Από τη βιβλιοπαρουσίαση του έργου “Οι τρεις ταφές του Ταχσίν Πασά” στο AΞΙΟΝ.Είμαστε μια ομάδα από την Γ’ Γυμνασίου Σμίνθης που ασχολούμαστε με τη νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Θέλω να πιστεύω και ελπίζω να συμφωνούν και οι μαθητές και μαθήτριές μας ότι το κάνουμε όχι μόνο από υποχρέωση, απλώς ως ένα ακόμη μάθημα. Βέβαια είναι και μάθημα και θέλουμε να παίρνουμε και άριστα. Εκείνο που μας ενδιαφέρει όμως περισσότερο είναι να πάρουμε το άριστα μεθαύριο στη ζωή, όταν θα τολμήσουμε να πούμε το μεγάλο ΟΧΙ για να αποτρέψουμε – ενώνοντας τις δυνάμεις μας με άλλους – για ν’ αποτρέψουμε στο μέλλον μεγάλα εγκλήματα της Ιστορίας σαν αυτά του παρελθόντος. Όταν θα πούμε το μεγάλο ΝΑΙ στην ανάληψη των ευθυνών μας για καλύτερο, δικαιότερο κόσμο με λιγότερη τουλάχιστον βία.

Αν όλο το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να παίζει αυτό το ρόλο σήμερα, δηλαδή να στοχεύει στη δημιουργία του οικουμενικού ανθρώπου, ο οποίος παράλληλα με την αγάπη για τη δικιά του πατρίδα θα αναγνωρίζει το ίδιο δικαίωμα και στους άλλους, θα κατανοεί τις ιδέες και τη μεριά του άλλου, θα διαθέτει κουλτούρα καλού ακροατή και πρόθυμου συνομιλητή ακόμα και με τον “τέως” ή και νυν θεωρούμενο ως “εχθρό” και θα εγγυάται έτσι το καλύτερο μέλλον της παγκοσμιοποιημένης ανθρωπότητας, τότε η μελέτη της Ιστορίας έχει να παίξει ένα πολύ σπουδαίο ρόλο.

Για να παίξει όμως το ρόλο αυτό η Ιστορία πρέπει να αγαπηθεί από τους μαθητές. Έχουν να γίνουν πολλά γι’ αυτό. Και πρώτα -πρώτα η διδακτική της προσέγγιση να γίνει βιωματική και γοητευτική. Αυτό που συντελείται σήμερα εδώ είναι μεγάλη προσφορά προς αυτή την κατεύθυνση.

Χρωστούμε λοιπόν ευγνωμοσύνη και ευχαριστούμε το “ΑΞΙΟΝ” που μας αξίωσε να είμαστε εδώ. Ευχαριστούμε επίσης εσάς, κ. Χριστοδούλου, που και με αυτό το έργο σας, όπως και με προηγούμενα, υπηρετείτε αυτό το ρόλο που δίνουμε εμείς ως δάσκαλοι στην Ιστορία σήμερα.

Το κάνετε αυτό και μόνο με την επιλογή του ήρωά σας. Το σπάνιο στην Ιστορία παράδειγμα του Χασάν Ταχσίν Πασά , αυτού του ανθρωπιστή Βαλκάνιου και κοσμοπολίτη που με πλήρη επίγνωση των πράξεών του, την κρισιμότερη ίσως στιγμή της ζωής του διάλεξε να υπηρετήσει τη ζωή και όχι το θάνατο. Κινδύνευσε να αντιμετωπίσει το δικό του θάνατο για να πει το μεγάλο : ΟΧΙ στη μάταιη θυσία αθώων και στην καταστροφή των ανθρώπινων επιτευγμάτων, και το μεγάλο: ΝΑΙ στη λογική και στη ζωή. Αντι-ήρωας; Δειλός; Η δικιά μας απάντηση είναι ξεκάθαρη. Όχι. Γιατί να υπερασπίζεσαι αυτά που πραγματικά πιστεύεις με κάθε τίμημα είναι ο μεγαλύτερος ηρωισμός. Και αυτός υπερασπίστηκε την επιλογή του.

Και, τουλάχιστον για μας , το ότι η πράξη του αυτή, η αναίμακτη παράδοση της Θεσσαλονίκης στους Έλληνες συνέφερε την Ελλάδα , δεν είναι ο μόνος λόγος για να τον θαυμάζουμε και να τον εκτιμούμε.

