομόλογα, υποκλοπές, Βατοπέδι και πολλά άλλα), που καταρράκωσαν το κύρος της χώρας, έβλαψαν το δημόσιο συμφέρον και προκάλεσαν και τεράστια οικονομικά ζημιά στους πολίτες, θα μιας πιάσει θλίψη, μελαγχολία και οργή. Ας κάνουμε λοιπόν τη σύγκριση βήμα-βήμα:

1. Οι εξεταστικές επιτροπές έγιναν με μεγάλη καθυστέρηση και μάλιστα αφού πρώτα οι εκάστοτε κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες εξάντλησαν κάθε δυνατότητα για την παραγραφή των αδικημάτων των πολιτικών προσώπων.

2. Ακόμα και όπου τελικά έγιναν εξεταστικές επιτροπές, σκοπός τους δεν ήταν η αποκάλυψη της αλήθειας, αλλά η συγκάλυψη των ευθυνών των «ημετέρων» και η απόδοση ευθυνών μόνο στους πολιτικούς αντιπάλους.

3. Ούτε βέβαια τόλμησαν οι βουλευτές των δύο μεγάλων κομμάτων να καλέσουν στις Εξεταστικές Επιτροπές για εξέταση τους πρώην αρχηγούς τους και πρώην πρωθυπουργούς (Κ.Σημίτη και Κ.Καραμανλή), επί των ημερών των οποίων συνέβησαν όσα συνέβησαν.

4. Και φυσικά ούτε και οι πρώην πρωθυπουργοί είχαν τη στοιχειώδη ευθιξία να ζητήσουν να εμφανιστούν ενώπιον των Εξεταστικών Επιτροπών για να εξηγήσουν πως συνέβησαν αυτά που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας τους.

5-6. Οι μεθοδεύσεις που έγιναν στη συγκρότηση και στη λειτουργία των εξεταστικών επιτροπών δεν άφησαν κανένα περιθώριο για έγκαιρα και αξιόπιστα πορίσματα.

Και για όλα αυτά βέβαια δεν φταίνε οι ξένοι. Ούτε η τρόικα ούτε το ΔΝΤ. Φταίμε όλοι μας. Το πολιτικό σύστημα που τα μαγειρεύει και εμείς που τα ανεχόμαστε. 

Κώστας Γούναρης