Πολύτιμες και εντυπωσιακές είναι οι φωτογραφικές μαρτυρίες από την Ξάνθη της κατοχής. Με την ευκαιρία του εορτασμού της εθνικής επετείου του ΟΧΙ και της αντίστασης στο φασισμό, το XanthiPress.gr αναζήτησε στο πολύτιμο ηλεκτρονικό αρχείο που επιμελείται ο Τάσος Τεφρωνίδης , υλικό από τα δύσκολα χρόνια της κατοχής.

Η εισβολή των Γερμανών στην Ξάνθη, σημειώθηκε στις 8 Απριλίου 1941 με την είσοοδο της 164^ης Μεραρχίας Πεζικού, όπως φαίνεται και στην πρώτη φωτογραφία από την οδό Βασιλίσσης Σοφίας έναντι της εισόδου του σημερινού Πολυτεχνείου, δύο μέρες μετά την έναρξη της επίθεσης στη Γραμμή Μεταξά. Όμως η περιοχή παραδόθηκε –για τελευταία φορά τον προηγούμενο αιώνα- στο μοναρχοφασιστικό καθεστώς της Βουλγαρίας. Η Βουλγαρική Κατοχή, αρκετά πιο σκληρή από αυτή των Γερμανών στην υπόλοιπη χώρα, είναι συνυφασμένη με τα χειρότερα χρόνια της περιοχής.

Για το λόγο αυτό οι φωτογραφικές μαρτυρίες δεν περιορίζονται μόνο στην πόλη της Ξάνθης, την περίοδο μέχρι την απελευθέρωση (το Σεπτέμβριο του 1944) αλλά μέρος της κατοχής ήταν επίσης τα περιβόητα καταναγκαστικά έργα στη Βουλγαρία, όπου εξορίστηκαν και, συχνά, δεν ξαναγύρισαν από εκεί, αρκετοί ξανθιώτες κάθε θρησκεύματος, γνωστοί και ως «ντουρντουβάκια». Επίσης στην αναδρομή περιλαμβάνεται και μια συγκλονιστική φωτογραφία, μετά την απελευθέρωση. Είναι η στιγμή της εκτέλεσης των δύο δοσίλογων Βουλγαρογραμμένων, που δικάστηκαν και καταδικάστηκαν από Λαϊκό Δικαστήριο, μετά την απελευθέρωση.

(Σύμφωνα με το πρόσφατο βιβλίο του Θωμά Εξάρχου «Θ. Παπαδόπουλος του Ανέστη», και τις μαρτυρίες ετών που είναι πια γνωστές, ο ένας φώναξε πως ήταν αθώος και ο άλλος φώναξε «ζήτω ο φασισμός». Όπως έγραψε σε σημείωμά του ο τότε Δήμαρχος Θεόφιλος Παπαδόπουλος, το εξοργισμένο πλήθος μετά την εκτέλεση, έσπασε τον κλοιό της φρουράς, πήρε και  έσυρε τα πτώματα πίσω από κάρα, μέχρι την έξοδο της πόλης, γεγονός που κατά τον ίδιο “προσέβαλε τον πολιτισμό μας”. Σημειώνεται πάντως ότι καταδικάστηκαν μετά από εξαντλητική αποδεικτική διαδικασία ενώ τα μέλη του Λαϊκού Δικαστηρίου εξελέγησαν μαζί με το ψηφοδέλτιο των Δημοτικών Εκλογών, που παρουσιάστηκε πρόσφατα στο XanthiPress.gr)

Συγκλονιστική φωτο με τη ναζιστική σημαία να κυματίζει, κατά την κάθοδο των Γερμανών προς την πόλη της Ξάνθης

Η κάθοδος των Γερμανών από τα οχυρά προς την Ξάνθη

Ιστορική φωτογραφία από την έλευση τον Γερμανών στο σημείο του “Φόρου”στις 9-4-41 (σημερινή είσοδος από Καβάλα). Το κοινό παρακολουθεί τρομαγμένο τον κατακτητή…

Η είσοδος της Γερμανικής Μεραρχίας στη σημερινή “Παραλία”

Η σιδηροδρομική Γέφυρα του Κοσύνθου κατεστραμμένη από τον Ελληνικό Στρατό κατά την υποχώρησή του, προκειμένου να καθυστερήσει την επέλαση των Γερμανών (η καθυστέρηση της οποίας στην ελληνική γραμμή, αποδείχτηκε θεμελιώδης για την αποτροπή της ολοκληρωτικής επικράτησης του Χίτλερ στην Ευρώπη !)

Γέφυρα, κοντά στα όρια με το Ν. Ροδόπης,  κατεστραμμένη από το Μηχανικό του Ελληνικού Στρατού

Ο Γερμανός Στρατιωτικός Διοικητής στο Δημοτικό Νοσοκομείο της Ξάνθης (σημερινό στρατοδικείο)

Η κάθοδος των Γερμανών προς την Ξάνθη (περιοχή Εχίνου)

Η ιστορική στιγμή της εκτέλεσης των δύο δοσίλογων Φωτέφ(Κοσμάς Φωτιάδης) και Δελιάκωφ (Κων/νος Δελιακος)

Τρεις φωτογραφίες με “ντουρντουβάκια” στα καταναγκαστικά έργα της Βουλγαρίας. Στα καταναγκαστικά έργα, στην περιοχή του Κίρτζαλι είχε εξοριστεί και ο μετέπειτα Δήμαρχος Θ. Παπαδόπουλος

Έλληνες στρατιώτες σε άλογα το 1940

Τρεις Ξανθιώτες που νοσηλεύτηκαν στο Νοσοκομείο της Δράμας τους πρώτους μήνες του πολέμου

Παρέλαση κατά τη διάρκεια της ΕΑΜικής Διοίκησης στην Ξάνθη, μετά την απελευθέρωση. Διακρίνονται ένοπλα τμήματα

Ενθύμιο από τις 15-3-1941

Εικόνα από την επισστράτευση στην Ξάνθη στα τέλη του Οκτώβρη 1940
       
Ενθύμια μπροστά στο παλιό Ηρώωο. Καταστράφηκε από τους Βούλγαρους κατά την αποχώρησή τους και ρίχτηκε στο Λιμάνι του Λάγους. Τμήμα του εκμαγείου του φυλάσσεται στο Δήμο ενώ τμήμα της κεφαλής έχει διασωθεί, επίσης.

Στιγμές της πόλης κατά την Κατοχή

Παρέλαση Βουλγάρων στην Κεντρική Πλατεία το 1942

Ενθύμιο Βούλγαρων Στρατιωτών στην Ξάνθη, το 1941

Σταυρούπολη, Μάρτιος 1940, ενώ οι καπνοί του πολέμου πύκνωναν στην Ευρώπη