Το θαυμάσιο βιβλίο σας δεν επικεντρώνεται εξ άλλου μόνο σ΄ αυτό το περιστατικό. Παρακολουθεί τη ζωή και τη δράση του Χασάν Ταχσίν Πασά σε όλη του τη διαδρομή και την καριέρα σε διάφορες θέσεις ύψιστης ευθύνης στη διοίκηση και στο στρατό της Οθωμανικής του πατρίδας. Στην Κρήτη, τα Γιάννινα, την Υεμένη, τη Συρία, τη Θεσσαλονίκη. ‘Οπως περίτρανα αποδεικνύετε στο βιβλίο σας κάνοντας χρήση των ιστορικών πηγών, τις οποίες με μεγάλη μαστοριά παραθέτετε ανάμεσα στη ζωντανή και συναρπαστική σας αφήγηση, ο ήρωάς σας σε όλες τις θέσεις που υπηρέτησε αγωνίστηκε βέβαια για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της πατρίδας του αλλά παράλληλα λειτούργησε σε πάμπολλες περιπτώσεις ως ειρηνοποιός περιορίζοντας όσο μπορούσε τη βία ανάμεσα σε αντιμαχόμενους και την αδικία. Γι’ αυτό άφηνε παντού τις καλύτερες εντυπώσεις και αποσπούσε το θαυμασμό και την ευγνωμοσύνη από πολλές πλευρές.

Ήταν ελληνοθρεμένος Αλβανός μουσουλμάνος συνδεμένος με το κίνημα των Μπεκτασή. Η ελληνική παιδεία του τον επηρέασε βαθειά. Είναι τιμή για την ελληνική παιδεία να αναδεικνύει ανθρώπους με τέτοιο ήθος.

Πέρα από την προβολή όμως ενός τέτοιου ενδιαφέροντα ήρωα και με αφορμή αυτόν ,το έργο σας , κ. Χριστοδούλου, είναι μια γοητευτική περιήγηση σε πολλές όψεις της ζωής εκείνης της περιόδου σε ολόκληρη τη βαλκανική και αγγίζει όλα τα μεγάλα θέματα της εποχής. Και αν οι μαθητές και μαθήτριές μας θα έχουν την ευκαιρία να μελετήσουν μελλοντικά το έργο σας – που το εύχομαι, το ελπίζω και το συνιστώ- θα μπορέσουν να κατανοήσουν όλους τους ψυχρούς και δυσνόητους ιστορικούς όρους που συναντάμε στο μάθημά μας μέσα από λόγο ζεστό, κατανοητό, προσβάσιμο στον κάθε αναγνώστη χωρίς να χάνει το σεβασμό στην ιστορική αλήθεια. Ανατολικό ζήτημα, μεγάλες δυνάμεις, Μεγάλη Ιδέα, Αλυτρωτισμός, Εθνικισμός, Οθωμανική Ιδέα, Νεότουρκοι και όλα τα μεγάλα ονόματα που συνδέονται με τα παραπάνω.

Αν το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, κ. Χριστοδούλου, δεν ήταν τόσο ισοπεδωτικό και καταναγκαστικό για το ένα υποχρεωτικό εγχειρίδιο, ανεπιφύλακτα θα επέλεγα αυτό το έργο σας ως βάση για τη διδασκαλία αυτής της περιόδου. Οπωσδήποτε όμως και στις σημερινές συνθήκες αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για τη δουλειά μας .

Τελειώνοντας και για να μιλήσω λίγο και ως φιλόλογος θα ήθελα να επισημάνω μέσα στις λογοτεχνικές αρετές του έργου σας το χειμαρρώδη λόγο, τις ζωντανές περιγραφές, τη γοητεία των λεπτομερειών, την τεχνική της
“επιβράδυνσης”, την υποταγή των επιμέρους κεφαλαίων στο όλο αλλά και την αυτόνομη λειτουργία τους.

Σας ευχαριστούμε πραγματικά για την ευκαιρία που μας δίνετε να βιώσουμε τον παλμό μιας συνταρακτικής εποχής και να παιδευτούμε στη μειλίχια και αντικειμενική προσέγγιση του ιστορικού παρελθόντος. Να εμπνευστούμε από το παράδειγμα ενός ήρωα που προέρχεται από τις τάξεις του “αντιπάλου”, να πάμε ένα βήμα πιο κοντά στο όραμά μας.

Να είστε καλά και να μας τροφοδοτείτε και στο μέλλον με τα έργα σας.

Δήμητρα Κατάκη