Σε μια συγκινητική βραδιά με τεράστια πολιτική σημασία, παρουσιάστηκε το βράδυ της Παρασκευής στο Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης το βιβλίο του Θωμά Εξάρχου για τη ζωή και το έργο του «ξεχασμένου» Δημάρχου, του πρώτου μετά την Κατοχή, του Θεόφιλου Παπαδόπουλου.

Στην κατάμεστη αίθουσα του Ιδρύματος, παρέστησαν  οι κόρες και τα εγγόνια του πολυσυζητημένου Δημάρχου της περιόδου 1994-45, η μνήμη του οποίου θάφτηκε για την επίσημη Πόλη, στις στάχτες του Εμφυλίου, καθώς προερχόταν από το ΕΑΜ. Στην εκδήλωση παρέστησαν οι αρχές της πόλης, ο βουλευτής Ξάνθης Ζεϊμπέκ Χουσεΐν, ο Δήμαρχος Αβδήρων Βασίλης Τσολακίδης, ο πρώην Υπουργός Σωκράτης Ξυνίδης, ο Πρώην Αντιπρόεδρος της Βουλής Παναγιώτης Σγουρίδης, ο Πρόεδρος του Δημ. Συμβουλίου Ξάνθης Μπάμπης Δημαρχόπουλος, πλήθος κόσμου καθώς και αρκετά στελέχη των κομμάτων τις Αριστεράς, σε μια πρωτοβουλία που επιχειρεί να αποκαταστήσει τον Θεόφιλο Παπαδόπουλο, στην ιστορία της πόλης.

Ο Δήμαρχος που ύψωσε την ελληνική σημαία μετά την απελευθέρωση

Ο Θεόφιλος Παπαδόπουλος, ο άνθρωπος που κατέβασε τη σημαία των κατακτητών και σήκωσε την Ελληνική Σημαία, μετά την απελευθέρωση ήταν ο αδιαμσφισβήτητος ηγέτης των απελευθερωτών, όπως επισφραγίστηκε από τις πρώτες εκλογές αλλά μετά τις πολιτικές αλλαγές και τη συμφωνία της Βάρκιζας, υπέστη διωγμούς, καταδικάστηκε σε φυλάκιση και εξορίστηκε στα ξερονήσια για 6 χρόνια.

Την έκδοση του βιβλίου έκανε ο Ηλίας Βασιλούδης, γαμπρός του συγγραφέα, ο οποίος, με ιδιαίτερη συγκίνηση τον προλόγισε  λέγοντας πως για τρεις λόγους ήθελε να συμμετάσχει σε αυτή την προσπάθεια: Γιατί η πόλη οφείλει οφείλει αναγνώριση στο νεκρό και την οικογένεια που βίωσε τους διωγμούς και τη λήθη της πόλης, γιατί ως εκλεγμένος στο Δήμο  όφειλε να αποδώσει τιμή σε ένα χαρισματικό ηγέτη  με αδιαμφισβήτητη εντιμότητα τον οποίο θεωρεί ένα μικρό τοπικό ήρωα αλλά και γιατί θα ήθελε να βάλει την υπογραφή του σε αυτό το βιβλίο και να δείξει την ευγνωμοσύνη του στον πεθερό του Θωμά Εξάρχου, ο οποίος αφιέρωσε τη ζωή του τα τελευταία χρόνια στην ανάδειξη του παρελθόντος αυτή της πόλης. Παράλληλα, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο νοσηρό πολιτικό κλίμα ανωμαλίας που διέρχεται η χώρα και τη σημασία της αποκατάστασης των υπολλειμάτων του Εμφυλίου.

Θ. Εξάρχου: Ήμουν μπροστά όταν ύψωσε την Ελληνική Σημαία, στην απελευθέρωση

Παρουσιάζοντας το έργο του ο Θωμάς Εξάρχου, που «περπάτησε» τον προηγούμενο αιώνα και ακολούθησε την πορεία του χαρισματικού ηγέτη, ζώντας στην Ξάνθη την ίδια περίοδο, τόσο από απόσταση όσο και παρών σε κάποια ιστορικά γεγονότα, καθήλωσε το κοινό στην κατάμεστη αίθουσα για σχεδόν  2 ώρες, όταν οι θεατές απορροφήθηκαν στην αφήγηση και τις φωτογραφίες που τη συνόδευαν. Όπως είπε, ήταν μπροστά όταν ο Θεόφιλος Παπαδόπουλος ύψωνε την Ελληνική Σημαία στην Κεντρική Πλατεία και έδιωξε τους Βούλγαρους υπαλλήλους από το Διοικητήριο που ήταν στην Πλατεία, ενώ χωρίς καμία διάκριση ή δίωξη, αποκατατέστησε τη λειτουργία της πόλης και οργάνωσε τις πρώτες δομές με αληθινό αίσθημα πατριωτισμού, ομοψυχίας και μετριοπάθειας, ήδη από την πρώτη εβδομάδα της παρουσίας του στο τιμόνι του Δήμου.

