Ανακαλύπτουμε την όμορφη παραλίμνια πόλη της Μακεδονίας με τα παραδοσιακά αρχοντικά και την πλούσια ιστορία. Περπατάμε στην Παλιά Πόλη αλλά και πλάι στη λίμνη και εκδράμουμε στα κοντινά χωριά και τα δασωμένα βουνά που την περιβάλλουν.

Η Καστοριά δεν είναι εύκολη πόλη. Το κρύο είναι τσουχτερό, οι δρόμοι της είναι μπερδεμένοι και η λίμνη δεν σε βοηθάει στον προσανατολισμό. Πόσες φορές χάθηκα στα στενά της δρομάκια! Και κάθε φορά που ανακάλυπτα τη λίμνη και πίστευα ότι είχα βρει το δρόμο μου, συνειδητοποιούσα ότι βρισκόμουν μπροστά σε ένα ακόμη κομμάτι της που δεν είχα ξαναδεί. Μια τεράστια γυάλινη επιφάνεια, παγωμένη από το κρύο, καθρέφτης όλων, ακόμη και του επίμονου ήλιου, βρίσκεται σχεδόν κάθε στιγμή μπροστά μου. Σαν να κινούνται σχεδόν όλα γύρω της. Η λίμνη Ορεστιάδα έχει ανακηρυχθεί από το υπουργείο Πολιτισμού μνημείο φυσικού κάλλους. Η δε Καστοριά εισβάλλει σε αυτήν, χτισμένη στο διάσελο μιας χερσονήσου, ενώ οι δύο πλευρές της λίμνης που συναντά συνιστούν τη νότια και τη βόρεια παραλία. Αρκετοί ερασιτέχνες ψαράδες κάθονται στις ακτές της με το καλάμι στο χέρι, περιμένοντας με τις ώρες κάτι να τσιμπήσει. Και κάμποσοι άλλοι παίρνουν τα μικρά βαρκάκια και απομακρύνονται από τις ακτές για να ψαρέψουν. Ισως η καλύτερη βόλτα στην πόλη περιλαμβάνει περίπατο δίπλα στη λίμνη, κάτω από πλατάνια και οξιές και με το βλέμμα πάντα καρφωμένο στην υδάτινη επιφάνεια. Ο παραλίμνιος περίπατος φαίνεται να είναι το must της πόλης. Κορίτσια στην εφηβεία κάνουν ποδήλατο, ηλικιωμένοι κύριοι, τυλιγμένοι στα χοντρά παλτά τους, σταματάνε για να ξεκουραστούν στο παγκάκι, μαμάδες κυνηγούν τα μικρά τους, φωνάζοντας να απομακρυνθούν από το νερό, μικροπωλητές πωλούν χύμα φασόλια, ενώ Ρώσοι τουρίστες βγάζουν με ενθουσιασμό φωτογραφίες, φορώντας γούνινα καπέλα.

Η παλιά πόλη

Αφήνω τη λίμνη και χάνομαι (μεταφορικά και κυριολεκτικά) στην παλιά συνοικία της πόλης, το Ντολτσό. Δεκάδες αρχοντικά διαδέχονται το ένα το άλλο, άλλα ερειπωμένα και ένα βήμα πριν από την κατάρρευση και άλλα αναστηλωμένα και περήφανα. Χάρη σε αυτά τα αρχοντικά αλλά και στους περίπου 70 ναούς (βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς), η Καστοριά αποτελεί προορισμό για ιστορικούς και ερευνητές. Ο πλούτος της πόλης σε μνημεία δεν έχει εκτιμηθεί ακόμα στο σύνολό του. Οι επιστήμονες κυκλοφορούν ανάμεσα στα χαλάσματα, κοιτώντας με επιμονή τους τοίχους και ελπίζοντας να ξύσουν το σοβά και να αποκαλύψουν μια τεράστια τοιχογραφία. Ονειρεύονται να ανοίξουν μια παλιά υπόγεια πέτρα και να ανακαλύψουν παλιούς θησαυρούς και οικογενειακά φυλαχτά.

Η αναστήλωση των αρχοντικών γίνεται πάντα με σεβασμό στην παράδοση και την ιστορία του κτιρίου, με ειδικούς μελετητές, αρχιτέκτονες και διακοσμητές που γνωρίζουν τη μακεδονίτικη και ειδικά την καστοριανή αρχιτεκτονική. Μάλιστα, κάποια από τα αρχοντικά έχουν μετατραπεί σε παραδοσιακούς ξενώνες.

Η ιστορία της γούνας

Μαζί με τους θρησκευτικούς και ιστορικούς τουρίστες, η πόλη υποδέχεται και αρκετούς λάτρεις και επίδοξους αγοραστές γούνας, κυρίως Ρώσους. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού οι Ρώσοι νεόπλουτοι άρχισαν τα ταξίδια. Είναι και μια παράδοση που θέλει τους Ρώσους να ταξιδεύουν από τη μακρινή χώρα τους μέχρι αυτήν τη μικρή πόλη της Βόρειας Ελλάδας μόνο και μόνο για τα ξακουστά γουναράδικά της.

