Εκδήλωση για την 3η Σεπτέμβρη με συνθήματα τις βασικές αρχές με τις οποίες ο Ανδρέας κατάφερε να διαλύσει το Κέντρο και την Αριστερά, οργανώνει η λοιπή Αριστερά ανήμερα της ιστορικής ημερομηνίας…

Λένε πως η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο.

Κατά την έννοια αυτή η εγχώρια κομμουνιστογενής  Αριστερά αφού κατά τη μεταπολίτευση καταληστεύθηκε από λαϊκισμό και την δημαγωγία του Ανδρέα Παπανδρέου, επιστρέφει τώρα να λεηλατήσει το πολιτικό οικοδόμημα του πρώτου που έβαλε το λίθο της σημερινής κοινωνικής και οικονομικής χρεοκοπίας…

Ο Ανδρέας όμως εκτός από δημαγωγός ήταν και ευφυής,  με όχημα το δυναμικό  λαϊκό ρεύμα που είχε αφήσει εκτός πολιτικής και οικονομικής ισχύος το μετεμφυλιακό κράτος, ηγήθηκε και σφράγισε τον μεταπολιτευτικό κύκλο.

Με απλά λόγια ο Ανδρέας φρόντισε να αποδεχτεί μια πλούσια κληρονομιά την οποία δυστυχώς  σπατάλησε και κληροδότησε στους επιγόνους τα χρέη του.

Παρέλαβε ένα δημόσιο χρέος στο 20% του ΑΕΠ και έβαλε τις βάσεις το οικοδόμημα να φτάσει στο 160% του ΑΕΠ και τη χρεοκοπία. Παρέλαβε ένα εργατικό λαό «αργοναυτών» με όνειρα για πρόοδο και παρέδωσε ένα πλήθος ανασφαλών δημοσίων υπαλλήλων…

Σήμερα, ο σκληρός πυρήνας της κοινωνίας της  μεταπολιτευτικής ευημερίας με δανεικά αδυνατώντας να πιστέψει στο τέλος εποχής, ψάχνει ανάμεσα στους δημαγωγούς να βρει το νέο Ανδρέα που θα εγγυηθεί την συνέχιση της σπατάλης μιας περιουσίας που έχει εξαντληθεί προ πολλού…

Οι έξυπνοι κληρονομούν περιουσίες που έχτισαν άλλοι και τις σπαταλούν. Οι αδαείς συνήθως περνούν την ατυχία τους για τύχη και κληρονομούν τα χρέη…

Η καραμέλα του νεοφιλελευθερισμού

Η ελληνική αριστερά καταγγέλλει και  πολεμάει εδώ και πολλά χρόνια το νεοφιλελευθερισμό. Δεν διστάζει μάλιστα να χρεώσει την ελληνική χρεοκοπία στο νεοφιλελευθερισμό. Το γεγονός πως η Ελλάδα έχει μια κρατικοδίαιτη οικονομία με σοβιετικού και τριτοκοσμικού τύπου χαρακτηριστικά περνάει εντελώς απαρατήρητο από τους εγχώριους μαρξιστο-αναλφάβητους οι οποίοι μετά το ιστορικό ατύχημα της σοβιετίας, και χάρη της δημαγωγίας φλερτάρουν με τον Κεϊνσιανισμό…

Καθώς η ελληνική αριστερά δεν διέθετε Γκράμσι αλλά Ζαχαριάδη και Σιάντο είναι εμφανής η αδυναμία της θεολογικής προσέγγισης διαλεκτικών εννοιών. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός πως το ΚΚ Ιταλίας όταν βρέθηκε σε αδιέξοδο, αντί να «βουτήξει» στο παρελθόν και να περιχαρακωθεί σε αυτό, αποφάσισε να διαλυθεί.

