Με κοντομάνικα αποχαιρετούμε τον φετινό Οκτώβριο σε πολλές περιοχές της χώρας, σε ένα μήνα που ήταν πιο ζεστός και ξηρός από το «κανονικό», χωρίς ωστόσο να φτάσει σε ακραία υψηλές θερμοκρασίες. Ακόμα κι αν η ζέστη στα τέλη Οκτωβρίου μας αιφνιδίασε, ευχάριστα συνήθως, δεν πρόκειται για κάποια εξαίρεση, καθώς στην Ελλάδα –και όχι μόνο– είναι αρκετά συνηθισμένο τις τελευταίες δεκαετίες να σημειώνονται αρκετά ζεστοί μήνες Οκτωβρίου. Μάλιστα, υπάρχει η έκφραση «καλοκαιράκι του Αγίου Δημητρίου» (αλλιώς μικρό καλοκαιράκι), με την περίοδο υψηλών θερμοκρασιών να φτάνει συχνά έως τα μέσα Νοεμβρίου.

«Οι ανώτερες θερμοκρασίες τον φετινό Οκτώβριο είναι ανώτερες από τις κλιματικές τιμές, δηλαδή τις μέσες τιμές των τελευταίων 30 ετών, αλλά δεν ήταν κάτι εξαιρετικό, ούτε παρουσιάστηκαν τιμές ρεκόρ. Η μέση μέγιστη τιμή στο Θησείο είναι 23,1 βαθμοί Κελσίου για τον μήνα Οκτώβριο. Ο πιο ζεστός Οκτώβριος ήταν του 2012 όταν η μέση μέγιστη ήταν τέσσερις βαθμοί υψηλότερη», λέει στην «Κ» ο κ. Κώστας Λαγουβάρδος, διευθυντής Ερευνών του Αστεροσκοπείου Αθηνών και υπεύθυνος της ιστοσελίδας www.meteo.gr.

Η τάση του φετινού Οκτωβρίου είναι να φτάσει η μέση μέγιστη θερμοκρασία στο Θησείο περίπου στους 25° C. «Δεν είναι κάτι παράξενο αυτό που συμβαίνει φέτος. Μελετώντας τις θερμοκρασίες των τελευταίων 100 ετών, θα δούμε πως στην Αθήνα, σε περίπου έναν στους τέσσερις Οκτώβριους, υπάρχουν μέρες ή μέρα που το θερμόμετρο θα ξεπεράσει τους 30 βαθμούς Κελσίου. Φέτος, έφτασε πολύ κοντά, στους 29° C την 1η Οκτωβρίου, αλλά δεν έσπασε το ρεκόρ», σημειώνει ο κ. Λαγουβάρδος.

Σε πολλές περιοχές της χώρας σημειώθηκαν υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες. Η υψηλότερη όλων ήταν οι 33,6 βαθμοί Κελσίου στη Λίνδο της Ρόδου στις 11 Οκτωβρίου, οι 31,1° C στις Μοίρες του νομού Ηρακλείου στην Κρήτη στις 4/10 (το 2012 το θερμόμετρο είχε φτάσει στους 33,1° C), οι 30,7° C στην Καλαμάτα και οι 30,1° C στο Παλαιό Σκυλίτση Ημαθίας στις 22/10, οι 29,8° C στη Σπάρτη (21/10), οι 29,2° C στην Αρτα (22/10).

Την ίδια ώρα, βέβαια, οι θερμοκρασίες τη νύκτα και τις πρώτες πρωινές ώρες πέφτουν αρκετά χαμηλά, καμία σχέση με καλοκαίρι. Για παράδειγμα, τις πρωινές ώρες της Πέμπτης 24 Οκτωβρίου σημειώθηκαν ακόμα και θερμοκρασίες παγετού, σε πολλές ορεινές περιοχές της χώρας. «Η απουσία νεφώσεων σε συνδυασμό με τους ασθενείς ή υποπνέοντες ανέμους, είχε ως αποτέλεσμα την έντονη ψύξη του εδάφους και των χαμηλών ατμοσφαιρικών στρωμάτων», σημειώνουν οι ερευνητές του Αστεροσκοπείου. Η θερμοκρασία έπεσε σε ορισμένες περιπτώσεις κάτω από το μηδέν, όπως στους -0,7° C στη Βωβούσα Ιωαννίνων και στους -0,5° C στο Μαυρολιθάρι Φωκίδας. Σε παραδοσιακά κρύες περιοχές καταγράφηκαν επίσης πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, όπως στην Τρίπολη (1° C) και στο Νευροκόπι (1,6° C).