Η ιστορία της γούνας στην Καστοριά μάς γυρνάει πίσω στον 16ο αιώνα. Από τότε και μέχρι περίπου τη δεκαετία του 1980, η πόλη πλούτιζε από την παραγωγή και την εμπορική εκμετάλλευσή της. Καραβάνια φορτωμένα ξεκινούσαν από την Καστοριά και διέσχιζαν όλη την Ευρώπη, διαμοιράζοντας τις πολύτιμες γούνες. Οι εμπορικοί οίκοι των Καστοριανών ανά τον κόσμο πλήθαιναν, οι γουναράδες γίνονταν πιο πλούσιοι και η φήμη της καστοριανής γούνας κατακτούσε όλο τον κόσμο. Τότε ήταν που άρχισαν να χτίζονται τα πλούσια αρχοντικά που χαρακτηρίζουν σήμερα την πόλη. Στο ισόγειο ήταν η κατοικία και πολλές φορές στον πρώτο όροφο λειτουργούσε το εργαστήριο σε μορφή οικοτεχνίας – αυτό τουλάχιστον ίσχυε για τους μικρούς παραγωγούς. Το αποκορύφωμα ήταν τη δεκαετία του 1970, όταν λειτουργούσαν 6.000 μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις στην περιοχή και απασχολούσαν περίπου 15.000 εργάτες. Τότε οι Καστοριανοί ήταν στις πρώτες θέσεις στις λίστες με το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα, όχι μόνο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο κατήφορος άρχισε τη δεκαετία του 1980 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η παγκόσμια οικονομική κρίση, η άνοδος της κινεζικής αγοράς αλλά και τα οικολογικά κινήματα εναντίον της γούνας έφεραν την πτώση της ζήτησης. Σήμερα, η αγορά έχει συρρικνωθεί αρκετά, αν και ακόμα κυκλοφορούν στην πόλη αρκετοί επισκέπτες από τις μακρινές χώρες της πρώην Σοβιετικής Ενωσης.

5 χωριά γύρω από την Καστοριά

1 | Στο δρόμο για το χιονοδρομικό κέντρο Βιτσίου και σε ύψος 1.200 μέτρων, το χωριό Οξυά δεν έχει αξιοθέατα ούτε ξενώνες. Βρίσκεται, όμως, σε μια μαγευτική τοποθεσία και έχει μια φιλόξενη ταβέρνα με το όνομα «Πέτρος», με πεντανόστιμο φαγητό. Μη χάσετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε τη μανιταρόσουπα. Απόσταση από Καστοριά: 19 χλμ.
2 | Οι περισσότεροι λένε ότι από το Σιδηροχώρι έχεις την καλύτερη θέα προς την Καστοριά και τη λίμνη. Εκτός από τη θέα, στο εστιατόριο «Στους καλούς δρυς» του ξενοδοχείου «Loggas» (Τ/24670-72.424) θα απολαύσετε και παραδοσιακά πιάτα. Απόσταση: 11 χλμ.
3 | Χτισμένο αμφιθεατρικά πάνω από τον Αλιάκμονα, το χωριό Νεστόριο φημίζεται για το river party που διοργανώνεται εκεί κάθε Αύγουστο. Εκτός από αυτό, όμως, πρόκειται για ένα πολύ όμορφο χωριό με ξενώνες και ταβέρνες. Απόσταση: 25 χλμ.
4 | Η ιστορική Κλεισούρα ήταν ένα πλούσιο και ακμαίο βλαχοχώρι. Στο λαογραφικό μουσείο θα μάθετε περισσότερα για την ιστορία του, ενώ υπάρχει και μνημείο που θυμίζει τη σφαγή των κατοίκων από τους Γερμανούς το 1944. Απόσταση: 31 χλμ.
5 | Το χωριό Νέα Κοτύλη δεν είναι πολύ γνωστό, αλλά αξίζει την επίσκεψη. Είναι χτισμένο σε ένα οροπέδιο σε ύψος 1.500 μέτρων και διαθέτει ένα αυθεντικό ορεινό ξενοδοχείο με το χαρακτηριστικό όνομα «1450m Hotel» (T/24670-82.400, www.hotel1450.com).

Ραγκουτσάρια

Από τις 6 έως τις 8 Ιανουαρίου λαμβάνει χώρα στην Καστοριά το ιδιότυπο καρναβάλι της πόλης, τα περίφημα Ραγκουτσάρια. Πέρα από τις παράλληλες εκδηλώσεις και τις γιορτές που διοργανώνει ο δήμος, τα Ραγκουτσάρια ξεκινούν την ημέρα των Φώτων και παίρνουν μέρος σχεδόν όλοι οι κάτοικοι. Οι ντόπιοι μεταμφιέζονται και οργανώνονται σε μπουλούκια. Το κάθε μπουλούκι με τη δική του ορχήστρα βγαίνει στους δρόμους πίνοντας και χορεύοντας και ζητάει κεράσματα από τους περαστικούς και τα σπίτια. Η μάσκα είναι απαραίτητη, όπως και το κέφι και η διάθεση για χορό. Η κορυφή της γιορτής είναι η παρέλαση των μπουλουκιών, όπου μάλιστα βραβεύεται το καλύτερο.

Μετάβαση

Η Καστοριά απέχει από την Αθήνα 482 χλμ. και θα φτάσετε μέσω της εθνικής οδού Αθηνών-Λαμίας και κατόπιν μέσω Τρικάλων, Καλαμπάκας και Γρεβενών. Από τη Θεσσαλονίκη η απόσταση είναι 190 χλμ., μέσω Εγνατίας Οδού.

Πηγή: kathimerini.gr