Αν προσέξει κάποιος λοιπόν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει η ελληνική αριστερά αυτό που ορίζει σαν νεοφιλελευθερισμό, εύκολα θα αντιληφθεί τον αποκαλυψιακό και μεσσιανικό της χαρακτήρα. Μιλούν γι’ αυτόν κατ’ αναλογία  με τον ίδιο τρόπο που οι της εκκλησίας μιλούν για την έλευση του Αντίχριστου.

Περί νεοφιλελευθερισμού

Σαν νεοφιλελευθερισμός ορίζεται το ρεύμα στην οικονομία και πολιτική που ηγεμόνευσε στο Δυτικό κόσμο μετά το ’80 και σηματοδοτήθηκε από την πρωθυπουργία της Μάργκαρετ Θάτσερ στη Μεγάλη Βρετανία και του Ρόναλντ Ρήγκαν στις ΗΠΑ.

Αυτό δεν σημαίνει πως για την αριστερά,  πριν από τους Ρήγκαν-Θάτσερ και την περίοδο που εγκαινίασαν στη Δύση και την περιφέρειά της, κυριαρχούσαν φίλιες δυνάμεις προς την αριστερά. Τα ίδια που λένε τώρα έλεγαν και για τους προγενέστερους καπιταλιστές, ιμπεριαλιστές και εκμεταλλευτές…

Όντως όμως στον καπιταλιστικό κόσμο που εγκαινίασε η πρώτη βιομηχανική επανάσταση σε όλες τις φάσεις διακρίνονται δυο κυρίαρχα πολιτικό-οικονομικά ρεύματα. Το ένα βρίσκεται εγγύτερα στην κλασσική σχολή της οικονομίας και τον Ανταμ Σμιθ και το άλλο σε αυτό που μετά την κρίση του ’30, ο Τζων Μαϊναρντ Κεϊνς συγκρότησε σαν την επεκτατική νομισματική πολιτική που προβλέπει ισχυρότερη κρατική παρέμβαση στην οικονομική δραστηριότητα.

Τα δυο μοντέλα με διάφορες παραλλαγές κυριαρχούν κατά περιόδους στις δυτικές οικονομίες, οι οποίες κατά τους τελευταίους αιώνες είναι και οι κυρίαρχες του πλανήτη.

Για την ακρίβεια το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο μοιάζει με ένα εκκρεμές που κινείται περιοδικά μεταξύ των δύο άκρων.

Το εκκρεμές…

Το ένα άκρο είναι αυτό που θέλει το κράτος να εμπλέκεται δυναμικότερα στην οικονομική δραστηριότητα, φροντίζοντας να ασκεί αντικυκλικές πολιτικές προκειμένου να μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις του οικονομικού κύκλου.

Στόχος του μοντέλου αυτού είναι μέσω της δημιουργίας ελλειμμάτων η δημιουργία ζήτησης, που προκαλεί ανάπτυξη και μειώνει δραστικά την ανεργία. Τα μοντέλο αυτό έχει λειτουργήσει πολλές φορές επιτυχώς, αλλά όταν εξαντλεί τα όριά του οδηγεί σε ύφεση και στασιμοπληθωρισμό όπως τη δεκαετία του ’70.  Το μοντέλο αυτό δημιουργεί αναδιανομή του πλούτου μέσω κυρίως του πληθωρισμού. Δεν συμφέρει να αποταμιεύσει κάποιος καθώς το νόμισμα χάνει την αξία του…

Ο μονεταρισμός…

Το άλλο μοντέλο περιορίζει το ρόλο του κράτους στην οικονομική δραστηριότητα και αφήνει τους νόμους της αγοράς να δημιουργήσουν ισορροπίες μέσω των ατομικών κινήτρων και αντικινήτρων.

Δίνει  μεγαλύτερη σημασία στην νομισματική σταθερότητα, άρα και στην αποταμίευση. Ο χαμηλός πληθωρισμός επιτρέπει χαμηλά επιτόκια, άρα τις επενδύσεις μέσω δανεισμού από τους αποταμιευτές.