Στην Ξάνθη, παρότι η χώρα διήρχετο ιδιαίτερα ταραγμένα χρόνια, χάρη στη συμβολή και του Θεόφιλου Παπαδόπουλου δεν υπήρξαν συγκρούσεις ή ταραχές, ενώ οι δομές του Δήμου και της αλληλεγγύης ξεκίνησαν άμεσα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα συσσίτια και τα κοινωνικά φροντιστήρια, όπου διδασκαν μεταξύ άλλων ο Στέφανος Ιωαννίδης και ο συγγραφέας!

Η πρώτη παρουσία και η εκλογή του με 95%

Κατά την είσοδο των ανταρτών στην πόλη, ανακηρύχθηκε Δήμαρχος δια βοής και ένα μήνα μετά την απελευθέρωση εξελέγη στις εκλογές που έγιναν σε όλη τη χώρα (με το σύστημα που μελετάται σήμερα στην Ελλάδα, των δύο ψηφοδελτίων). Πήρε το 95% των ψήφων των υποψήφιων Δημάρχων και το 70% των ψήφων των Δημοτικών Συμβούλων.  Ανάμεσα στις πολλές διηγήσεις, που εξιστορεί στο βιβλίο, ιδιαίτερη σημασία έχει και το τρόπος που έγινε η βουλγαρική αποχώρηση, κάτι που αποτυπώθηκε στην περιβόητη φωτογραφία πάνω στο μπαλκόνι, και της οποίας είχε προηγηθεί έντονο παρασκήνιο μεταξύ Βουλγάρων και Ελλήνων όταν ο Θ. Παπαδόπουλος  και στελέχη του ΚΚΕ (ο ίδιος ήταν αναενωτικός) είχε αρνηθεί οποιαδήποτε παραμονή Βουλγάρων στην περιοχή. Ήταν η μέρα κατά την οποία ο συγγραφέας γνώρισε τον Θεόφιλο Παπαδόπουλο !

Το Μάρτιο του 1945 υποδέχθηκε ο ίδιος την Εθνοφυλακή στην πόλη (με τις στιχομυθίες να περιγράφονται επακριβώς στο βιβλίο) , μετά τις πολιτικές αλλαγές και τη συμφωνία της Βάρκιζας, υποδέχθηκε το Νομάρχη Γραμματικάκη (που επίσης απουσιάζει από τις σχετικές πλάκες των Νομαρχών), κατέθεσε στεφάνι στη γιορτή της 25^ης Μαρτίου και στις 5 Απριλίου του 1945 παύθηκε από τα καθήκοντα του Δημάρχου και ξεκίνησαν, σταδιακά, οι διωγμοί του.

Ο Δήμαρχος, ο επιστήμονας, ο λαμπρός αθλητής, ο αγωνιστής της αντίστασης, που υπέστη διωγμούς και εξορίες, συνεπεία των πολιτικών του απόψεων  προερχόμενος από τον χώρο του ΕΑΜ, είχε γεννηθεί το 1918 στις 40 Εκκλησιές και μετά τις φυλακίσεις του δεν έζησε στην αγαπημένη του πόλη, αλλά πέρασε την υπόλοιπη ζωή του στην Θεσσαλονίκη μέχρι το 1978 όταν και πέθανε.

 Χάιδω Παπαδοπούλου, κόρη: «Ήταν καταξιωμένος από τους ίδιους τους πολίτες»

Η κόρη του Θεόφιλου Παπαδόπουλου, Χάιδω, αναφερόμενη στην εκδήλωση και την αποκατάσταση του πατέρα της, μέσω του βιβλίου, ευχαρίστησε ιδιαίτερα τους κυρίους Εξάρχου και Βασιλούδη για τη συμβολή τους στην καταγραφή της ιστορίας, καθώς επίσης τους επίσημους και τους πολίτες που παραβρέθηκαν στην εκδήλωση.