Από τον φετινό Οκτώβριο δεν έλειψαν και οι ισχυροί άνεμοι, που συχνά παρέπεμπαν σε (άτυπα) μελτέμια. Στις 22 Οκτωβρίου σημειώθηκαν στο Αιγαίο βόρειοι άνεμοι με ισχύ που κατά τόπους έφτανε τα 8 μποφόρ, ενώ οι ριπές τους ξεπερνούσαν τα 100 χλμ./ώρα. Χαρακτηριστικές είναι οι καταγραφές των σταθμών του Αστεροσκοπείου στην Παξιμάδα Καρύστου (116 χλμ./ώρα) και στο Πόρτο της Τήνου (108 χλμ./ώρα).

Οσον αφορά τις επιφανειακές θερμοκρασίες της θάλασσας, αυτές κινήθηκαν σε υψηλά επίπεδα, λόγω της παρατεταμένης ηλιοφάνειας και των ανεβασμένων για την εποχή θερμοκρασιών της ατμόσφαιρας. Θερμότερα από το συνηθισμένο ήταν τα επιφανειακά νερά στο Ιόνιο, στα Δωδεκάνησα και στα βορειότερα τμήματα του Αιγαίου. Από την άλλη, οι βόρειοι άνεμοι που έπνεαν στα κεντρικά κυρίως τμήματα του Αιγαίου, συγκράτησαν την επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας πολύ κοντά στα κανονικά για την εποχή επίπεδα.

Αξιοσημείωτο για το τελευταίο δεκαήμερο του Οκτωβρίου είναι το μετεωρολογικό φαινόμενο, που κρατά την περιοχή της Ελλάδας σε καλοκαιρία, εν μέσω κακοκαιρίας στη Μεσόγειο. «Τις τελευταίες ημέρες έχουμε έντονα καιρικά φαινόμενα στη Δυτική και Κεντρική Μεσόγειο, με πρόκληση μάλιστα πολλών ζημιών. Αντίστοιχα, έντονες βροχοπτώσεις σημειώνονται στην Κύπρο. Ο ελλαδικός χώρος ήταν καθαρός από φαινόμενα, σαν κενός χώρος, ενώ δυτικά και ανατολικά εκδηλώνονται βροχές και καταιγίδες», ανέφερε ο κ. Λαγουβάρδος.

Ξηρασία, αλλά και καταιγίδες

Ο φετινός Οκτώβριος, εκτός από πιο θερμός, ήταν και αρκετά ξηρός, καθώς στις περισσότερες περιοχές έπεσε λιγότερη βροχή από το συνηθισμένο. Για παράδειγμα, στον σταθμό του Αστεροσκοπείου στο Θησείο, η μέση κλιματική τιμή είναι 48 χιλιοστά βροχής για τον μήνα Οκτώβριο. Φέτος μέχρι τις 26/10 έχουν πέσει μόλις 10 χιλιοστά, και δεν προβλέπεται να βρέξει μέχρι το τέλος του μήνα στην Αθήνα. Παρ’ όλα αυτά, το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου σημειώθηκαν ορισμένες ισχυρές βροχοπτώσεις. Το πρώτο κύμα εκδηλώθηκε στις 3 Οκτωβρίου και επηρέασε κυρίως τη Δυτική Ελλάδα. Στην Ηγουμενίτσα έπεσαν 121 χιλιοστά βροχής σε 24 ώρες. Το δεύτερο κύμα εμφανίστηκε στις 7-8 Οκτωβρίου. Στις 7/10 στο Αγρίνιο έπεσαν 49 χιλιοστά, στο Κρυονέρι Κορινθίας 40 χιλ. και στο Κυριάκι Βοιωτίας 38 χιλιοστά. Την επομένη, στη Ζαγορά Πηλίου έπεσαν σε 24 ώρες 152 χιλιοστά βροχής, στη Σκιάθο 43 χιλ. και στη Σκόπελο 31 χιλιοστά. Πολύ πιο έντονα ήταν τα φαινόμενα στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν στις 24/9 τα πρωτοβρόχια συνοδεύτηκαν από καταιγίδες, με τραγικές συνέπειες, καθώς δύο άνδρες σκοτώθηκαν από κτύπημα κεραυνού. Ο ένας στο Αλιμάκι Κυπαρισσίας και ο άλλος στη Μυρσίνη Λεχαινών. Στις 24/9 έπεσαν 14.000 κεραυνοί σε όλη τη χώρα. Μάλιστα, σχηματίστηκαν δύο ανεμοστρόβιλοι (Καλαμάτα, Αμαλιάδα) και ένας υδροσίφωνας (Αμφιλοχία).