Το μοντέλο αυτό ενίοτε οδηγεί σε απορρυθμίσεις του συστήματος και κρίσεις όπως εκείνη του ’30 για την οποία πολλοί ισχυρίζονται πως οι κανόνες της αγοράς δεν δημιούργησαν τις συνθήκες να ξεπεραστεί. Μια ερμηνεία γι’ αυτό είναι η διαπίστωση πως η συμπεριφορά των ανθρώπων δεν ορίζεται πάντα από το συμφέρον τους, αλλά απ’ ό,τι νομίζουν συμφέρον το οποίο συνήθως πάλλεται μεταξύ πανικού και απληστίας.

Το αμερικανικό εκκρεμές…

Για να αντιληφθούμε καλύτερα όμως τη λειτουργία των δυο μοντέλων θα πρέπει να εστιάσουμε στην αμερικάνικη ιστορία όπου η εναλλαγή αυτή  διακρίνεται καθαρότερα ανάλογα με προεδρικές θητείες – ορόσημα.

Την  τελευταία εποχή του μονεταρισμού την εγκαινίασε ο Ρόναλντ Ρήγκαν στις αρχές του ’80 και μέχρι σήμερα έχει διανύσει περί τα 30 χρόνια…  Είναι ο πέμπτος σχετικός κύκλος στην αμερικάνικη ιστορία, οι υπόλοιποι τέσσερις είχαν διάρκεια περί τα 50 χρόνια ο καθένας…
 
Ο τέταρτος κύκλος ήταν αυτός που εγκαινίασε ο Ρούσβελτ και ολοκληρώθηκε με την αποτυχημένη προεδρία του Τζίμη Κάρτερ. Χαρακτηριστικό είναι επίσης, πως ο κάθε κύκλος ξεκινά με ένα πρόεδρο ρεπουμπλικάνο ή δημοκρατικό  που αλλάζει το κυρίαρχο μοντέλο που παραπαίει και τελειώνει με μια αποτυχημένη προεδρία της ίδιας παράταξης, όπου ο τελευταίος πρόεδρος προσπαθεί ματαίως με την συνήθη συνταγή να βγάλει την οικονομία από την κρίση…

Ο τρίτος κύκλος ήταν αυτός που τελείωσε με την κρίση του ’30 και την προεδρία του Χέρμπερτ Χούβερ και είχε ξεκινήσει με την προεδρία του Ρ. Χεϊζ.
 
Ο δεύτερος κύκλος ξεκίνησε με την προεδρία Τζάκσον και ολοκληρώθηκε με την προεδρία του Οδ. Γκράντ, ενώ ο πρώτος ξεκίνησε με το Τ. Ουάσιγκτον και ολοκληρώθηκε με τον Ανταμς.
 
Οι κύκλοι αυτοί ερμηνεύονται από την παρουσία βαθύτερων κοινωνικών και οικονομικών περιόδων. Σε μια περίοδο που η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι άνεργοι και απένταροι δεν έχει κανένα νόημα να ακολουθείται μια πολιτική λιτότητας και διαφύλαξης της ισχύος του νομίσματος.

Όταν όμως οι μετανάστες ή προλετάριοι έχουν αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία και συνιστούν κοινωνική  πλειοψηφία, ενδιαφέρονται για την εξασφάλιση αυτής της περιουσίας, οπότε τείνουν ευήκοα ώτα σε μονεταριστικά μηνύματα…

Κάθε ιστορική περίοδος έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Ένα βασικό χαρακτηριστικό της τρέχουσας π.χ. είναι η δημογραφική γήρανση της Δύσης. Οι συνταξιούχοι και εν δυνάμει συνταξιούχοι συνιστούν πλειοψηφία λόγω της έκρηξης του μπεϊμπι-μπουμ και βασικό τους μέλημα είναι η διατήρηση της αξίας των περιουσιακών τους στοιχείων…