Όπως ανέφερε, η περίοδος της Δημαρχίας του πατέρα της, ήταν γνωστή αλλά αρκετά μακρινή και ασύνδετη για τα παιδιά του . «Χάρη στον κύριο Εξάρχου συνδέθηκαν τα κομμάτια της ιστορίας. Ολοκληρώθηκε μια εικόνα της εποχής εκείνης στο μυαλό μας και ξεκαθάρισε όλη η πολιτική πορεία του πατέρα μας από την αντίσταση και τη βουλγαρική κατοχή μέχρι την επιστροφή από την πολυετή εξορία ως αριστερού. Του χρωστάμε ευγνωμοσύνη γι’αυτό.»

Όπως είπε, από μικρές, οι κόρες του ήταν περήφανες για τον πατέρα τους, την προσωπικότητα, την πολιτική του δράση, τις ανθρωπιστικές και ειρηνιστικκές αξίες με τις οποίες τις μεγάλωσε, τις πολύπλευρες γνώσεις του και την αναγνώριση που είχε από την κοινωνία της Ξάνθης, ανεξάρτητα από ιδεολογικές ή πολιτικές τοποθετήσεις.

Η απουσία του ονόματός του από τη λίστα των Δημάρχων της Ξάνθης, δεν απασχόλησε ποτέ την οικογένεια γιατί ο πατέρας τους αισθανόταν πάντα καταξιωμένος από τους ίδιους τους συμπολίτες του . «Βέβαια η απουσία αυτή μιλάει από μόνη της για την τακτική που ακολουθήθηκε στα θέματα αυτά από την επίσημη πολιτεία μέχρι τώρα», συμπλήρωσε.

«Ευχαριστώ πολύ όσους ανακίνησαν το θέμα αυτό γιατί η πολιτική είναι ιστορία αλλά η ιστορία δεν είναι πολιτική» είπε με νόημα και ανέφερε ότι δόθηκε η ευκαιρία στα εγγόνια του που δεν τον γνώρισαν, να ακούσουν για τη ζωή του παππού τους στην πόλη όπου έζησε» κατέληξε η Χάιδω Παπαδοπούλου

Φανή Παπαδοπούλου: Θα μπορούσε να είναι παράδειγμα η περίοδος αυτή

Η αδερφή της Φανή, από την πλευρά της δήλωσε ιδιαίτερα συγκινημένη και ανέφερε πως παρακολούθησε το χτίσιμο του βιβλίου, γνώριζε κάποια γεγονότα από αφηγήσεις και σημειώσεις του πατέρα της, έμεναν όμως ασύνδετα και αποσπασματικά. «Θεωρώ ότι χρωστάω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Εξάρχου που η μονογραφία του τοποθέτησε ιστορικά τα γεγονότα στη σειρά που συνέβησαν και μπόρεσα να εκτιμήσω την πραγματική σημασία και διάστασή τους» είπε.

Εξέφρασε την απορία της, πάντως, για το γεγονός ότι μια ιστορική περίοδος που θα έπρεπε να είναι παράδειγμα για το πώς οι πολίτες μιας πόλης κατάφεραν να οργανωθούν στηριγμένοι μόνο στις δικές τους δυνάμεις, έμεινε για σχεδόν 70 χρόνια αγνοημένη, αν όχι και διαγραμμένη ! Κατέληξε ότι τα βιβλία του Θωμά Εξάρχου υπήρξαν πάντα ένας δεσμός της ίδιας με την πόλη  των γονιών της, την πόλη που γεννήθηκε καθώς και ότι  ιδιαίτερα αυτό το βιβλίο έχει μεγάλη συναισθηματική βαρύτητα γι΄αυτήν.

Τα πιο αδιάσειστα ιστορικά στοιχεία για το Δημοτικό Συμβούλιο

Όπως ανέφερε και ο συγγραφέας ξεκίνησε να συγκεντρώσει το υλικό (από το προσωπικό του αρχείο και το αρχείο των απογόνων του Θεόφιλου Παπαδόπουλου), μετά από έγγραφο του Δημοτικού Συμβουλίου, που συνέστησε σχετική επιτροπή για την αποκατάσταση του πρώην Δημάρχου. Είχε προηγηθεί σχετική παρέμβαση της νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ για την αποκατάσταση του «ξεχασμένου» Δημάρχου και μια πρώτη έρευνα από τον ερευνητή Κ. Αλεξίου.

Δηλώσεις για το βιβλίο έκανε και ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ζεϊμπέκ Χουσεΐν, που τόνισε τη σημασία της αποκατάστασης της ιστορίας και των γεγονότων, ευχαριστώντας τον Θωμά Εξάρχου για την καθοριστική του συμβολή.