Το Σάββατο 20 Οκτωβρίου στο φιλόξενο ‘Π’ του Ιδρύματος Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης το πανελλήνιας εμβέλειας σωματείο «Ενωμένη Ρωμιοσύνη» που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη διοργάνωσε Ημερίδα με θέμα «Πτυχές και αιτίες της σύγχρονης κρίσης. Προτάσεις εξόδου από αυτήν».

Από τις εισηγήσεις που άκουσα κέρδισα πολλά και σημαντικά. Από τον π. Γεώργιο Αναγνωστόπουλο για την αλληλεπίδραση αλήθειας και αγάπης και για τη σχέση ηθικής και πολιτικής, από το Φάνη Μαλκίδη για την έννοια της κοινωνικής γενοκτονίας και την κατάρρευση του κοινωνικού ιστού, από το Νεκτάριο Δαπέργολα για την πνευματική αποδόμηση και τον ακρωτηριασμό μας, από το Γ. Τσιρόπουλο για το ρόλο της δυναμικής γεωργίας στο ξεπέρασμα της κρίσης.

Ο φίλος Ανδρέας Ματζάκος, με τη βοήθεια και άλλων ξανθιωτών, έκανε πολύ καλή δουλειά για την προετοιμασία της Ημερίδας, την οποία παρουσίασε εύστοχα. Ενώ εκ μέρους της επιστημονικής επιτροπής ο φίλος Νίκος Σερκενλίδης συνόψισε καίρια τα συμπεράσματά της (παραπέμπω όποιον ενδιαφέρεται στο δημοσιευμένο κείμενο των συμπερασμάτων του).Την ημερίδα παρακολούθησαν πολίτες όλης της Θράκης, πράγμα που ήταν πολύ θετικό. Είναι μια αρχή ώστε να συγκεντρώνονται και συζητούν θρακιώτες και θρακιώτισσες, που ανήκουν ή όχι σε κινήσεις πολιτών, να συζητούν βέβαια επί της ουσίας.

Παρεμβαίνοντας, προς το τέλος της Ημερίδας, ευχαρίστησα τον παριστάμενο πρόεδρο της Ενωμένης Ρωμιοσύνης (Ε.ΡΩ.) κ. Θ. Παπαδόπουλο για την ευκαιρία που μας έδωσαν οι οργανωτές να προβληματιστούμε και να συζητήσουμε τα θέματα αυτά, όχι μόνο από οικονομική αλλά πολιτική, κοινωνιολογική και πολιτιστική άποψη. Σημείωσα επίσης ότι στη Θράκη υπάρχουν πολλές κινήσεις και πολλοί / πολλές πολίτες που δρουν πολιτικά μέσα στην τοπική κοινωνία, με χίλιους δυο τρόπους – όχι μόνο για την αντιμετώπιση των άμεσων και τρεχουσών προβλημάτων, αλλά και για την αλλαγή του κόσμου.

Πρόβαλα, όμως, την άποψη ότι τα οικονομικά και κοινωνικά συστήματα εξελίσσονται και αλλάζουν. Ο Καπιταλισμός δε θα είναι αιώνιος. Βήματα για την ανατροπή του γίνονται. Μέσα στην αλλαγή που συντελείται, οφείλουμε να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια της δημοκρατίας, να της δώσουμε σύγχρονο περιεχόμενο. Μίλησα για άμεση, συμμετοχική, δημιουργική δημοκρατία. Από τη δική μας νεότερη ιστορία μπορούμε να διδαχθούμε πολλά από το συνεργατισμό και τον κοινοτισμό.

Η κρίση, αναμφίβολα, είναι γενική, γενικευμένη και παγκόσμια. Στην Ελλάδα συνδέεται ιδιαίτερα με την παιδεία, ήδη από τη δημιουργία του νεότερου κράτους μας και με τη βίαιη διακοπή του οικουμενικού ελληνικού και πατερικού πνεύματος, καθώς και του γνήσιου νεοελληνικού διαφωτισμού.

Στην εκπαίδευση η κρίση της παιδείας έχει πολλές εκφάνσεις.  Αναφέρω δύο, νομίζω βασικές.

Το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν καλλιεργεί ούτε αποδέχεται την ενότητα της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού. Χωρίσαμε το παρελθόν μας σε τρία κομμάτια (αρχαίο, μεσαιωνικό, νεότερο) τα οποία δεν επικοινωνούν, ίσως μάλιστα αντιτίθενται μεταξύ τους. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι βαρύς στην αποκατάσταση της ιστορικής ενότητας της γλώσσας και του πολιτισμού μας – και δε χρειάζεται γι’ αυτό χρήματα.

Tο δεύτερο σύμπτωμα κρίσης – με ευρύτερες επιπτώσεις κοινωνικές, πολιτικές, πολιτιστικές – είναι ότι δεν προβάλλουμε ή δεν αποδεχόμαστε το γεγονός ότι από την πρώτη αρχαιότητα η γλώσσα και γενικά ο πολιτισμός, διαχρονικά, σε κάθε φάση, δημιουργήθηκαν δεχόμενοι επιδράσεις από άλλους, διαφορετικούς λαούς και πολιτισμούς.

Ούτε παρθενογένεση ούτε καθαρότητα υπάρχει στην πορεία του πνεύματος – και βέβαια του ελληνικού.

Και σε άλλες περιπτώσεις έχω σημειώσει ότι ο τρόπος που πλησιάζουμε την ιστορία και τον πολιτισμό μας συχνά ανακυκλώνει την κρίση ή την επιτείνει. Οι παθογένειες μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με ένα καθαρό και ανθρώπινο τρόπο. Χωρίς αλήθεια και αγάπη, δεν είναι δυνατό να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της κρίσης. Και βέβαια, η βία δεν αντιμετωπίζεται με βία.