Η εικόνα αυτή αρχίζει να ανατρέπεται από το 2030 και μετά που αποδημεί εις Κύριον η γενιά του μπεϊμπι μπουμ…

Κάθε κύκλος λοιπόν ξεκινά από έναν πρόεδρο της μιας ή της άλλης πλευράς που ανατρέπει το σκηνικό και ορίζει τις επόμενες δεκαετίες. Οι πρόεδροι της άλλης πλευράς που θα ακολουθήσουν δεν αλλάζουν το μοντέλο γιατί αυτό είναι αδύνατο καθώς απηχεί τα συμφέροντα της πλειοψηφίας. Έτσι η προεδρία Κλίντον ή  Ομαπάμα π.χ. μικρές αλλαγές επέφερε στο δόγμα της περιόδου Ρήγκαν, όπως οι ρεπουμπλικάνοι που ακολούθησαν τον Ρούσβελτ κλπ.

Κατά τον Angus Madisson ο οποίος έχει δημοσιεύσει σοβαρές οικονομικές μελέτες και μετρήσεις για ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας, η εποχή του καπιταλισμού ξεκινά το 1820. Από το 1820 μέχρι το 2003 το κατά κεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε δέκα φορές. Ο πληθυσμός του πλανήτη αυξήθηκε κατά έξι φορές.

Κατά τον ίδιο, η χρυσή περίοδος της καπιταλιστικής εποχής ήταν μεταξύ 1950-1973, η περίοδος που εγκαινίασε ο Ρούσβελτ, με το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα της ανθρωπότητας  να αυξάνεται κατά μέσο όρο 3% ετησίως. Κατά τον ίδιο, η δική μας εποχή του νεοφιλελευθερισμού είναι η δεύτερη καλύτερη. Η τρίτη καλύτερη είναι αυτή που ονομάζει σαν «παλιός φιλελευθερισμός» της περιόδου 1870-1913.

Κάποιοι ενδεχομένως διαμαρτυρηθούν γιατί ο αμερικάνικος οικονομικός και προεδρικός κύκλος να λαμβάνεται σαν σημείο αναφοράς. Είναι σαν την περίοδο της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας κάποιος να θέλει να μελετήσει την κατάσταση της οικονομίας λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα της Αιγύπτου, της Γαλατίας ή του Πόντου. Βέβαια υπάρχουν διαφοροποιήσεις όπως π.χ. οι αλλαγές της περιόδου εντεύθεν του ’80 στην Ελλάδα μικρή επίδραση έχουν ως σήμερα λόγω μεγέθους της οικονομίας και αδιάφορης δορυφορικής θέσης της χώρας και οικονομίας.

Βλέπουμε λοιπόν πως αυτά που μπορούμε να ορίσουμε σαν νεοφιλελευθερισμό και Κεϊνσιανισμό με διάφορες παραλλαγές αποτελούν τις δύο όψεις του ιδίου νομίσματος ή τις δυο πλευρές ενός εκκρεμούς.

Σίγουρα ο καπιταλισμός είναι ένα ιστορικό σύστημα και κάποια στιγμή θα παρέλθει η εποχή του. Αυτό μπορεί να συμβεί είτε με την αλλαγή της συμπεριφοράς των ανθρώπων στον τρόπο που αντιδρούν σε αυτά που ορίζουν σαν όφελος και ζημιά ή από μια επαναστατική αλλαγή στα μέσα παραγωγής ή και τα δυο. Ή κάτι άλλο…
Οι αποκαλυψιακού χαρακτήρα αφορισμοί της αριστεράς περί   νεοφιλευθερισμού,  καταδεικνύουν το ανιστόρητον της θύραθεν παιδείας η οποία εδράζεται αποκλειστικά στην παπαγαλία τσιτάτων…

Πηγή:www.capital.gr