Η λειτουργία ενός πρωτοβάθμιου συστήματος περίθαλψης για όλους είναι ανάγκη, ιδιαίτερα τώρα που τα χαμηλά οικονομικά στρώματα υποφέρουν και οι άνεργοι αυξάνονται.

Υπενθυμίζω ότι ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ιδρύθηκε χωρίς τον απαιτούμενο διάλογο με τα ασφαλιστικά ταμεία και τους εκπροσώπους των γιατρών, σε συνθήκες πτώχευσης της χώρας και μετά το κούρεμα που έπληξε τα αποθεματικά των ταμείων. Έτσι ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. υποβάθμισε άμεσα την περίθαλψη των ασφαλιστικών ταμείων με την ομογενοποίησή τους. Από την άλλη μεριά, είναι σαφές ότι σήμερα ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. διοικείται ως μία μονάδα με ίσες παροχές στους ασφαλισμένους , κάτι που δυνητικά θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερη διαχείριση.

Μέχρι σήμερα στον δημόσιο διάλογο κυριαρχούν οι αδυναμίες του λογιστικού σχεδιασμού, συγκαλύπτοντας την ανεπάρκεια του ποιοτικού σχεδιασμού, της ουσιαστικής δηλαδή παροχής πρωτοβάθμιας περίθαλψης και της πρόληψης. Η υποβάθμιση των παροχών υγείας-πέρα από την αναμφισβήτητη υποχρηματοδότηση του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.- οφείλεται και στη γραφειοκρατία, στην υπερεπάρκεια του αριθμού των γιατρών και των φαρμακοποιών, στην εκτέλεση μεγάλου αριθμού, αμφιβόλου αναγκαιότητας εξετάσεων ( μαγνητικές και αξονικές τομογραφίες κλπ) και τελικά στην υπερβολική «κατανάλωση» ιατρικών υπηρεσιών. Τα παραπάνω δυσχεραίνουν ταυτόχρονα τη μετεκπαίδευση των γιατρών και την αξιολόγηση των υγειονομικών μονάδων και των προσφερόμενων υπηρεσιών, αυξάνουν την συνταγογράφηση φαρμάκων και άλλων επεμβάσεων, με αποτέλεσμα την συνολική αύξηση της δαπάνης, την παράλληλη αύξηση των ανεπιθύμητων παρενεργειών και ουσιαστικά την υποβάθμιση της υγείας.

Μέχρι τώρα η περικοπή των δαπανών στην υγεία στοχεύει σε λογιστικού τύπου συγχωνεύσεις υπηρεσιών και σε μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης, αγνοώντας ότι το ζητούμενο είναι η απλουστευμένη εφαρμογή προληπτικής ιατρικής στον γενικό πληθυσμό και η εξειδικευμένη στις ευπαθείς ομάδες, με τελικό στόχο την ελάττωση του όγκου των ασθενών και της φαρμακοθεραπείας.

Το κυρίαρχο χαρακτηριστικό που καθιστά ελλειμματική την δομή του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., είναι η ανυπαρξία του γνωστού θεσμού του οικογενειακού γιατρού. Αυτή είναι η βασική δομή της πρωτοβάθμιας περίθαλψης στα ανεπτυγμένα κράτη και αποτελείται από παθολόγους, ειδικούς γενικούς γιατρούς και παιδιάτρους. Είναι ο γιατρός που κατέχει το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό του ασφαλισμένου και γίνεται ο ενδιάμεσος καθοδηγητής, όταν ο ασθενής έχει ανάγκη εξειδικευμένης παροχής υπηρεσιών υγείας.

Η ανυπαρξία του συντονιστή ιατρού περιφέρει την ιατρική διάγνωση σε κατ’ επανάληψη εξετάσεις υψηλής τεχνολογίας, με την κλινική εξέταση να απαξιώνεται, έχοντας τιμολογηθεί υποπολλαπλάσια της πλέον φθηνής τεχνολογικής παρέμβασης. Όλα αυτά, είναι αιτία αύξησης του κόστους σε σχέση με το αποτέλεσμα.

Σήμερα οι ασφαλισμένοι , χωρίς την καθοδήγηση του οικογενειακού γιατρού, ωθούνται σε κατά βούληση αναζήτηση υπηρεσιών στα νοσοκομεία ή στους ιδιώτες γιατρούς , έστω και αν αναζητούν περίθαλψη μόνο από κοινωνική ανασφάλεια, όπου το κοινωνικό άγχος μετουσιώνεται σε ψυχικό ή σωματικό.

Με λίγα λόγια, μέχρι τώρα ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ θέτει μόνος του λάθος θεμέλια, ομογενοποιώντας ασύντακτες ομάδες που αναζητούν περίθαλψη, οι οποίες αποτελούνται από υγιή άτομα, ευπαθείς ηλικιωμένους, ανίσχυρα παιδιά και άτομα με σύνθετες ανεπάρκειες ή αναπηρίες.

Αν μάλιστα αναλογισθούμε ότι τα τελευταία τρία χρόνια αφαιρέθηκαν με οριζόντιο τρόπο από το δημόσιο σύστημα υγείας 4 δις ευρώ, ενώ μειώθηκε δραματικά η δυνατότητα προσφυγής στον ιδιωτικό τομέα, είναι φανερό ότι πρέπει να γίνουν άμεσα μεταρρυθμίσεις στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Συγκεκριμένα:

1.Να εφαρμοσθεί σταδιακά ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού, με ταυτόχρονη ανάδειξή του ως κορυφαίου και όχι ως συμπληρωματικού λειτουργού, υπεύθυνου στην συνεργατική φροντίδα με τους γιατρούς ειδικοτήτων. Η σταδιακή εφαρμογή του θεσμού μπορεί να ξεκινήσει από τους ήδη υπάρχοντες παθολόγους, παιδιάτρους, ειδικούς γενικούς γιατρούς που είναι ενταγμένοι στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ.(Κέντρα Υγείας, πρώην υποκαταστήματα Ι.Κ.Α., συμβεβλημένοι με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ιδιώτες γιατροί).

2.Να απαλλαγούμε από πρακτικές που διογκώνουν υπέρμετρα τον καταναλωτισμό της ιατρικής τεχνολογίας και της φαρμακοθεραπείας, θέτοντας κριτήρια με βάση συγκεκριμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα, π.χ. πρόληψη και θεραπεία οστεοπόρωσης με βάση το πρωτόκολλο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκου.

3. Να προωθηθούν αλλαγές στην πολιτική των ιατρικών αμοιβών ώστε με την εξοικονόμηση πόρων να υπάρξουν αξιοπρεπείς αμοιβές για τους συμβεβλημένους με τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. γιατρούς.

4.Να προωθηθούν αλλαγές στα προγράμματα των υγειονομικών υπηρεσιών δίνοντας έμφαση στην προληπτική ιατρική και να εφαρμοσθεί ιεραρχημένη διαδικασία στην διαχείριση των ασθενών με αφετηρία τον οικογενειακό γιατρό, ώστε να παράγεται ταχεία και ασφαλής παρέμβαση.

Αν δεν εφαρμοσθούν τέτοιες μεταρρυθμίσεις και συνεχισθεί η εφαρμογή αυτής της πολιτικής στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, θα διαιωνίζεται η υποβάθμιση στην παροχή ιατροφαρμακευτικής κάλυψης των ασφαλισμένων του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., χωρίς μάλιστα να μειώνεται το κόστος των παρεχόμενων, αναιμικών υπηρεσιών. Εν τέλει, με την συνέχιση αυτής της πολιτικής, η υγεία των ασφαλισμένων του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. θα επιδεινώνεται αναπόφευκτα. Η απαισιόδοξη πρόβλεψη ότι μας περιμένει μία «βόμβα νοσηρότητας», δεν είναι δυστυχώς αυθαίρετη…..